Rươi Tứ Kỳ (Hải Dương) đang vào mùa khai thác. Mỗi con có thể dài tới 40 cm, nằm sâu dưới cả mét đất. Khi rươi chín, thân sẽ căng mọng, đứt thành từng đoạn và ngoi lên mặt nước.
Ba tháng cuối năm, trên đoạn sông Thái Bình chảy qua Tứ Kỳ, nông dân lại đắp kè nâng nền ruộng để thu hoạch rươi. Đoạn sông này đưa về nhiều phù sa và nước ngọt, không nhiễm mặn khiến rươi căng mọng, ngọt và nhiều sữa.
Xã Tứ Xuyên (Tứ Kỳ) có khoảng 70 hộ làm nghề bắt rươi thời vụ. Người dân xây kè đắp bờ, chia luồng lạch, cải tạo đất làm môi trường cho rươi bật lên để thu hoạch. Các cửa đập nhân tạo đưa nước từ sông vào và cho nước ra được làm khá chuyên nghiệp.
Rươi theo con nước tràn vào ruộng, bật lên khỏi đất lúc 19h. Người dân phải dùng đèn soi để kiểm tra lượng rươi, từ đó có kế hoạch xả nước. Mùa có nhiều rươi nhất là ba tháng 9-10-11 âm lịch, những tháng khác chỉ thu hoạch được vài cân.
Khi thu hoạch, người dân sẽ mở cửa xả để rươi chui vào túi lưới. Gia đình anh Bùi Văn Sự có 9.000 m2 đất ven sông Thái Bình. Khi nước vào ruộng, anh theo dõi, nếu ban ngày rươi không ra thì chắc chắn sẽ xuất hiện ban đêm. "Theo thời tiết, lũ ít sẽ được mùa rươi, mỗi tối gia đình bắt hơn tạ rươi, dự kiến hết vụ có thể thu hơn 6 tạ", anh Sự nói.
Người dân phải thường xuyên theo dõi để rút nước ra khỏi ruộng đúng thời điểm, điều chỉnh cửa xả nước sao cho con rươi có thể bật hết lên khỏi đất. Nếu xả quá nhanh, nước rút trơ chân ruộng, rươi không bật lên được hoặc lên một phần, người dân sẽ thất thu.
Rươi Tứ Kỳ thân hình căng mọng, chân ngắn, bên trong nhiều sữa. Màu sắc của rươi một phần là do nước. Rươi ở các vùng nước xâm nhập mặn hoặc nước lợ thường thân gầy, chân dài, ít sữa.
Rươi sau khi đưa lên bờ được lọc kỹ, cho vào chậu, sau đó đổ nước đá vào để chuyển động chậm (ngủ).
Gia đình nào thu hoạch rươi chất lượng tốt được người dân khắp nơi đổ về mua. Rươi được cân, đóng hộp bán tại chỗ, giá 450.000-500.000 đồng/kg.
"Dự kiến hôm nay phải vớt được 200 kg thì mới đủ cung cấp cho nhu cầu người dân. Gia đình không dám gọi lái buôn, họ đặt nhiều tấn, nên nếu họ vào mua thì người dân không còn được thưởng thức món này nữa", ông Bùi Văn Tưởng (áo xanh) nói.
Hơn một tạ rươi thu hoạch trong bốn tiếng nhưng vớt lên bao nhiêu bán hết bấy nhiêu. Hàng chục xe máy, ôtô xếp hàng dài trên đê đợi mua rươi. Loài này có thể chế biến thành nhiều món như: làm chả, mắm, nem, lẩu...