Sự khác biệt trong phản ứng của thế giới phản ánh những đường biên giới chính trị mới, mà cuộc xâm lược Iraq và lật đổ chính phủ ở đó do Mỹ tiến hành, đã gây nên.
Người dân ở Tikrit, quê hương của Saddam Hussein, biểu tình phản đối án tử hình đối với cựu tổng thống. Ảnh: AP. |
Liên minh châu Âu hoan nghênh việc kết án, nhưng phản đối mức hình phạt tử hình.
Phần Lan, nước chủ tịch luân phiên của Liên minh, thẳng thắn đòi hỏi rằng việc thực thi án tử hình không diễn ra. "Liên minh châu Âu phản đối án tử hình trong bất kỳ vụ việc nào, trong bất kỳ tình huống nào, và trong vụ này cũng vậy", tuyên bố của nước chủ tịch EU có đoạn.
Còn tại Vatican, Hồng y Renato Martino, đại diện của Giáo hoàng trong các vấn đề pháp lý, bình luận rằng án tử hình giống kiểu đòi "nợ máu trả máu".
"Đây không phải là cách trình diễn một nước Iraq mới với thế giới bên ngoài, một Iraq khác với thời Saddam", Hands Off Cain, một tổ chức nhân đạo của Italy hoạt động để chống án tử hình trên toàn cầu, nói.
Các nhà lãnh đạo Hồi giáo cảnh báo rằng việc xử tử Saddam có thể châm ngòi cho những cuộc phản đối chống Mỹ, gây hại cho chính sách của ông Bush ở Trung Đông và cổ vũ những phần tử khủng bố.
"Việc treo cổ Saddam đòng nghĩa với mở ra cánh cửa địa ngục cho tất cả người Mỹ", Vitaya Wisethrat, một chức sắc Hồi giáo cao cấp ở Thái Lan nhận xét.
"Vụ án Saddam không phải là vấn đề của người Hồi giáo mà là của nước Mỹ và nền chính trị nội bộ của Mỹ", ông nói thêm. "Có lẽ Bush dùng vụ việc này để nói với các cử tri rằng Saddam đã chết và người Mỹ sẽ an toàn. Nhưng thực ra người Mỹ sẽ bị nguy hiểm hơn sau cái chết của Saddam".
Trong khi đó, Nhà Trắng lên tiếng ca ngợi tòa án Iraq đã xét xử độc lập, và bác bỏ những lời gợi ý rằng kết quả xử án là để phục vụ cho cuộc bầu cử nay mai.
Một số lãnh đạo quốc gia khác phản ứng tương tự như khi kết quả tìm kiếm vũ khí hủy diệt ở Iraq được công bố.
Can thiệp bằng quân sự là "một sai lầm chết người", Thủ tướng Tây Ban Nha Jose Luis Rodriguez Zapatero nói. Việc nước này đã rút quân khỏi Iraq sớm hơn kế hoạch ban đầu từng khiến quan hệ với Mỹ xấu đi.
Liên đoàn Nhân quyền quốc tế phản đối bản án tử hình, cảnh báo rằng "nó sẽ gây nhiều bạo lực hơn và tạo nên vòng xoáy thù hằn ở Iraq". Hội đồng châu Âu gọi bản án này là "sai lầm", đồng thời kêu gọi Iraq đảm bảo quá trình kháng án thích hợp, kiềm chế việc tử hình Saddam cho dù cuối cùng án này có được giữ nguyên.
Trong thế giới Ảrập, một số người Hồi giáo cho rằng bản án tử hình là sự trừng phạt đúng đắn, nhưng nhiều người khác chỉ trích nó chỉ là giả dối.
"Saddam bị xét xử bởi những kẻ phản bội, bởi người Mỹ và người Iran, những kẻ đi đằng sau các xe tăng của Mỹ", Mahmoud al-Saifi thuộc Mặt trận Tự do Ảrập nói.
Iran, quốc gia từng chiến tranh với Iraq suốt 8 năm ròng và là kẻ thù của Mỹ, ca ngợi án tử hình và hy vọng rằng Saddam sẽ bị xét xử cả những tội danh khác nữa.
Hai đồng minh của Mỹ là Anh và Australia đều hoan nghênh bản án hôm qua.
Còn tại Nga, ông Konstantin Kosachyov, chủ tịch ủy ban quan hệ quốc tế của Viện Duma, phát biểu rằng bản án sẽ khắc sâu thêm sự chia rẽ ở Iraq.
Nhưng ông tỏ ra hòai nghi về khả năng Saddam có thể bị tử hình thực sự. Bản án này, ông nói, chủ yếu mang tính biểu tượng, rằng "một nước Iraq hiẹn đại đang gạt sạch những gì thuộc chế độ Saddam".
T. Huyền (theo AP, AFP)