Dấu vân tay là một trong những bằng chứng tin cậy, tuy nhiên đôi khi nó vẫn có thể không hoàn toàn chặt chẽ. Ảnh: Thinkstock |
Chuyên gia phân tích của Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) khẳng định xác suất các sợi tóc đó thuộc người khác là 1/10.000.
"Đó là một chứng cứ buộc tội rất thuyết phục, đặc biệt khi nó được đưa ra từ một chuyên gia phân tích", Peter Neufeld, đồng sáng lập Innocence Project - một tổ chức phi lợi nhuận đang sử dụng các bằng chứng xét nghiệm ADN để lật lại các vụ án oan, cho biết.
Tóc là một trong những bằng chứng được tìm thấy nhiều nhất tại hiện trường các vụ án. Do đó, việc sử dụng nó trong điều tra thủ phạm là phương pháp phổ biến mà các chuyên gia pháp y Mỹ thường sử dụng trong suốt những năm 80 và 90 của thế kỷ trước. Tuy nhiên, phân tích bằng chứng này không hoàn toàn khách quan. Cùng một sợi tóc, mỗi chuyên gia có thể đi đến các kết luận khác nhau. Ngay cả khi hai sợi tóc được kết luận là khớp nhau, không ai có thể khẳng định có bao nhiêu sợi tóc không thể phân biệt được so với một sợi khác.
"Xác suất 1/10.000 hoàn toàn là một con số chủ quan, không có một số liệu thống kê nào", Neufeld cho biết.
Gates được minh oan khi xét nghiệm ADN cho thấy các sợi tóc thu được ở hiện trường không phải của ông. Sau trường hợp của Gates, hai vụ khác cũng được minh oan tương tự. Những trường hợp này khiến FBI phải tiến hành rà soát lại hàng ngàn vụ án có nghi ngờ. Theo thống kê báo cáo tháng trước, 96% trong số 268 vụ đã được rà soát có bằng chứng khoa học không hợp lệ hoặc điều tra viên FBI mắc lỗi.
Một sinh viên đại học của Mỹ đang nghiên cứu trong phòng thí nghiệm khoa học pháp y. Ảnh: thereporter.wcu.edu |
Hoạt động kiểm tra của của FBI cho thấy, bằng chứng của các vụ án cần được xem xét một cách kỹ lưỡng. Nếu cần thiết, việc xét nghiệm ADN phải được tiến hành để làm sáng tỏ sự thật.
Phân tích dấu vân tay cũng thường có sai sót chủ quan. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng ngay cả chuyên gia vân tay cũng có thể đưa ra các kết luận khác nhau về cùng một dấu vân tay. "Bằng chứng dựa trên kết luận sai của phân tích pháp y có thể dẫn đến kết tội nhầm người. Nhiều phương pháp phân tích chưa có cơ sở khoa học vững chắc, tính chính xác trong kết luận của các chuyên gia pháp y cũng chưa được đảm bảo", báo cáo công bố vào năm 2009 của Viện Hàn lâm Khoa học Mỹ khẳng định.
Ngay cả phương pháp được cho là chắc chắn và khách quan nhất là xét nghiệm ADN đôi khi vẫn có sai sót. Năm 2010, kết quả phân tích ADN trong một vụ hiếp dâm tập thể được chuyển đến 17 chuyên gia kinh nghiệm của một phòng thí nghiệm tại Mỹ. Trước đó, hai chuyên gia phân tích của Cục điều tra bang Georgia kết luận nghi phạm Kerry Robinson "không thể bị loại trừ" khỏi vụ án. Thế nhưng, chỉ một trong số 17 người đồng ý với kết luận trên, 4 người khẳng định chưa đủ cơ sở kết luận, 12 người còn lại cho rằng có thể nghi phạm vô tội.
Theo các nhà khoa học, sai sót xảy ra có thể đều do yếu tố con người. Bằng chứng thu được từ hiện trường là khách quan, nhưng các kết luận giám định thì không. Do đó, các chuyên gia phân tích nên chỉ được cung cấp thông tin vụ án liên quan đến công việc, tuyệt đối không phải thông tin liên quan đến tiểu sử và nhân thân của nghi phạm.
Thành Minh (Theo BBC)