Sao Diêm Vương. |
Diêm Vương tinh bay quanh mặt trời theo một quỹ đạo hình trứng, mỗi vòng quay tương đương khoảng 248 năm trái đất.
Năm 1989, khi hành tinh này đang lắc lư ở điểm gần mặt trời nhất (điểm cận nhật), giới khoa học đã tìm thấy nó có một bầu khí quyển mỏng. Kể từ đó, hành tinh này bắt đầu rời xa mặt trời. Điều đó có nghĩa là về lý thuyết, nhiệt độ bề mặt của Diêm Vương tinh sẽ dần lạnh đi, kéo theo sự co rút của bầu khí quyển.
Tuy nhiên, các nhà thiên văn Mỹ và Pháp mới đây lại phát hiện một quá trình ngược lại: bầu khí quyển không co ngót như tiên đoán, mà áp suất của nó dường như tăng gấp đôi trong vòng 14 năm qua. Thậm chí, khí quyển của hành tinh này còn ấm lên khoảng 1 độ C kể từ thời điểm cận nhật (1989).
Nhóm nghiên cứu của James Elliot (Viện Công nghệ Massachusetts, Mỹ) và Bruno Sicardy ở Đài thiên văn Paris đã quan sát được hiện tượng này nhờ một dịp may vào năm 2002, khi sao Diêm Vương bay qua phía trước một ngôi sao. Ánh sáng từ ngôi sao (bị bầu khí quyển của Diêm Vương tinh cản một phần) chiếu tới kính thiên văn, cho phép các nhà khoa học đo đạc chính xác bầu khí quyển đó. Tuy nhiên, lý do vì sao bầu khí quyển này lại mở rộng ra thay vì co ngót thì vẫn chưa rõ ràng.
Trong một bài bình luận trên tạp chí Nature, William Hubbard tại Phòng thí nghiệm Mặt trăng và Hành tinh của đại học Arizona (Mỹ) đã phỏng đoán rằng hiện tượng này có thể đơn giản hơn nhiều so với tưởng tượng của chúng ta. Chẳng hạn, đó chỉ là kết quả của sự lệch pha, nghĩa là sau khá nhiều thời gian, thậm chí hết cả một vòng quay "chậm như rùa" của Diêm Vương tinh, những thay đổi trong nhiệt mặt trời mới có thể ảnh hưởng tới quá trình nóng lên và nguội đi của bề mặt nó. Điều đó cũng có nghĩa là rất lâu sau khi đi xa khỏi mặt trời, nhiệt độ của mặt trời mới đủ làm hành tinh này ấm lên, khiến khí quyển nở ra, như hiện tượng mà chúng ta đang quan sát thấy.
Sao Diêm Vương là hành tinh duy nhất trong hệ mặt trời chưa từng được đón một vị khách nào từ trái đất. NASA dự kiến sẽ phóng tàu New Horizon tới đó vào năm 2006 và con tàu sẽ bay qua thiên thể này một thập kỷ sau đó. Tuy nhiên cho đến giờ, dự án vẫn còn đang trong giai đoạn xem xét, do chi phí khá lớn.
Sao Diêm Vương được khám phá vào năm 1930. Sự bất thường nằm ở chỗ nó là một hành tinh đá bé nhỏ, trong khi 4 hành tinh khác ở vòng ngoài của hệ mặt trời lại là những "chàng khổng lồ bằng khí". Các nhà khoa học cho rằng nó có một lõi rắn, chìm nghỉm trong lớp khí quyển dày gồm methane, nitơ và các khí khác. Vì những lý do này, một số nhà thiên văn không xem sao Diêm Vương là hành tinh thực sự, mà chỉ là một vật thể thuộc vành đai thiên thạch Kuiper, nằm bên ngoài quỹ đạo sao Hải Vương.
B.H. (theo Discovery)