Hiện nay, vùng đồng bằng sông Cửu Long có nhiều chợ nổi hình thành tự phát để đáp ứng nhu cầu trao đổi hàng hóa trong vùng. Đây là một loại hình chợ đặc thù của vùng sông nước miền Nam. Ngoài đặc điểm kinh tế, đây còn là loại hình văn hóa đặc biệt, thu hút nhiều du khách, nhất là khách nước ngoài. Chợ nổi còn liên quan đến các khu vực vựa hàng, chợ đầu mối trên sông, nối liền với hệ thống.
Chợ nổi là nét văn hóa đặc sắc của Đồng bằng sông Cửu Long. |
Theo thống kê, mỗi ngày, các chợ nổi trong khu vực này có trên 2.500 phương tiện ghe tàu neo đậu tấp nập, mua bán, trao đổi hàng hóa đặc cả khúc sông. Tuy nhiên, chợ nổi hàng ngày thải trực tiếp xuống sông một lượng rác đáng kể. Các loại rác thải trôi bồng bềnh trên sông và vướng lại rất nhiều trên cành cây ven sông, trong đó có nhiều chất khó phân hủy, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng như đồ nhựa, túi nilon...
Hầu hết các chợ nổi hiện nay ít có sự quản lý, tổ chức nên việc kinh doanh không mấy hiệu quả. Nhiều thương lái buôn bán ế ẩm, chỉ độ một ngày sau là các hàng nông sản như trái cây, rau, khoai khô héo, hư hỏng hoặc biến chất, giảm chất lượng. Những thứ đó hầu hết bị vứt thẳng xuống sông, gây ô nhiễm nguồn nước.
Người tham gia mua bán trên sông cũng không có ý thức giữ gìn môi trường sống. Họ vứt rác bừa bãi, thậm chí ngay tại dưới lòng ghe mình đậu rồi múc nước tắm, giặt, thậm chí nấu ăn, đun uống. Những rác thải khó phân hủy như bịch nilon, cao su trôi lềnh bềnh trên sông gây mất mỹ quan, ô nhiễm và làm phương tiện di chuyển trên sông gặp trở ngại. Một hậu quả nhãn tiền là những người lái tàu, ghe phải lặn xuống sông để gỡ rác ra khỏi chân vịt máy nổ.
Chợ nổi thì phải buôn bán trên sông, vì vậy nước sạch sinh hoạt là một thứ xa xỉ. Đặc biệt, các thương lái sinh sống hầu hết thời gian trong năm ở các chợ nổi hoặc trên sông do đó họ sử dụng nước sông để đun uống, nấu ăn, rất mất vệ sinh dẫn đến nhiều bệnh. Nghiên cứu cho thấy mỗi chợ nổi ở Đồng bằng Sông Cửu Long mỗi ngày thải từ 6,41 đến 12,25 tấn, mỗi năm thải 2.309- 4.411 tấn rác xuống khúc sông khoảng 0,5 km.
Giữ vệ sinh cho môi trường sông nước. Ảnh minh họa |
Ô nhiễm môi trường tại chợ nổi không chỉ là hậu quả từ công việc buôn bán mà còn từ sinh hoạt của những gia đình trên ghe. Những sinh hoạt như: tắm giặt, ăn uống và cả vệ sinh… đều được thải hết xuống sông. Những người dân sống trên những chiếc ghe cũng phải thừa nhận: "Mùi hôi thối bốc lên thật kinh khủng”. Nếu được tận mắt nhìn những khúc sông nơi họp chợ nổi, hẳn các bạn sẽ lắc đầu, bịt mũi ngao ngán. Trên sông không những có thịt thối, trái cây thối, bịch nilon mà còn có cả bàn chải đánh răng, khăn mặt, vỏ đồ hộp… trôi theo dòng nước.
Chợ nổi trên sông đa dạng hàng hóa. |
Thực trạng nhức nhối này đã diễn ra từ rất lâu, nhưng vẫn chưa có những biện pháp quyết liệt để khắc phục. Nếu muốn giảm thiểu tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng này, các ngành chức năng và người dân buôn bán trên chợ nổi cần phải đồng lòng hành động quyết liệt:
- Quy hoạch di dời và mở rộng chợ nổi để giảm thiểu tình trạng ô nhiễ
- Thành lập ngay ban quản lý chợ nổi ở những nơi chưa có ban quản lý để điều hành quản lý chợ, đưa hoạt động của chợ vào quy củ.
- Tích cực tuyên truyền, giáo dục ý thức giữ vệ sinh môi trường của người dân buôn bán ở chợ nổi.
- Tăng cường công tác tuần tra nghiêm ngặt và xử lý nghiêm những người cố ý vứt rác xuống sông.
- Tổ chức thu gom và xử lý rác thải trên sông một cách triệt để.
Tôi xin kết lại bài viết bằng một câu nói mà ai cũng biết, nhưng không phải ai cũng làm được: "Điều quan trọng nhất chính là ý thức bảo vệ môi trường của người dân, dù có làm gì đi nữa nhưng nếu người dân không có ý thức thì chính chúng ta sẽ gặp nguy hiểm”.
Từ ngày 27/2 đến 27/8, độc giả VnExpress có thể tham gia cuộc thi "Bảo vệ môi trường" dưới dạng bài viết, bài ảnh, video mô tả thực trạng môi trường ô nhiễm không khí, nước...; đề xuất các sáng kiến bảo vệ hoặc nâng cao chất lượng môi trường; các biện pháp ứng phó với biến đổi khí hậu.
Với bài dự thi là ảnh, độc giả gửi tối thiểu là 5 bức và tối đa 10 bức. Các bức ảnh cần có chú thích rõ ràng, dễ hiểu, có chú thích về địa danh, bối cảnh chụp. Chiều ngang của ảnh là 480 px. Dung lượng mỗi ảnh không vượt quá 10 MB. Đối với bài dự thi là clip, video, thời lượng tối thiểu 90 giây, thời lượng tối đa 3 phút, dung lượng dưới 100 MB. Bài viết được thể hiện trên Word có độ dài không quá 1.500 từ, ảnh minh họa cho bài viết được gửi riêng, không “dán” vào Word và phải có chú thích rõ ràng cho ảnh. Xem thể lệ cuộc thi chi tiết tại đây. Gửi bài dự thi tại đây |
Vũ Thị Ngọc Ánh