Tại buổi thảo luận với chủ đề "Sinh viên với học tập, sáng tạo, nghiên cứu khoa học" diễn ra tại Đại học Bách khoa Hà Nội chiều 10/12, chị Chu Hồng Minh, Phó chủ tịch Hội Sinh viên Việt Nam khóa 9, cho biết trong nhiệm kỳ 2013-2018, có 37.600 đề tài nghiên cứu khoa học sinh viên tham gia dự thi các cấp, trong đó gần 14.000 đề tài đạt giải.
Ghi nhận nỗ lực của sinh viên, Phan Thị Nhi đến từ TP HCM đặt câu hỏi nghiên cứu đó sẽ về đâu. Tham dự Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Sinh viên Việt Nam khóa X, Nhi được xem nhiều sản phẩm trí tuệ của các bạn trưng bày tại triển lãm của đại hội. Em nhận thấy đó là những sản phẩm, nghiên cứu khoa học mang đầy tâm tư, chất xám và công sức của sinh viên.
"Nhưng thực tế cho thấy sinh viên có nhiều đề tài khoa học cấp bộ, đạt giải thưởng, nhưng nó không được ứng dụng trong đời sống. Nhiều nghiên cứu ở các ngành xã hội như Luật, Sư phạm sau khi được nghiệm thu thì mãi mãi nằm trong thư viện. Đó là thực tế đáng buồn", Nhi nói.
Hơn 100 đại biểu đại diện cho sinh viên toàn quốc có mặt ở Đại học Bách khoa Hà Nội trong buổi thảo luận chiều 10/12. Ảnh: Dương Tâm |
Là sinh viên năm ba ngành Du lịch, Đại học Nha Trang, Trần Thị Ánh Tuyết từng tham gia làm nghiên cứu khoa học cùng thầy cô trong trường và đang tự thực hiện một đề tài. Thế nhưng, nữ sinh cũng thừa nhận nghiên cứu em đã và đang làm phần nhiều mang ý nghĩa tham khảo cho sinh viên khóa sau.
Dù biết kết quả đề tài khó có thể ứng dụng thực tiễn, Tuyết vẫn quyết định làm bởi nó là bước quan trọng giúp khóa luận tốt nghiệp của em trở nên hoàn hảo hơn. Còn khi kết thúc bốn năm sinh viên, nghiên cứu đó chỉ có thể trở thành một tài liệu trong thư viện và rất có thể không một ai động tới.
Không chỉ Tuyết hay Nhi, nhiều sinh viên khối ngành xã hội thừa nhận thực tế trên. Dù nghiên cứu khoa học không được ứng dụng, nhiều bạn vẫn bỏ công sức ra làm để nhận về một số lợi ích nhất định như giải thưởng, điểm số...
"Sinh viên cao đẳng nghiên cứu khoa học để làm gì"?
Có đề tài khoa học đạt giải là một trong những tiêu chí để xét danh hiệu Sinh viên 5 tốt cấp trung ương. Theo anh Cao Hoàng Minh, giảng viên Cao đẳng Kinh tế đối ngoại TP HCM, tiêu chí này khiến rất hiếm sinh viên cao đẳng đạt danh hiệu cao quý của Trung ương Đoàn bởi vấn đề nghiên cứu khoa học là đặc biệt khó khăn với trường cao đẳng.
Anh Minh thông tin ở trường cao đẳng nơi anh công tác, một năm có một nghiên cứu khoa học đúng nghĩa là nỗ lực rất lớn từ cả giảng viên và sinh viên bởi ba năm học là rất ngắn ngủi và bản thân sinh viên không hiểu nghiên cứu khoa học để làm gì trong khi từ năm hai, họ đã có thể đi làm thêm, có thu nhập.
"Khi vận động sinh viên nghiên cứu khoa học, nhiều bạn hỏi Thầy ơi, để làm gì và rồi nghiên cứu xong thì đề tài đi về đâu. Thực tế cho thấy mức độ áp dụng đề tài của sinh viên cao đẳng rất thấp", anh Minh chia sẻ.
Học năm nhất Cao đẳng Kinh tế công nghệ TP HCM, Hồ Thị Bích Phương tìm mòn mỏi trên website, mạng xã hội của trường cũng không thấy đề tài khoa học hay hội nhóm, câu lạc bộ học thuật nào để đẩy mạnh hoạt động này. Tuy nhiên, nữ sinh cũng cho rằng đó không phải điều lạ thường với một trường cao đẳng.
"Thay vì làm khoa học, em nghĩ sinh viên cao đẳng nên đi thực tập sớm hơn để trau dồi kỹ năng thực hành nghề bởi thực sự nghiên cứu khoa học với chúng em không có nhiều ý nghĩa, đặc biệt là khó có thể ứng dụng vào thực tiễn cuộc sống", Phương nói.
Giải pháp thúc đẩy sinh viên nghiên cứu khoa học
Việc thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học nhưng kết quả chỉ nằm trong thư viện, không áp dụng được trong thực tế khiến nhiều sinh viên tỏ ra chán nản và từ bỏ con đường này. Một đại biểu tên Vũ đến từ Đại học Khoa học tự nhiên TP HCM cho rằng để thúc đẩy sinh viên nghiên cứu khoa học, cách nghĩ của Hội Sinh viên, trường học và của chính bạn trẻ phải khác đi.
"Chúng ta nên nắm bắt nhu cầu thị trường, nghĩ đến khả năng ứng dụng trước khi thực hiện đề tài thay vì cố làm một đề tài không mang lại tác động gì đến xã hội", Vũ nói và lấy ví dụ Trung ương Hội Sinh viên có thể hỏi các doanh nghiệp xem họ cần giải những bài toán nào, từ đó tổ chức các cuộc thi tìm kiếm nghiên cứu, sáng chế phù hợp để giải bài toán đó. Như vậy, khả năng ứng dụng thực tế sẽ cao hơn và khiến sinh viên hứng thú hơn.
Minh Châu, sinh viên Đại học Dược Hà Nội chia sẻ tại buổi thảo luận. Ảnh: Dương Tâm |
Điều Minh Châu cho biết Đại học Dược Hà Nội, nơi em đang theo học, có 5 chuyên ngành và mỗi chuyên ngành đều có một tổ nghiên cứu khoa học riêng do sinh viên tự lập ra. Tổ này được nhà trường hỗ trợ kinh phí, đồng thời sinh viên tự tìm kiếm từ các doanh nghiệp bên ngoài để tổ chức sinh hoạt hàng tháng và thực hiện các đề tài khoa học.
Châu thông tin nhiều bài thuốc do các bạn sinh viên nghiên cứu đã trở thành sản phẩm được bán trên thị trường. Điều đó trở thành động lực để sinh viên hứng thú hơn. Bên cạnh đó, đề tài đã bảo vệ xong sẽ được chia sẻ trên thư viện số của trường. "Hiện thư viện này được coi là nơi cung cấp tài liệu ngành Dược lớn nhất miền Bắc và sinh viên cảm thấy vui mừng khi nghiên cứu của mình có thể được nhiều học giả đón đọc", Châu nói.
Đăng Khoa, Chủ tịch Hội Sinh viên Đại học Y Dược TP HCM, nhận định không thể mong chờ hoạt động nghiên cứu khoa học trong trường học phát triển khi sinh viên chưa nhận thức được vai trò của nó.
Hiện, nhiều sinh viên cho rằng nghiên cứu khoa học chỉ nhằm giải thưởng và làm đẹp tấm bằng khi ra trường. Theo Khoa, khi nghĩ như vậy, nghiên cứu khoa học trở thành nhiệm vụ không mấy thú vị và tất nhiên kết quả của nó cũng sẽ không mang lại lợi ích nào trong thực tiễn.
Khoa cũng đề xuất các Hội sinh viên, trường đại học, cao đẳng cần liên kết tốt với doanh nghiệp để hiện thực hóa đề tài nghiên cứu.