Kỹ sư Phương bên bếp dầu đun kiểu gas. |
Trong khi các loại bếp hiện đại chạy điện, gas ngày càng được ưa chuộng, thì bếp than tổ ong, với ưu điểm rất rẻ tiền, vẫn còn được sử dụng rộng rãi trong các gia đình, kể cả ở các đô thị lớn. Trước tình trạng ngộ độc khí than tổ ong xảy ra liên tiếp, Chính phủ đã giao cho Bộ Khoa học và Công nghệ, phối hợp với Đại học Bách khoa Hà Nội nghiên cứu để tìm ra một loại bếp mới nhằm thay thế bếp than tổ ong. Một nhóm kỹ sư, tiến sĩ của Bộ môn Nhiệt, ĐH Bách khoa Hà Nội, đã bắt tay vào nghiên cứu loại bếp này từ năm 1996. Các chuyên gia xác định, yếu tố chính để người dân lựa chọn sử dụng bếp than tổ ong là tính kinh tế. Vì thế, hướng nghiên cứu loại bếp mới đã được tập trung vào loại nhiên liệu tương đối rẻ là dầu hỏa.
Sau nhiều lần đi học các loại bếp sử dụng nhiên liệu lỏng (như dầu, cồn) nhưng khi cháy lại ở thể khí của nước ngoài, nhóm nghiên cứu đã chế tạo được loại bếp dầu đun theo kiểu gas, với ưu điểm là tiện sử dụng, không ô nhiễm môi trường, không sinh ra muội đen và chi phí thấp.
Sơ đồ chiếc bếp dầu đun kiểu gas. |
Theo kỹ sư Nguyễn Duy Phương, giám đốc Công ty Đại An, thành viên nhóm nghiên cứu, nguyên lý hoạt động của loại bếp này là: Khi nhiên liệu lỏng chứa trong bình thép kín, được bơm tới áp suất từ 0,5 đến 0,7kG/cm2, chúng được chuyển lên ống hóa khí và phun sương vào cốc chứa khí rồi bốc lên mặt cháy để bốc cháy. Vì thế, nhiên liệu ban đầu ở thể lỏng nhưng khi cháy là ở thể khí, nên bếp có hiệu suất cao, không có muội và mùi hôi của dầu, vốn là những nhược điểm của bếp dầu.
“Cho đến nay, chúng tôi có thể tự hào nói rằng, loại bếp dầu đun kiểu gas của ta hơn hẳn của Trung Quốc ở chỗ đơn giản trong sử dụng, phù hợp với người Việt, giá thành lại rẻ hơn nhiều”, ông Phương nói.
Sau khi nghiên cứu thành công, nhóm nghiên cứu đã thành lập Công ty Đại An để sản xuất và tung sản phẩm ra thị trường. Đây cũng là một việc làm mới, bởi lẽ những đề tài “nghiên cứu theo chỉ đạo” thường chỉ nằm đắp chiếu. Không ngờ, vừa tung ra thị trường, loại bếp này đã được đông đảo người tiêu dùng chấp nhận vì ý nghĩa môi trường và tính kinh tế. Hầu hết những người sử dụng thử đều khẳng định, bếp dầu đun kiểu gas vừa phát huy được ưu điểm nhiên liệu rẻ lại vừa khắc phục được nhược điểm ô nhiễm môi trường của bếp than tổ ong. Nhiều đơn vị quân đội cũng đã liên hệ, đặt hàng loại bếp này để sử dụng.
So sánh nếu một gia đình mỗi ngày dùng hai viên than tổ ong, tương đương khoảng 1.000-1.200 đồng, tức khoảng 30.000 đồng/tháng, khi chuyển sang dùng bếp dầu đun kiểu gas, chi phí để mua nhiên liệu cũng tương đương, chỉ khoảng 30.000-40.000 đồng/tháng. Trong khi đó, nếu sử dụng bếp gas thì số tiền này sẽ phải là 130.000-135.000 đồng/bình gas 13,5 kg. Hơn nữa, loại bếp dầu đun kiểu gas có nhiệt lượng lên tới 1.300oC, cao hơn rất nhiều so với bếp dầu và bếp than tổ ong, nên tiết kiệm rất nhiều thời gian đun, nấu. Theo kỹ sư Phương, hiệu suất nhiệt của bếp dầu thông thường chỉ là 56% thì ở loại bếp dầu đun kiểu gas này, hiệu suất tăng lên tới 99,9%.
Nhiên liệu là hỗn hợp của dầu hỏa và một số nhiên liệu dễ bay hơi như xăng và cồn. Bếp được cấu tạo thành hai thành phần riêng biệt: phần để đun và bình chứa nhiên liệu. Giá bếp tùy theo dung tích bình, từ 360.000 đồng/bếp 10 lít, 400.000 đồng/bếp 20 lít đến 440.000 đồng/bếp 30 lít.
Cũng theo kỹ sư Phương, điểm bất tiện của bếp là sau khi tiếp nhiên liệu, người tiêu dùng phải dùng bơm (loại bơm xe đạp) để nâng áp suất trong bình lên. Hơn nữa, để nhóm bếp phải nhờ đến diêm hoặc mồi lửa đặt sẵn lên trên mặt cháy và mở nhanh van chính rồi mở từ từ van điều chỉnh cho đến khi bếp bốc cháy. Tuy nhiên, toàn bộ thời gian đó hết không quá 10 giây.
Nhóm nghiên cứu đang tiếp tục cải tiến để hoàn thiện loại bếp này. Cụ thể là đưa vào bếp dầu đun kiểu gas một hệ thống đánh lửa như ở bếp gas, để tiện lợi hơn cho việc sử dụng.
Theo Người Lao Động