Nguyên cục phó hải quan Thừa Thiên - Huế. |
Từ cánh cổng to lớn nằm ngay mặt tiền quốc lộ của trại giam Z30D phải đi một đoạn đường dài gần 5 km, qua 2 lần kiểm tra giấy tờ mới đến được văn phòng điều hành của Ban Giám thị trại giam. Hai bên con đường tráng nhựa là những rừng cây trồng rộng mênh mông, ẩn khuất phía xa một trái núi to sừng sững... Đến văn phòng của Ban Giám thị cũng chưa vào được trại giam, ở đây có những phân trại và đây là nơi giam giữ các tù nhân. Chỉ những cán bộ của trại giam mới được ra vào phân trại, mỗi phân trại nằm cách xa nhau nhiều cây số đường rừng.
Trong khu nhà làm việc và sinh hoạt của Hội đồng Tự quản phạm nhân ở phân trại 5, có 3 phạm nhân đang lúi húi thu dọn giấy tờ, sách vở. Lặng lẽ đứng đằng sau hai phạm nhân trẻ tuổi là một ông già trạc tuổi 60, nét mặt hằn sâu vẻ đắng cay khắc khổ. Đó là Trần Đình Nhị, 50 tuổi, nguyên cục phó Cục Hải quan tỉnh Thừa Thiên - Huế, tội nhận hối lộ, án phạt 20 năm tù, đã chấp hành được 6 năm 2 tháng 16 ngày... Trần Đình Nhị có vị trí khá quan trọng trong vụ án nổi tiếng Tân Trường Sanh. Hiện, phạm nhân Nhị là thư ký của Hội đồng Tự quản, chuyên giúp các cán bộ quản lý các mặt thi đua cũng như chấp hành án phạt tù của phạm nhân. Trông Trần Đình Nhị già hơn tuổi khá nhiều, trong cặp mắt ẩn chứa một nỗi buồn không tả nổi. Hỏi chuyện cũ, ông lắc đầu: "Tất cả đã là quá khứ, đừng nhắc lại làm gì"...
Phạm Ngọc Lâm. |
Tại phòng tiếp đón ở phân trại 3, một thanh niên dáng vẻ rắn rỏi, khỏe mạnh bước vào, trên tay chân còn ướt nước mới rửa cho sạch bùn đất... Đó là Phạm Ngọc Lâm, từng là Giám đốc Công ty Anh Lâm, một thời cạnh tranh quyết liệt với đường dây buôn lậu nổi tiếng của cha con Trần Đàm trong vụ Tân Trường Sanh. Lâm được một giám thị phóng xe máy vào rừng, chở ra phòng tiếp đón.
Lâm né tránh những câu hỏi về chuyện đã xảy ra trong quá khứ. "Lâu quá, mọi chuyện xảy ra dồn dập, em bị sốc quá, không còn nhớ chính xác nữa", phạm nhân nói. Thậm chí, Lâm còn tỏ ra khá lúng túng và không tính nổi chính xác thời gian anh ta đã thụ án. Lâm cởi mở khoe: "Em nằm trong diện gia đình thương binh liệt sĩ. Trong chuyên án Năm Cam, em cũng được trích xuất về dưới Tiền Giang 1 năm vì em có chơi với Hồ Việt Sử... Hồi đó, em không biết nó là người của Năm Cam... Em ở tù được 8 năm rồi, hy vọng em sẽ được đặc xá". Về tương lai, Phạm Ngọc Lâm tâm sự: "Em bây giờ chẳng còn gì, nhưng sẽ cố gắng làm lại tư cách con người của mình". Trong đợt 1 xét đặc xá của năm 2004-2005, trại giam Z30D đưa lên danh sách 207 người, không có tên của Phạm Ngọc Lâm và Trần Đình Nhị.
Nguyễn Văn Mười Hai. |
Tương tự Z30D, trại Z30A là nơi chuyên giam giữ những tù nhân có án nặng nhất. Một trong số các "đại gia" đang chấp hành hình phạt tù ở đây là Nguyễn Văn Mười Hai (vụ án nước hoa Thanh Hương cách đây mười mấy năm từng khuấy đảo dư luận vì một cú lừa đảo đưa hàng nghìn gia đình lâm vào cảnh khốn đốn).
Dáng thấp, đậm người, mắt đeo kính, Nguyễn Văn Mười Hai nở nụ cười rất tươi, miệng liến thoắng kể về chuyện ngồi tù: "Dạ, thời gian đầu tôi đập đá... Bây giờ được Ban Giám thị cho làm ở nhà bếp, làm rau xanh, củi, đào đất... Tôi ở trại này là 12 năm, tổng thời gian ở tù là 14 năm rưỡi". Năm nay, Nguyễn Văn Mười Hai không có tên trong danh sách được đặc xá... Tuy nhiên, phạm nhân hy vọng sẽ được tha tù trước thời hạn. Theo hồ sơ, Nguyễn Văn Mười Hai còn mấy chục tỷ đồng chưa khắc phục hậu quả cho các bị hại. Hai kể, từ ngày chồng đi tù, vợ đi ở nhờ nhà họ hàng, làm thuê nấu cơm và quét dọn qua ngày... Hai được giảm án 3 lần, tổng cộng là 22 tháng, còn thụ án 3 năm 8 tháng. Anh ta tâm sự: "Nếu được ra, tôi cũng chưa biết mình sẽ làm gì để phù hợp với cuộc sống hiện tại. Sức khỏe yếu, tôi không có khả năng sinh hoạt bình thường...". Nguyễn Văn Mười Hai không quên và cũng không cố tỏ ra quên những diễn biến đã đi qua cuộc đời mình...
Lê Minh Hải. |
Cùng ở trại với Nguyễn Văn Mười Hai là Lê Minh Hải, nguyên Giám đốc Nhà máy Sửa chữa tàu biển Sài Gòn, nguyên Tổng giám đốc liên doanh VIM Sài Gòn, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc Công ty Dolphin Vũng Tàu. Hải là nhân vật từng bị xử tử hình trong vụ án Tamexco.
Lê Minh Hải kể: "Tôi chỉ mới bán đất cho thằng Phước thôi... 51 ha đất ngay thành phố Vũng Tàu, cho nó mượn 21 ha... Phải chịu án tử hình... Thời đó, tôi không bao giờ nghĩ tội kinh tế mà bị tử hình. Tôi được Chủ tịch nước ân xá vào ngày 9/9/1997. Ở tù được 9 năm, nếu là ngày xưa thì dư rồi, năm nay lại đề ra tử hình xuống chung thân thì phải ở 10 năm mới được xét giảm án. Như thế là đến năm sau tôi mới "đủ tuổi đi thi"". Lê Minh Hải tốt nghiệp Đại học Hàng hải bên Liên Xô, 36 tuổi là giám đốc, 39 tuổi làm tổng giám đốc, 42 tuổi thì bị bắt... Cho đến hôm nay, mọi chuyện vẫn còn như mới với Lê Minh Hải. Phạm nhân ngồi phân tích từng chi tiết của vụ án, so sánh luật lệ của thời cách đây 9 năm với bây giờ, không bỏ sót chi tiết nào. Lẫn trong đó là những kỷ niệm, ước mơ tái lập sự nghiệp sau khi được tự do. "Tôi còn nhiều dự án, bạn bè tôi vẫn còn chờ tôi ra. Tôi còn nắm một số bí mật về cách đi tìm san hô đỏ. Bây giờ ra thì phải “chiến đấu” để bù lại... Tôi cũng tự học thêm tiếng Anh, bạn bè cũng gửi vào nhiều tài liệu để tôi nghiên cứu, chuẩn bị mọi thứ...", Lê Minh Hải nói.
"Ngày mai" - hai từ đó có thể chẳng có ý nghĩa đặc biệt với nhiều người, nhưng lại là tất cả với Lê Minh Hải và những phạm nhân khác.
(Theo Thanh Niên)