Xếp thứ hai trong bảng xếp hạng 49 đại học Việt Nam do nhóm chuyên gia nghiên cứu độc lập công bố chiều 6/9, Đại học Tôn Đức Thắng gây ngạc nhiên và nhận nhiều bình luận trái chiều. GS.TS Lê Vinh Danh, Hiệu trưởng Đại học Tôn Đức Thắng, chia sẻ với VnExpress về việc này.
GS.TS Lê Vinh Danh. Ảnh: Mạnh Tùng |
Chúng tôi tạm không bình luận về thứ hạng của trường trong bảng xếp hạng. Việc thử xây dựng một bộ tiêu chí có nghiên cứu tiêu chí các tổ chức xếp hạng quốc tế hiện hành, hướng tới chuẩn mực quốc tế rồi xếp hạng các đại học với số liệu tương đối đầy đủ của nhóm chuyên gia độc lập này là rất đáng hoan nghênh. Tôi có một số suy nghĩ.
Thứ nhất, trong lúc cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục vẫn loay hoay chưa tìm ra được giải pháp nào thuyết phục để xếp hạng đại học trong nước nhằm cung cấp thông tin có thể tin cậy cho xã hội và người học dựa vào đó mà chọn nơi học, nơi làm việc thì việc các nhóm phi lợi ích, phi chính phủ, độc lập và không bị tác động của lợi ích nhóm nào tiến hành làm việc này là rất tốt. Điều đó có ích cho người học, cho xã hội. Ít nhất, kết quả này có ý nghĩa để tham khảo.
Nếu nhóm nghiên cứu hoàn chỉnh hơn các tiêu chí và cách làm, quy trình trong những năm tiếp theo, đồng thời giữ vững tính khách quan trước các sức ép thì sẽ giành được niềm tin của xã hội. Khi đó, các đại học sẽ phải đầu tư nghiêm túc hơn về thời gian, công sức và tiền bạc để tự chấn chỉnh và cố gắng thăng hạng. Bởi sẽ không một hiệu trưởng có trách nhiệm nào lại chịu để đại học của mình nằm ở thứ hạng thấp. Xã hội rồi sẽ được hưởng lợi ích từ sự cạnh tranh cải thiện thứ hạng của các đại học một cách lành mạnh.
Tôi hy vọng không chỉ nhóm này mà nên có nhiều nhà khoa học trắc lượng độc lập khác mạnh dạn đề xuất và tiến hành thêm các cách xếp hạng nữa với những tiêu chí thuyết phục, quy trình công khai, minh bạch. Xã hội sẽ nhìn vào đó để tự thẩm định và tự quyết định đặt niềm tin hay không.
Thứ hai, trong quá trình thử nghiệm bất cứ công việc nào đều gây tranh luận, như sai sót, có chỗ chưa chính xác hoặc chưa đầy đủ. Tôi nghĩ mọi người cần để cho nhóm có điều kiện chỉnh sửa, bổ khuyết. Thực tế, ngay cả cách làm của những tổ chức xếp hạng đang được thế giới tín nhiệm như Quacquarelli Symonds (QS), Times Higher Education của Anh, CWTS Leiden Ranking của Hà Lan, SCImago của Tây Ban Nha cũng không phải đã hoàn hảo.
Tôi thí dụ khi QS hay THE gửi phiếu điều tra cho chuyên gia khắp thế giới để tìm hiểu về một đại học nhằm đánh giá về "danh tiếng" của trường đó, tình trạng gặp phải là nhiều chuyên gia có thể không am hiểu, hoặc biết về trường này nên họ sẽ không đề xuất đại học đó cho dù nó xứng đáng.
Hệ quả là họ thường đề xuất những đại học mà họ biết hoặc có quan hệ. Những đại học phát triển từ lâu, nổi bật, được nhiều người nhắc đến thì dễ dàng được đề xuất trong khi những đại học trẻ khác có thể hơn nhiều mặt những trường truyền thống sẽ không được nhắc đến. Tính khách quan như thế là không ổn.
Cuối cùng, tôi thấy cần góp ý là nhóm nghiên cứu độc lập nên có khảo sát tận nơi các đại học sau khi đã tiếp nhận số liệu, vì bản thân số liệu (giả định là đầy đủ) cũng chưa thể nói hết mọi việc. Chẳng hạn khi nói về tiêu chí hạ tầng cơ sở, một đại học có nhiều đất đai chưa hẳn đã là có hạ tầng giáo dục tốt nếu phần lớn đất đó bị bỏ hoang, không khai thác được, lãng phí trầm trọng và thực chất hoạt động giáo dục chỉ tập trung vào một số tòa nhà.
Tương tự, tiêu chí tổng số bài báo ISI hay Scopus là quan trọng, nhưng cần chi tiết hơn về hiệu quả đầu tư cho hoạt động khoa học - công nghệ. Nếu một đại học được chi cả nghìn tỷ đồng mỗi năm cho khoa học - công nghệ mà số công trình ISI, Scopus trong năm chỉ gấp 2-3, thậm chí thua một đại học không được chi đồng nào từ tiền thuế để làm khoa học, thì số lượng ISI, Scopus của đại học lớn kia chẳng có ý nghĩa gì, nếu không nói là "ý nghĩa tiêu cực", bởi hoạt động khoa học công nghệ đó lãng phí và không có tương lai.
Nhóm nghiên cứu cũng phải xem thành quả khoa học, công nghệ của ba năm điều tra được làm ra từ bao nhiêu người có trình độ tiến sĩ trở lên, nếu chỉ tính số lượng không thôi thì chưa ổn.
>>Bảng xếp hạng 49 đại học Việt Nam
Đại học Tôn Đức Thắng hiện nay tiền thân là Đại học Công nghệ dân lập Tôn Đức Thắng, thành lập năm 1997. Trường được Liên đoàn Lao động TP HCM sáng lập, đầu tư và quản lý thông qua Hội đồng trường. Năm 2008, trường chuyển về trực thuộc Tổng liên đoàn lao động Việt Nam và trở thành công lập. Trong bảng xếp hạng do nhóm nghiên cứu độc lập công bố hôm 6/9/2017, Đại học Tôn Đức Thắng đứng thứ 2, xếp trên hàng loạt đại học tên tuổi, có điểm chuẩn đầu vào rất cao như Bách khoa Hà Nội (xếp thứ 7), Sư phạm Hà Nội (thứ 10), Y Hà Nội (thứ 20), Ngoại thương (23)... |
Mạnh Tùng ghi