* Trận Croatia - Đan Mạch diễn ra lúc 1h thứ Hai 2/7, theo giờ Hà Nội, trực tuyến trên VnExpress.
Kết thúc trận đấu giữa Croatia và Argentina ở lượt thứ hai vòng bảng, trang web chuyên về thống kê Whoscored bầu chọn Ivan Rakitic làm "Cầu thủ hay nhất trận". Tiền vệ số 7 của Croatia đã có một trận đấu xuất sắc: ghi một bàn thắng, có một cú đá phạt đưa bóng chạm khung gỗ. Cùng Luka Modric, Rakitic đã bóp nghẹt tuyến giữa Argentina và giúp đại diện vùng Balkan thắng 3-0.
Nhưng không phải ai cũng biết, Rakitic từng suýt chơi bóng cho ... Thụy Sỹ. Cha và mẹ anh đều là người gốc Croatia, nhưng Rakitic lại được sinh ra và lớn lên tại Mohlin, Thụy Sỹ. Nguyên nhân là cuộc chiến tranh Nam Tư từng khiến biết bao gia đình phải chịu cảnh ly tán, xa rời quê hương.
Rakitic hồi tưởng về tuổi thơ trên tờ The Player’s Tribune: "Trong gia đình, chúng tôi giao tiếp bằng tiếng Croatia. Trong thị trấn của chúng tôi cũng có nhiều người Croatia, nhưng với tôi, Croatia vẫn là một khái niệm xa lạ. Cha mẹ tôi đã rời hẳn quê hương từ năm 1991, và chúng tôi chưa khi nào trở lại đó. Croatia mà anh em tôi biết tới là qua truyền hình và những tấm ảnh mà cha mẹ cho chúng tôi xem".
"Khi còn là một đứa trẻ, thật khó để hiểu hết những thứ đang diễn ra tại vùng Balkan. Cha mẹ tôi hạn chế nói về cuộc chiến, và đôi khi tôi thấy họ rơi nước mắt khi nói chuyện điện thoại với ai đó còn ở lại Croatia. Chúng tôi đã rời xa mảnh đất chôn rau cắt rốn và không trực tiếp chứng kiến những thứ kinh hoàng tại đó, nhưng Croatia luôn ở trong tâm trí cha mẹ tôi".
Trước thềm World Cup 1998, người cha Luka đem tặng hai cậu con trai hai chiếc áo thi đấu của đội tuyển Croatia. Đó là một món quà đặc biệt, như lời mô tả của Rakitic: "Chúng tôi đi đâu cũng mặc những chiếc áo ca-rô màu đỏ trắng của đội tuyển và không bao giờ muốn cởi ra, kể cả khi đi ngủ. Chúng tôi muốn 10 chiếc áo như thế, bởi không còn muốn mặc thứ gì khác". Sự gắn bó của Rakitic với Croatia dần trở nên sâu sắc hơn khi anh cùng gia đình về thăm quê sau thời điểm chiến tranh Nam Tư kết thúc.
Sau năm năm khoác áo các cấp độ tuyển trẻ của Thụy Sĩ, Rakitic được đích thân HLV trưởng Slaven Bilic của Croatia tìm tới khi đang khoác áo CLB Basel. Cầu thủ sinh năm 1988 hồi tưởng: "Slaven là người hùng của tôi, ông ấy có nói gì tôi cũng sẵn sàng làm theo. Nhưng trong lần đầu gặp mặt, ông ấy không hề gây chút áp lực gì lên tôi. Ông ấy chỉ nói với tôi những kế hoạch của đội tuyển với tôi là một phần trong đó. Slaven đã nói: 'Hãy đi cùng tôi và chơi cho đất nước chúng ta'. Với tôi, Slaven là một người đặc biệt. Ông ấy biết cách truyền lửa và niềm tin cho bạn, khiến bạn muốn tận hiến vì ông ấy. Bạn muốn chơi thứ bóng đá hay nhất của bản thân, vì bạn biết rằng huấn luyện viên sẵn sàng làm bất cứ thứ gì vì mình".
Sau khi đưa ra quyết định trong đầu, Rakitic quyết định gọi điện cho HLV đội tuyển Thụy Sỹ. Anh giải thích rằng việc lựa chọn Croatia không phải nhằm chống lại Thụy Sỹ, mà vì anh muốn khoác áo quê hương mình. Sau đó, anh gọi cho Slaven để xác nhận: "Tôi sẽ là một phần kế hoạch tương lai của ông". Bilic đáp lại một cách hân hoan: "Toàn thể người dân Croatia sẽ rất tự hào vì có được cậu. Đừng nghĩ về thứ gì khác, hãy cứ tận hưởng bóng đá đi thôi".
Người quan trọng cuối cùng mà Rakitic thông báo quyết định là cha anh – người đang đứng ngoài hành lang để chờ cậu con trai hoàn thành những cuộc điện thoại. Khi Rakitic mở cửa, cha anh đứng đó và nói: "Bất kể con chọn khoác áo đội tuyển nước nào, cha cũng sẽ ủng hộ con". Ông Luka Rakitic là một người nghiện bóng đá tới mức cậu con trai Ivan phải khẳng định: “Cha tôi là người điên cuồng vì bóng đá nhất mà tôi từng gặp trong đời, mà tôi đang chơi cho Barca cơ đấy! Khi còn trẻ, ông ấy từng chơi bóng ở vị trí tiền vệ phòng ngự và khoác áo số bốn. Khi cuộc chiến nổ ra, cha tôi buộc phải chuyển tới Thụy Sỹ và làm một công việc liên quan tới xây dựng".
Vì biết cha muốn mình chơi cho Croatia, Rakitic quyết định trêu cha mình một chút. Anh kể: “Tôi bảo cha rằng mình sẽ chơi cho Thụy Sĩ. Ông gật đầu và bảo: 'Ok, tốt thôi. Nhìn cha như thế, tôi bật cười và bảo: 'Không, con sẽ khoác áo Croatia'. Thế rồi mắt cha tôi bắt đầu ngấn lệ vì xúc động. Tôi sẽ nhớ mãi về khoảnh khắc ấy mỗi khi tôi bước vào sân trong màu áo Croatia. Được khoác áo và bảo vệ màu cờ sắc áo đội tuyển quê nhà là một cảm giác không ngôn từ nào tả nổi".
Chứng kiến Argentina bị hàng tiền vệ Croatia áp đảo, có lẽ Lionel Messi đã ao ước Ivan Rakitic là đồng đội của anh như tại Barca. Trong trận gặp Croatia, HLV Sampaoli của Argentina đã bất ngờ sử dụng sơ đồ 3-4-2-1 để giúp cả đội luân chuyển bóng đa dạng hơn và tạo điều kiện cho Messi. Tuy nhiên, người chơi thấp nhất hàng tiền vệ Argentina và đóng vai trò triển khai bóng lại là Javier Mascherano – một cầu thủ đã 34 tuổi và đang chơi bóng ở Trung Quốc. Tại Barca, phần lớn thời gian Mascherano chơi với tư cách một trung vệ, bởi tuyến giữa đã có những quái kiệt Xavi, Iniesta, Busquets và sau đó là Rakitic.
Ở mùa 2017-18, Rakitic là người chơi nhiều trận nhất cho Barca. Con số 56 trận của tiền vệ người Croatia vượt qua những trụ cột khác như Messi (55 trận), Suarez (51 trận) hay Busquets (50 trận). Đóng góp của Rakitic trong cú đúp vô địch La Liga và Cup Nhà Vua của Barca không chỉ được thể hiện qua các thông số về kiến tạo và ghi bàn mà còn qua tầm hoạt động rộng, không ngừng nghỉ trên sân của anh.
Người hâm mộ đã quen với cảnh Rakitic di chuyển thông minh cả khi có bóng lẫn không bóng để tạo ra những khoảng trống, cơ hội cho đồng đội ghi bàn. Có những lúc, Rakitic còn tự băng lên ghi bàn, như tình huống mở tỷ số trong chiến thắng 3-1 của Barca trước Juventus ở chung kết Champions League 2015.
Khi còn khoác áo Sevilla, Rakitic vinh dự là đội trưởng ngoại quốc đầu tiên kể từ Diego Maradona từ những năm 1980. Vị trí quen thuộc thời gian đầu của Rakitic là số 10, trước khi được kéo xuống chơi như một tiền vệ con thoi từ một trận đấu gặp ... Barca. Anh chia sẻ: "Trong hiệp đầu tiên, tôi cảm thấy khó tiếp cận trận đấu với vai trò số 10, bởi Barca không cho đối phương khoảng trống nào để thở. Tới giờ nghỉ, cả đội nhất trí rằng tôi cần chơi thấp xuống để cầm nhịp từ xa và giúp hàng phòng ngự ổn định. Khi đương đầu với Iniesta, tôi cần chơi quyết liệt hơn và thử nghiệm đó hóa ra lại đem lại kết quả tốt. Cách đây vài năm, tôi có lẽ đã không thích ứng được vị trí này. Chính Felix Magath đã giúp khai phá ra những phẩm chất này ở tôi".
Khi chơi bóng tại Đức trong màu áo của Schalke 04, HLV khó tính Magath đã nhìn ra khả năng phòng ngự của Rakitic. Theo trang chủ Bundesliga, Rakitic đã bắt đầu nửa sau của mùa giải 2009-10 ở vị trí gần khu vực giữa sân và gặt hái những thành công nhất định. Trong 17 trận đấu kể từ mùa đông, Schalke chỉ thất bại bốn lần. Có tới 12 trận đấu trong số đó Rakitic được bố trí ở vị trí giữa sân thay vì ngay sau lưng tiền đạo. Anh từng chia sẻ với trang Spox vào năm 2010: "Vị trí tiền vệ cầm nhịp trong bóng đá ngày nay cũng là vị trí quan trọng nhất, bởi tiền vệ đó sẽ phải đảm đương cả nhiệm vụ phòng ngự lẫn tấn công".
Điều này được thể hiện trong trận đấu giữa Croatia với Argentina. Ngoài một bàn thắng, một cơ hội và một đường kiến tạo nguy hiểm, Rakitic còn thực hiện bốn pha tắc bóng thành công trước đối thủ Nam Mỹ. Quãng đường di chuyển của anh là 10,3 km – nhiều hơn bất kỳ tiền vệ nào khác của Argentina. Trận thắng đậm đối thủ Nam Mỹ không chỉ mở toang cánh cửa đi tiếp cho Croatia tại World Cup 2018, mà còn tạo ra những kỳ vọng lớn lao. Kể từ sau kỳ tích đứng thứ ba chung cuộc ngay lần đầu dự World Cup năm 1998, đội tuyển nước này chưa một lần vượt qua vòng bảng.
Năm 1998, Rakitic mới chỉ 10 tuổi nhưng anh đã ý thực được kỳ tích của đội tuyển nước nhà quan trọng đến nhường nào. Anh nhớ lại: "Tôi và anh trai mặc áo đội tuyển và xem trận đấu tại Thụy Sỹ cùng cha mình. Trong suốt 90 phút, cha tôi không cho phép chúng tôi nói chuyện. Bất cứ người Croatia nào cũng đều nhớ như in trận tứ kết gặp Đức. Chúng tôi chỉ mới được FIFA thừa nhận vào năm 1992 và chỉ sáu năm sau đã đương đầu với tuyển Đức trong một trận tứ kết, ngay trong lần đầu tham dự World Cup!".
"Khi Croatia thắng, cha tôi hạnh phúc như bay trên mây. Vậy nên, nhiều khi tôi cảm thấy như tôi đang thực hiện giấc mơ của cả hai cha con khi khoác áo đội tuyển Croatia. Bất cứ khi nào có thể, cha đều tới sân đều xem tôi thi đấu", Rakitic kể thêm. Chắc chắn khi Ivan Rakitic ghi bàn ấn định tỷ số 3-0 vào lưới Argentina, ông Luka Rakitic là một trong những người Croatia hãnh diện và tự hào nhất.
Và hôm nay, trên sân Nizhny Novgorod, khi đội nhà gặp Đan Mạch để tranh vé vào tứ kết, ông Luka cũng như những người hâm mộ Croatia sẽ lại trông chờ đứa con lưu lạc thêm một lần toả sáng.
Thịnh Joey
