Năm 2002, lương của người lao động tối thiểu sẽ là 400.000 đồng. |
Mức lương tối thiểu đang được áp dụng hiện nay tương đương với mức chuẩn đói nghèo. Theo thống kê của Viện Nghiên cứu tài chính, mức đó chỉ đáp ứng 60% nhu cầu tối thiểu của cư dân đô thị phía Bắc, khoảng 50% của cư dân đô thị phía Nam và khoảng 70-80% của cư dân nông thôn. Mục tiêu của chủ trương cải cách lương sắp tới là sự phân phối số lương và chất lượng lao động phải được thể hiện qua tiền lương, không được để ẩn náu dưới bất kỳ hình thức nào.
Ngân sách không giống “niêu cơm thạch sanh”Ông Nguyễn Trọng Điều, Phó trưởng Ban Tổ chức cán bộ Chính phủ, cho rằng không thể tăng lương nếu duy trì hơn 7 triệu người hưởng lương và trợ cấp từ ngân sách như hiện nay vì quỹ lương sẽ vượt quá tổng thu ngân sách. Bởi vậy, muốn tăng lương buộc phải giảm biên chế, bớt số người hưởng lương ngân sách. Theo GS Tống Văn Đường (ĐH Kinh tế Quốc dân), nhiều năm nay, mặc dù có chủ trương giảm biên chế, nhưng thực tế số người làm trong các công sở nhà nước vẫn liên tục tăng. Chỉ tính riêng khối quản lý nhà nước, Đảng, đoàn thể, năm 1993 có 200.000 người, đến năm 2000 đã tăng lên thành hơn 300.000. Một bất cập khác là mặc dù thời gian lao động đã giảm xuống còn 5 ngày/tuần, nhưng vẫn còn lãng phí nhiều.
Sắp xếp đối tượng hưởng lương từ ngân sách
Theo ông Đặng Như Lợi, Vụ trưởng Vụ Tiền công, tiền lương (Bộ LĐTB&XH) cần phải tách riêng số người hưởng lương và hưởng trợ cấp. Trên thực tế, quỹ lương chi trả cho người hưởng lương không quá lớn mà số tiền chi trả cho người hưu trí và trợ cấp, người có công lại rất nhiều (hơn 5,5 triệu người). GS Tống Văn Đường cho rằng việc xác định nguồn hình thành quỹ tiền lương cũng rất quan trọng. Ông nói: “Đối với khu vực sản xuất kinh doanh, tiền lương tính trong giá thành, do đó quỹ tiền lương lấy từ doanh thu của đơn vị. Hiện nay, tỷ trọng này còn rất thấp. Đối với khu vực sự nghiệp có thu (y tế, giáo dục, khoa học, văn hóa), quỹ lương nên được hình thành từ nguồn thu của ngành và nhận hỗ trợ một phần từ ngân sách”. Nếu áp dụng nguyên tắc này, theo ông Đường, việc tăng lương cho công chức sẽ làm được mà không phụ thuộc quá nhiều vào sự hạn hẹp của ngân sách.
Hệ thống thang bậc lương bất hợp lýHầu hết các ý kiến tại hội thảo đều kiến nghị rằng hệ thống thang bảng lương hiện nay vừa phức tạp, vừa không công bằng. Ví dụ trong ngành giáo dục có tới 19 bậc. Nếu trung bình ba năm nâng 1 bậc thì phải làm 57 năm mới đạt bậc cao nhất. Ông Nguyễn Hữu Tăng, Phó trưởng Ban Khoa giáo TƯ bức xúc: “Mỗi lần nâng lương cũng chỉ được một cốc bia”. Thêm vào đó, chế độ nâng lương kiểu “đến hẹn lại lên” không khuyến khích công chức làm việc. Viện trưởng Viện Nghiên cứu tài chính Hồ Xuân Phương đề nghị, lương tối thiểu ngoài mức chung nên quy định phụ cấp theo vùng, ngành. Tức là cùng tốt nghiệp đại học sẽ có mức lương bằng nhau, tùy vùng và ngành phục vụ mà được hưởng phụ cấp khác nhau. Điều này có thể loại bỏ được những thang bậc lương rất rườm rà.
Muốn tăng lương phải tiết kiệm
Ông Đặng Như Lợi cho rằng khoán chi hành chính cũng là một biện pháp tăng lương cho cán bộ, viên chức mà không làm tăng quỹ lương. Ông nói: “Định mức chi cho một công chức hành chính sự nghiệp hiện nay là 15 triệu/người/năm. Nếu khoán, tôi tin chắc rằng tự khắc các đơn vị sẽ biết giảm biên chế ở khu vực nào, cắt những loại chi tiêu nào để nâng thu nhập cho cán bộ”. Bà Hoàng Thị Huệ, Vụ trưởng Vụ Tiền lương (Ban Tổ chức cán bộ Chính phủ) thống nhất với ý kiến này và lý giải: “Kinh nghiệm khoán chi hành chính tại TP HCM đã chứng minh điều này. Hầu hết các khoản chi như điện, nước, điện thoại đều được giảm, có khoản giảm tới 50%”. Ông Nguyễn Trọng Điều thông báo, trong đề án cải cách tiền lương đang soạn thảo cũng sẽ đưa giải pháp này. Tiền định mức có thể là 17 triệu đồng/người/năm.
(Theo Thanh Niên, 9/5)