Công trình nhà máy kẽm tại thị xã Quảng Yên (Quảng Ninh) do người Pháp xây dựng vào đầu thế kỷ 20. Đây là cơ sở công nghiệp đầu tiên tại Quảng Ninh nhưng chưa nằm trong danh mục di tích đã được công nhận.
Trước đây nhà máy kẽm có 4 ống khói, trong thời kỳ chiến tranh đã bị máy bay thả bom phá hủy 2 chiếc. Được kết cấu bằng bê tông cốt thép, đường kính chân ống khói khoảng 4,5 m, đường kính đỉnh khoảng 2 m, cao 46 m, bên ngoài có thang để leo lên.
Cửa vào bên trong ống khói. Theo thiết kế, các ống khói đều có đường hầm dưới lòng đất nối liền với nhau, nhưng do thời gian đường hầm này đã bị lấp.
Bề mặt bên trong ống khói nhẵn, cao vút và thu nhỏ dần. Xây dựng cách đây khoảng 100 năm, những ống khói này được xem là còn nguyên vẹn nhất.
Khu nhà máy 3 tầng chỉ còn lại bộ khung. Do trước đây nhà máy bỏ hoang nên người dân đã tháo dỡ công trình để lấy sắt bên trong. Hiện nhà máy cũ do hai đơn vị quản lý, một là Tiểu đoàn 1047, thuộc Lữ đoàn 147 và Công ty Sao Vàng.
Phần diện tích do Tiểu đoàn 1047 quản lý gồm một ống khói, khu nhà xưởng và nền móng một số công trình.
Nền móng cũ của một ống khói từng bị bom phá hủy trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
Dấu tích nền móng một số hạng mục của nhà máy còn sót lại.
Hai bể nước treo và ống khói này thuộc khu đất của Công ty TNHH Sao Vàng quản lý, nơi có khoảng 2.000 công nhân làm việc tại đây.
Một phần đáy của bể nước bị vỡ. Trao đổi với VnExpress, ông Đặng Tiến Hải, Phó chủ tịch UBND thị xã Quảng Yên cho biết, công tình này đã có từ lâu đời, do người Pháp xây dựng từ những năm đầu thế kỷ 20, nhưng chưa được đưa vào danh mục di tích lịch sử của địa phương và của tỉnh. Hiện công trình này đã xuống cấp làm mất an toàn cho gần 2.000 công nhân của Công ty TNHH Sao Vàng và người dân xung quanh. "Ngày 5/1, vừa qua UBND thị xã đã có buổi làm việc với các sở ngành liên quan và đi đến thống nhất, gửi tờ trình lên UBND tỉnh xin tháo dỡ công trình này", ông Hải nói.
Minh Cương