Xe tăng Israel ở Dải Gaza. |
Các quan chức quân đội cấp cao của Mỹ và Israel hiểu rằng chiến dịch ở Gaza có thể đẩy khu vực lún sâu vào khủng hoảng, nhanh chóng xoá bỏ những gì đã đạt được trong 3 tuần qua. Cũng vì lý do đó mà Ngoại trưởng Israel Shimon Peres nhấn mạnh không giống như “chiến dịch Lá chắn phòng vệ” ở Bờ Tây, bất kỳ hoạt động quân sự nào tại Gaza cũng chỉ tồn tại trong thời gian ngắn và tập trung vào những căn cứ đã được xác định của Hamas và Jihad. Tuy nhiên, nói dễ hơn làm.
Các tổ chức dân quân Hồi giáo hoạt động ngầm và đặt căn cứ ở khu vực thành thị đông dân cư và các trại tị nạn trên Dải Gaza (thành phố Gaza là một trong những thành phố đông dân nhất thế giới). Các nhà chiến lược quân sự Israel tin rằng đưa quân vào Gaza sẽ gây nhiều thương vong cho thường dân và Israel sẽ gánh chịu tổn thất cao hơn nhiều so với ở Jenin.
Hamas sở hữu một số cơ sở hạ tầng ở Gaza, phần lớn là nhà thờ Hồi giáo, trường học, cơ sở y tế và trung tâm phân phát lương thực. Hàng vạn người dân Gaza nghèo khó phụ thuộc vào trợ cấp từ những nơi này. Nhằm vào các mục tiêu này chỉ mang lại tổn thất chính trị cho Israel. Ngoài ra, tin tức từ dải đất rộng 360 km2 tiếp giáp với Ai Cập - vốn tích cực ủng hộ Hamas và các nhóm cực đoan - cho thấy các du kích địa phương đang chuẩn bị chiến đấu chống lại bất kỳ hành động xâm lược nào của Israel vào các trung tâm đông dân cư của Gaza. Một số nhà bình luận Israel lo ngại bạo lực gia tăng ở nơi này sẽ làm tăng áp lực trong nước buộc Ai Cập rút khỏi hiệp ước hoà bình với Israel.
Ông Mohammed Dahlan (phải ngoài cùng) trong phiên họp an ninh với Chủ tịch Arafat. |
Một mối quan ngại khác của Israel và Mỹ là ảnh hưởng của chiến dịch quân sự đối với các nỗ lực cải cách chính quyền Palestine. Người phụ trách an ninh Gaza của Palestine, ông Mohammed Dahlan, cho rằng cần phải nỗ lực hơn nữa để cải cách cơ chế an ninh của Palestine ở cả địa phận của ông và Bờ Tây. Mỹ muốn Dahlan hợp tác với cơ quan an ninh và tình báo Do Thái để trấn áp hoàn toàn tất cả các nhóm du kích Palestine. Tuy nhiên, một chiến dịch quân sự của Israel có thể loại trừ khả năng đó, buộc Dahlan cho phép cấp dưới kháng cự và đẩy họ trở thành những nhóm có tên trong danh sách "truy nã" của Israel.
Thách thức của vụ đánh bom cảm tử gần Tel Aviv đưa Thủ tướng Ariel Sharon vào thế tiến thoái lưỡng nan về chính trị. Tổng thống Mỹ Bush dường như đã chấp nhận yêu cầu của ông Sharon là đàm phán hoà bình sẽ diễn ra chỉ khi an ninh được lập lại và chính quyền Palestine cải cách toàn diện. Điều đó cho phép ông tạm ngừng suy nghĩ về câu hỏi không dễ trả lời là Israel sẽ từ bỏ bao nhiêu phần trăm phần phần lãnh thổ chiếm đóng ở Dải Gaza và Bờ Tây.
Thủ tướng Israel Ariel Sharon. |
Tuy nhiên, trong khi Washington để cho Ariel Sharon dễ thở hơn trong các vấn đề chính trị, thì đảng của ông lại tỏ ra không muốn hợp tác. Chủ nhật này, Uỷ ban điều hành Đảng Likud sẽ bỏ phiếu thông qua nghị quyết phản đối việc một Nhà nước Palestine tồn tại bên cạnh Israel. Nếu kết quả bỏ phiếu quyết định loại bỏ khả năng hoà bình với người Palestine thì ông Sharon sẽ gặp phải khó khăn. Cựu thủ tướng Benjamin Netanyahu đang nỗ lực làm lu mờ ông Sharon trước cuộc tổng tuyển cử năm tới, và hiện nay ông này đã có được sự ủng hộ của đa số thành viên đảng. Nếu Sharon loại bỏ Nhà nước Palestine thì chính phủ đoàn kết của ông sẽ sụp đổ và phải tổ chức bầu cử trước thời hạn.
Nhu cầu loại trừ các thách thức trong nội bộ Likud đã tăng áp lực đối với Sharon về việc tiến hành một chiến dịch quân sự quy mô lớn vào Gaza nhằm trả đũa vụ đánh bom tự sát. Tuy nhiên, áp lực đó có thể gặp phải đối trọng: nếu bạo lực bùng phát ở Gaza sẽ tạo phản ứng dây chuyền khiến chính quyền Bush mạnh tay hơn nhằm đạt được hoà bình. Dù Israel chọn biện pháp nào chăng nữa, thế tiến thoái lưỡng nan ở Gaza cho thấy nỗ lực lập lại ổn định ở Trung Đông của Washington không lấp được chỗ trống an ninh và chính trị sau chiến dịch "Lá chắn phòng vệ”. Và Hamas đã tuyên bố rõ rằng sẽ tiến hành những vụ đánh bom tự sát tiếp theo để phá vỡ mọi nỗ lực nối lại tiến trình hoà bình.
Hạnh Dung (theo Time)