Thổ dân Maya không dùng người làm vật hiến tế
Bên trong khu mộ của người Maya. |
Từ năm 250 sau Công nguyên đến năm 1200, người Maya đã lập nên một vương triều hùng mạnh, thống trị vùng Trung Mỹ. Vua và các nhà quý tộc phân chia nhau cai trị trong một hệ thống quyền lực có thứ bậc rõ ràng. Khi khai quật mộ của những người Maya giàu có, các nhà khảo cổ đã tìm thấy hai chục bộ xương không lành lặn. Họ giải thích việc mất xương này là bằng chứng của những nghi lễ chặt chân tay mang đậm tính tôn giáo.
Nhưng nay, bà Estella Weiss-Krejci thuộc Đại học Viên (Áo) đưa ra một lời giải thích, mà theo bà là có lý nhất: Những mảnh xương đã bị thất lạc trong khi thi hài được di chuyển và chôn cất lại (cải mả) ở chỗ khác - một nghi lễ phổ biến ở châu Âu thời trung cổ.
Các triều đại châu Âu thường giữ lại tài liệu về nghi thức chôn cất của họ. Vì thế, Weiss-Krejci cho rằng các tài liệu này có thể giải thích về cái chết kỳ lạ của người Maya. Bà đã nghiên cứu trường hợp cụ thể của các thành viên trong hai triều đại: Babenberg, cai trị toàn bộ vùng Đức và Áo từ năm 976 sau Công nguyên tới năm 1278, và triều đại Hapsburg kế nghiệp họ. Sau cùng, bà thu thập thông tin về 868 người, được chôn cất trong khoảng thời gian 1.000 năm, cùng với những chi tiết về 351 thi hài trong số đó.
Đun sôi xác trong rượu
Trước năm 1000, những người theo đạo Cơ đốc được chôn khi chết, không phân biệt giai cấp, địa vị. Chẳng hạn, vua Charlemagne (Sáclơ Đại đế) được chôn trong một ngôi mộ ở Aachen (tây nước Đức), chứ không phải là nằm bên cạnh cha mẹ ông tại St Denis, Paris. Nhưng không lâu sau đó, tập tục này thay đổi, và thi hài của các vua chúa thường được chuyển đi xa tới lăng mộ của họ.
Việc ướp xác không bảo quản được thi thể khỏi bị phân huỷ, thối rữa. Và vì thế, những người chôn cất thường sử dụng một phương pháp “hành xác” khủng khiếp, được gọi là mos teutonicus, duy trì cho đến thế kỷ 15. Xác ướp bị mổ bụng, cắt thành nhiều mảnh, sau đó đun sôi trong rượu, nước hoặc giấm. Sau cùng, xương đã làm sạch được gói lại và đưa đi chôn ở lăng mộ. Leopold VI - một vị hoàng đế thuộc triều đại Babenberg, cũng đã về nơi suối vàng qua cửa ải đó. Các phần mềm của ông được chôn tại tu viện Montecassino, trong khi xương được đưa về Áo để chôn 4 tháng sau đó. Sau nghi lễ này, xương bị rời ra và dáng vẻ bề ngoài của thi hài bị phá huỷ.
Theo phỏng đoán của Weiss-Krejci, trong số 351 thi hài mà bà nghiên cứu, hơn 40% đã bị xáo trộn theo cách này hay cách khác. Trong đó, 32 người được cất giữ rồi chôn, 117 người bị moi ruột và 59 xác chết được cải mả sau khi chôn.
Weiss-Krejci cho biết rất có thể người Maya đã được cải táng sau khi chết, đặc biệt là giới quý tộc. Và những bộ xương rời rạc này có thể bị phá huỷ hoặc mất mát trong quá trình trung chuyển, chứ không phải là do nghi lễ hiến tế. Bà cũng nhấn mạnh rằng trong tất cả các thi hài này, không hề có dấu hiệu nào của việc dùng đến bạo lực.
B.H. (theo NewSci)