Theo Đại Nam nhất thống chí, Trần Ích Phát sống vào thời Lê Sơ (thế kỷ 15-16). Ông xuất thân từ một gia đình nông dân ở làng Triều Dương, huyện Chí Linh (tỉnh Hải Dương), dòng tộc chưa ai dính dáng đến khoa cử. Từ bé Trần Ích Phát đã bộc lộ tư chất thông minh, trí nhớ siêu phàm, kinh sách chỉ xem qua đã thuộc.
Khi Trần Ích Phát mở trường dạy học ở quê nhà, sĩ tử các nơi nô nức xin về theo học. Sách Những người thầy trong sử Việt ghi lại không khí ở trường của Trần Ích Phát: "Đường vào nhà ông, viên tri phủ phải cho đắp rộng thênh thang như đường cái quan để khi vinh quy bái tổ, các vị tân khoa đến tạ ơn thầy... Cả làng trễ nải nghề nông, chỉ chăm chú làm nghề cất nhà cho các sĩ tử trọ học, thế hệ này chưa kịp đi thì thế hệ kia đã đến... Một cửa hàng bán giấy bút, dầu đèn mọc lên bên cây đa đầu làng, lúc nào cũng tấp nập người mua".
Câu 2: Trần Ích Phát từng đỗ danh hiệu gì khi 'lều chõng đi thi'?