Năm 2007, đang học năm cuối, Trương Hoàng Hiếu (huyện Mỹ Tú, Sóc Trăng) bị bắt giam về hành vi cố ý gây thương tích. Vụ án qua hai vòng tố tụng, ngày 10/9/2010, Hiếu được Công an huyện đình chỉ điều tra bị can vì hết thời hạn điều tra mà không chứng minh được hành vi phạm tội.
Thương lượng không thành, năm 2011 Hiếu khởi kiện yêu cầu tòa án bồi thường hơn 530 triệu đồng, trong đó gồm cả tiền tổn thất tinh thần do thời gian ở tù khiến Hiếu học hành dang dở, tương lai sự nghiệp tiêu tan.
TAND huyện Mỹ Tú chỉ chấp nhận bồi thường cho Hiếu hơn 160 triệu đồng, trong đó thiệt hại giảm sút tinh thần được tính gần 140 triệu đồng, còn lại là các chi phí khác... Hiếu tiếp tục kháng cáo lên TAND tỉnh Sóc Trăng. Tại phiên xử phúc thẩm, HĐXX đã giữ nguyên mức bồi thường của án sơ thẩm.
Vụ án Đỗ Ngọc Hữu Nghĩa hiếp dâm bạn gái cũng gây nhiều tranh cãi về bồi thường "tổn thất tinh thần". Hai người quen nhau qua chương trình kết bạn trên mạng điện thoại di động. Đầu năm 2012, Nghĩa đưa bạn gái về nhà chơi. Lấy cớ dạy võ, Nghĩa đã trói tay, bịt mắt cô gái rồi giở trò đồi bại.
Tại phiên tòa sơ thẩm, Nghĩa bị phạt 6 năm tù về tội Hiếp dâm, phải bồi thường gần 19 triệu đồng bù đắp tổn thất tinh thần cho bị hại (tương đương 18 tháng lương tối thiểu).
Nhiều ý kiến cho rằng mức bồi thường này là tương xứng với tổn thất bị cáo gây ra vì trong tội Hiếp dâm, khách thể xâm hại ngoài danh dự, nhân phẩm còn có cả tính mạng sức khỏe. Trong vụ này, nạn nhân bị tổn hại sức khỏe 2%, do đó, theo Nghị quyết 03 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao mức bồi thường tối đa là 30 tháng lương tối thiểu.
Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, nếu chỉ tính bồi thường tổn thất tinh thần thì Nghị quyết 03 chỉ quy định tối đa là 10 tháng lương tối thiểu. Vụ án nói trên quy ra bằng 18 tháng là vượt quá mức cho phép.
Hiện theo quy định của Bộ luật dân sự, người xâm phạm sức khỏe của người khác phải bồi thường thiệt hại một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được, mức tối đa không quá 30 tháng lương tối thiểu.
Để hướng dẫn thực hiện các quy định liên quan, trong đó có "tổn thất tinh thần" Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao đã có Nghị quyết số 03 ngày 08/7/2006. Tuy nhiên, trên thực tế, việc tính toán bồi thường rất khó khăn, chủ yếu phụ thuộc vào ý chí của tòa.
Ông Đinh Văn Quế, nguyên chánh Tòa Hình sự TAND Tối cao, từng nhận định tổn thất về tinh thần không thể xác định được chính xác hoặc tương đối chính xác như thiệt hại về vật chất. Mức độ tổn thất về tinh thần nhiều hay ít cũng không phụ thuộc vào tính chất nguy hiểm của hành vi xâm phạm; cũng không phụ thuộc vào hình thức lỗi của người xâm phạm (cố ý hay vô ý) mà phụ thuộc vào mức độ đau thương, buồn phiền, mất mát về tình cảm, giảm sút hoặc mất uy tín, bị xa lánh, bị hiểu lầm của người bị thiệt hại hoặc người thân thích của nạn nhân. Tuy nhiên, mức độ đau thương, buồn phiền, mất mát về tình cảm cũng là một đại lượng khó xác định.
Nhiều thẩm phán cũng thừa nhận, việc tính tổn thất tinh thần trong từng vụ việc là khác nhau. Ví dụ như một nghệ sỹ bị đánh đến cụt tay, mù mắt không thể tiếp tục nghề nghiệp của mình thì dù có áp dụng đến mức tối đa bồi thường tổn thất cũng chưa tương xứng với những gì họ phải chịu đựng. Một bé gái bị hiếp dâm làm cho hoảng loạn đến phát điên thì bồi thường đến bao nhiêu cũng sẽ là không đủ... Do đó, quyết định ở mức nào, bao nhiêu do tòa án quyết định trên cơ sở các chứng cứ có được và sự công tâm của thẩm phán.
Người xâm phạm sức khỏe của người khác phải bồi thường thiệt hại theo quy định...và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà người đó gánh chịu. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa không quá 30 tháng lương tối thiểu do Nhà nước quy định (Khoản 2 Điều 609 Bộ luật dân sự) |
Theo Pháp luật Việt Nam