Trong bóng đá, những trường hợp sớm có được tiền tài danh vọng rồi đánh mất bản thân trên sân cỏ nhiều vô số kể. Những chàng trai vốn chỉ tập trung vào việc đá bóng bỗng chốc thấy mình trở thành triệu phú, được hàng triệu người biết tới, có những cô gái bốc lửa lao vào như thiêu thân... khó có đủ sự tỉnh táo để nói không với cám dỗ. Có nhìn những tấm gương tự huỷ hoại sự nghiệp như vậy mới thấy trân trọng thêm Schweinsteiger.
Khởi đầu sự nghiệp với tai tiếng của một gã trai hư, nhưng khi treo giày ngày 8/10 ở tuổi 35, anh nhận được vô số lời tri ân từ các HLV, đồng đội, đối thủ cũ hay người hâm mộ trên toàn cầu. Những tình cảm, sự trân quý ấy không chỉ bởi tài năng bóng đá mà còn bởi một nhân cách đáng để học tập ở "Schweini".
Chiến đấu với khuôn mặt đầm đìa máu trong trận chung kết World Cup 2014 là hình ảnh gây ấn tượng mạnh nhất về khí chất Đức và sự mạnh mẽ của Schweinsteiger. Ảnh: Reuters. |
Nếu không trở thành một cầu thủ bóng đá, Schweinsteiger có lẽ vẫn theo đuổi sự nghiệp thể thao, nhưng ở môn trượt tuyết. Gia đình anh mở một quầy cho thuê dụng cụ thể thao và Schweinsteiger cho thấy mình là một VĐV trượt tuyết cừ khôi. Đến giờ, anh vẫn thi thoảng so tài cùng người bạn thời thơ ấu Felix Neureuther - người từng góp mặt trong ba kỳ Olympic mùa Đông.
Khi đứng trước lựa chọn sự nghiệp trượt tuyết hay bóng đá, Schweinsteiger đã quyết định đi theo con đường cầu thủ của anh trai Tobias. Ngày 1/7/1998, anh ký hợp đồng trở thành cầu thủ trẻ của Bayern và nhanh chóng nổi lên như một tài năng trẻ. Anh chơi đủ tốt để lọt vào mắt xanh của HLV Ottmar Hitzfed và được ông tung vào sân lần đầu năm 18 tuổi trong trận đấu vòng bảng Champions League trước RC Lens mùa giải 2002-2003. Cùng ra mắt đội một như Schweinsteiger hôm đó là Philipp Lahm - người sau này sẽ trở thành thủ quân tuyển Đức.
Nhưng nếu Lahm được biết tới xuyên suốt sự nghiệp như một hậu vệ cần mẫn, nói không với scandal, Schweinsteiger lại có một quá khứ nổi loạn. Ban lãnh đạo Bayern từng đau đầu với việc cầu thủ sinh năm 1984 này lái xe thể thao vượt quá tốc độ cho phép hay đưa bạn gái vào vui đùa trong bể bơi thuộc khuôn viên sân tập của CLB. Nhưng dần dần theo thời gian, chú ngựa bất kham này đã chịu đi vào khuôn phép.
Theo trang Rabona, Thủ tướng Đức Angela Merkel đóng một vai trò không nhỏ trong sự trưởng thành của Schweinsteiger. Anh lần đầu được gặp vị nguyên thủ quốc gia tại World Cup 2006 được tổ chức trên đất Đức, trước khi tái ngộ bà... trên khán đài trong trận Đức gặp Áo tại Euro 2008. Schweinsteiger hoàn toàn khoẻ mạnh, nhưng buộc phải ngồi ngoài do bị thẻ đỏ trong trận gặp Croatia trước đó.
Anh chia sẻ với báo giới về cuộc nói chuyện với bà Merkel: "Thủ tướng nhắc nhở rằng tôi không nên làm những thứ ngu ngốc nữa. Khi Thủ tướng bảo bạn nên làm gì, bạn cần lắng nghe lời khuyên đó". Kết quả là trong phần còn lại của sự nghiệp, Schweinsteiger không còn là nỗi lo lắng của các HLV. Trái lại, anh còn đủ chín chắn và uy tín để trở thành đội trưởng tuyển Đức kế nhiệm Lahm sau khi đồng đội giã từ đội tuyển năm 2014.
Với Louis van Gaal, Schweinsteiger là "cầu thủ chuyên nghiệp một cách tuyệt đối". Anh thể hiện sự chuyên nghiệp tới mức không bao giờ lên mạng xã hội hay báo giới ca thán một lời, dù bị Jose Mourinho đày ải bằng cách để anh tập cùng đội U23 Man Utd vào năm 2016. Khi đó, Schweinsteiger đã là một nhà vô địch thế giới và có trong tay bộ sưu tập một Champions League, tám Bundesliga, bảy Cup Quốc gia Đức cùng Bayern.
Cách Mourinho đối xử với Schweinsteiger bị nhiều ngôi sao như Michael Ballack hay Manuel Neuer công khai phản đối bởi sự thiếu tôn trọng dành cho một nhà vô địch. Nhưng Schweinsteiger vẫn bền bỉ tập luyện và trở lại đội một Man Utd vào cuối năm 2016. Sau khi Schweinsteiger tạm biệt sân Old Trafford để sang Mỹ chơi bóng cho Chicago Fire vào tháng 3/2017, Mourinho đã nhận sai trước dư luận.
Mourinho từng đày ải Schweinsteiger trên ghế dự bị một thời gian dài, nhưng sau cùng phải nhận sai lầm vì đối xử không công bằng với anh. Ảnh: BPI. |
HLV người Bồ Đào Nha bày tỏ: "Schweini là mẫu cầu thủ khiến tôi thấy hối tiếc về những gì tôi đã làm đối với cậu ấy, sau khi được hiểu con người Schweini và chứng kiến cách cậu ấy tôn trọng những quyết định của tôi. Dù Man Utd có thể cần Schweini trong phần còn lại của mùa giải, tôi vẫn không thể nói không khi cậu ấy tới và đề nghị được ra đi. Tôi có nói với Schweini: 'Tôi đã đối xử không phải với cậu một lần và sẽ không để điều đó tái diễn'. Tôi sẽ nhớ một người đàn ông tốt, một cầu thủ chuyên nghiệp và một hình mẫu xuất sắc trong tập luyện".
Trong các cuộc phỏng vấn, Schweinsteiger được biết tới với sự thông minh, hài hước khiến giới truyền thông nể phục. Ngoài sân cỏ, những hành động đẹp của anh khiến nhiều người nể phục. Năm 2011, trọng tài Babak Rafati từng định tự vẫn. Về sau, Rafati hé lộ Schweinsteiger là một trong những người đã chủ động liên hệ, động viên ông vượt qua chứng trầm cảm. Anh đích thân viết bức thư: "Ông Rafati ạ, cuộc sống luôn có những điều không như ý. Nhưng chúng ta phải biết cách đứng dậy sau mỗi lần vấp ngã. Tôi chúc ông mọi điều tốt đẹp nhất".
Khi mới chuyển tới Man Utd, Schweinsteiger mặc chiếc áo số 23 trong chuyến du đấu mùa hè. Điều này dẫn tới việc không ít người hâm mộ đã đặt mua áo in tên anh với số 23. Khi CLB chính thức công bố số áo Schweinsteiger sẽ mặc mùa giải mới là con số quen thuộc 31, một CĐV tên Florian đã than trách việc trót mua nhầm số áo cũ. Ngôi sao người Đức nhanh chóng xoa dịu anh chàng khi gửi tặng một chiếc áo mới kèm chữ ký, đồng thời cho biết sẽ làm điều tương tự đối với 31 CĐV khác đã trót mua nhầm áo như Florian.
Những nghĩa cử đẹp như trên, cùng hình ảnh tổ ấm ngọt ngào bên người vợ là ngôi sao quần vợt Ana Ivanovic cho thấy Schweinsteiger là một người đàn ông trưởng thành, rũ bỏ hoàn toàn hình bóng của một cầu thủ trẻ mang cá tính nổi loạn giai đoạn mới bắt đầu sự nghiệp.
Ở nửa cuối sự nghiệp đỉnh cao, Schweinsteiger luôn là hình mẫu về tinh thần chuyên nghiệp, khát khao và tận hiến vì màu cờ sắc áo. Ảnh: EPA. |
Vì cái họ không dễ nhớ, Schweinsteiger được nhiều cổ động viên đặt biệt danh rút gọn "Schweini" mà trong tiếng Đức có nghĩa là... "Chú heo". Nhưng sự thể hiện trên sân bóng mang tới cho anh những biệt danh tương xứng hơn nhiều. Trang chủ UEFA gọi anh là "Động cơ của tuyến giữa", HLV Joachim Low xem anh là "Bộ não" của tuyển Đức trong khi CĐV Bayern Munich thậm chí còn gọi anh là "Fußballgott’ (Vị Chúa bóng đá).
Nếu còn đá ở hai bên cánh như những ngày đầu ở Bayern và tuyển Đức, Schweinsteiger có lẽ khó lòng đạt được những vinh quang ngày nay. Anh có nguồn năng lượng và tinh thần chiến đấu vô tận cộng thêm khả năng sút xa trứ danh, nhưng lại thiếu đi tốc độ và sự lắt léo của một cầu thủ tấn công biên. Ở Bayern Munich, hai người đồng đội Arjen Robben và Franck Ribery thời đỉnh cao là ví dụ điển hình cho một "đôi cánh thiên thần".
Trong giai đoạn nắm quyền tại Bayern từ 2009 tới 2011, HLV Louis Van Gaal có nhiều quyết định quan trọng về nhân sự như đưa Robben về từ Real Madrid hay trọng dụng những cầu thủ trẻ Thomas Muller và David Alaba. Ông cũng là người đưa Schweinsteiger từ cánh vào khu vực giữa sân và biến anh thành một trong những tiền vệ cầm nhịp hay nhất thế giới.
HLV người Hà Lan hồi tưởng: "Khi mới tới một Bayern, tôi luôn nói chuyện với các cầu thủ về vị trí, tính cách, nhận định của họ về đội bóng và cách họ làm việc với các đồng đội. Với tôi, Bastian không thích hợp làm tiền vệ cánh trái. Tôi bảo với cậu ta rằng vị trí thích hợp nhất với cậu ấy là ở giữa sân. Và thế là Bastian bắt đầu giữ vai trò cầm nhịp và nhận ra cậu ấy tận hưởng bóng đá hơn bao giờ hết".
Van Gaal góp công lớn khi đưa Schweinsteiger vào từ biên vào giữa sân, nơi anh toả sáng ở vị trí giữ nhịp. Ảnh: Imago. |
Bản thân Schweinsteiger cũng nhận thấy anh phù hợp nhất với vai trò điều tiết nhịp độ trận đấu: "Những HLV trước luôn xem Niko Kovac, Owen Hargreaves hay Michael Ballack thích hợp với vị trí đó hơn tôi. Và cuối cùng tôi cũng được chơi ở vị trí phù hợp nhất với mình. Tôi rất biết ơn Van Gaal về điều này. Giờ đây, tôi luôn được ở gần trái bóng, điều không phải lúc nào cũng có khi bạn chơi ở hai biên".
Chơi cặp cùng cầu thủ đá rắn Mark van Bommel trong sơ đồ 4-2-3-1, Schweini bắt đầu phát huy được khả năng đọc trận đấu cũng như phát động tấn công từ tuyến dưới. Thành quả được thể hiện với những chiến công trên sân cỏ, khi Bayern giành cú đúp quốc nội mùa giải 2009-2010 và chỉ chịu thua Inter Milan của Jose Mourinho trong trận chung kết Champions League.
Phong độ chói sáng của Schweinsteiger được tiếp diễn tại World Cup mùa hè 2010, khi anh đưa tuyển Đức tới vị trí thứ ba chung cuộc với ba đường kiến tạo. Đây còn là giải đấu đánh dấu sự chuyển giao tuyến giữa của Đức, khi Schweinsteiger lĩnh ấn kiếm từ Ballack không thể tham dự giải do chấn thương. Trận đấu xuất sắc nhất của anh là chiến thắng 4-0 trước Argentina tại tứ kết, khi Schweinsteiger khóa chặt số 10 Lionel Messi đồng thời đóng góp hai đường chuyền thành bàn. Khi nhận xét về người đàn em thay thế mình trong vai trò ông chủ tuyến giữa, Ballack không ngớt lời khen ngợi: "Cậu ấy có tất cả: từ khả năng, tính cách, tố chất thủ lĩnh cho tới những bàn thắng".
Xuyên suốt sự nghiệp, Schweinsteiger từng trải qua không ít thất bại khó nuốt. Nhưng như tác giả Michael Cox của cuốn Zonal Marking nhận định, Schweinsteiger là người biết rút ra những bài học kinh nghiệm từ chiến bại. Khi Đức bị Tây Ban Nha đánh bại trong trận bán kết World Cup 2010, Schweinsteiger nhận thấy mình cần học cách pressing trước những bậc thầy giữ bóng như Xavi hay Andres Iniesta. Khi Bayern bị Dortmund đánh bại 1-3 năm 2011, Schweinsteiger hiểu rằng anh không thể trở thành một Lothar Matthaus mới khi được xếp chơi quá sâu. Khi "Hùm xám" bị Real Madrid khuất phục tại bán kết Champions League 2013-14, Schweinsteiger bị Pep Guardiola đưa lên vị trí cao nhất trong bộ ba tiền vệ và không thể phát huy khả năng điều tiết trận đấu.
Trận chung kết World Cup 2014 là đỉnh cao trong sự nghiệp của Schweinsteiger khi anh quán xuyến tuyến giữa tuyển Đức, vô hiệu hoá Messi. Ảnh: AP. |
Nhờ những bài học xương máu kể trên, Schweinsteiger bước vào World Cup 2014 với cả tài năng lẫn kinh nghiệm. Anh cũng đã biết cách đứng lên từ thất bại, như khi giương cao chiếc cúp Champions League một năm sau khi sút hỏng lượt luân lưu trước Chelsea trong trận chung kết trên chính sân nhà Allianz Arena. Giải đấu trên đất Brazil năm 2014 chính là quả ngọt, khi Schweinsteiger là một trong những người hùng đưa Đức lên ngôi vô địch thế giới lần thứ tư.
Trong hai kỳ World Cup mà Schweinsteiger từng tham dự trước đó, các nhà vô địch là Italy và Tây Ban Nha đều sở hữu một "bộ não" ở giữa sân. Andrea Pirlo và Xavi là những thống soái ở giữa sân, là trung tâm mọi đường lên bóng và là công tắc điều chỉnh nhịp độ trận đấu. Schweinsteiger là mẫu cầu thủ như vậy của tuyển Đức tại World Cup 2014, khi chơi thấp nhất trong hàng tiền vệ ba người cùng Sami Khedira và Toni Kroos.
Anh bắt đầu đá chính trong trận thứ ba vòng bảng gặp tuyển Mỹ, trước khi luôn góp mặt trong đội hình xuất phát từ vòng 1/8. Với Schweinsteiger trong đội hình, tuyển Đức vượt qua tuyển Pháp toàn sao 1-0 tại tứ kết trước khi hủy diệt chủ nhà Brazil 7-1 ở bán kết. Trong trận chung kết, anh gặp nhiều bất lợi khi mất đi đối tác Sami Khedira bị chấn thương và phải sát cánh cùng Christoph Kramer có lần đầu chơi chính thức cho đội tuyển. Nhưng Schweinstier vẫn chơi tuyệt hay khi một lần nữa vô hiệu hóa Messi và không ngừng luân chuyển bóng, gây sức ép lên đối phương. Anh thực hiện thành công 90% số đường chuyền và cho thấy tinh thần chiến đấu của một kẻ không biết sợ, kể cả khi một bên mắt đã chảy máu sau pha cùi trỏ từ Aguero.
Hàng loạt tờ báo sau trận đã chấm điểm tuyệt đối cho màn trình diễn của Schweinsteiger và gọi anh là "động lực" kéo tuyển Đức tới đỉnh vinh quang. Để có chức vô địch cùng đội tuyển – thứ mà Schweinsteiger hằng mơ ước sau rất nhiều vinh quang ở cấp CLB – anh thực sự đã phải đánh đổi bằng cả máu, mồ hôi và nước mắt.
Chức vô địch World Cup 2014 ghi dấu thành tựu rực rỡ nhất trong sự nghiệp Schweinsteiger. Ảnh: AFP. |
Khi Schweinsteiger tuyên bố giải nghệ, HLV Low tri ân: "Bạn luôn cảm nhận được khát khao chiến thắng của cậu ấy. Bastian sẽ luôn có chỗ tại đội tuyển", trong khi CEO Karl-Heinz Rummenigge của Bayern cho biết: "Cánh cửa tại Bayern luôn chào đón Bastian".
Đó hoàn toàn không phải những lời đãi bôi chỉ vì Schweinsteiger từng giữ băng đội trưởng tuyển Đức hay là huyền thoại của Bayern với 500 trận. Mọi tập thể đều cần một chiến binh với tinh thần tận hiến như Schweinsteiger.
Thịnh Joey