Tổng thống Bush (phải) cùng các nhân viên cứu trợ ở hiện trường WTC (14/9). |
Khả năng Mỹ sẽ đánh trả những kẻ tấn công gần như chắc chắn. Câu hỏi chỉ là ở đâu, khi nào và hành động quân sự của Mỹ sẽ nhận được bao nhiêu sự ủng hộ.
Thượng viện Mỹ đã nhất loạt phê chuẩn biện pháp cho phép Tổng thống Bush sử dụng "mọi vũ lực cần thiết và phù hợp” để chống lại những kẻ đứng đằng sau các vụ khủng bố.
Trong khoản tiền khẩn cấp 40 tỷ USD được Quốc hội nhanh chóng thông qua, một nửa sẽ được sử dụng để tiến hành các hoạt động cứu trợ và dọn dẹp tại những khu vực gặp nạn. Một nửa để đấu tranh chống khủng bố.
10 tỷ USD sẽ được cấp ngay tức khắc không kèm theo điều kiện. 10 tỷ USD tiếp theo, Nhà Trắng sẽ phải nêu ra chi tiết số tiền sẽ được dùng vào việc gì. Số còn lại sẽ được phân bổ trong ngân sách 2002, sau khi năm tài chính mới bắt đầu vào tháng tới.
Tổng thống, theo yêu cầu của Bộ trưởng Quốc phòng Donald Rumsfeld, đã cho phép Lầu Năm Góc huy động 50.000 quân dự bị sẵn sàng ứng chiến. Đợt đầu tiên sẽ có 13.000 người cho Không quân, 10.000 cho Lục quân, 7.500 cho Thuỷ quân Lục chiến và 2.000 cho Lực lượng tuần duyên. Các quan chức Bộ Quốc phòng nhấn mạnh là mục đích nhằm “bảo vệ tổ quốc”. Họ cho biết là có thể sẽ có chiến tranh với những kẻ đã đâm máy bay vào Trung tâm Thương mại Quốc tế và Lầu Năm Góc hôm thứ ba.
Theo các thông tin đầu tiên, tham gia chiến dịch trả thù sẽ gồm Hạm đội 6 (Địa trung hải), Hạm đội 5 (Vịnh Ba Tư, Biển Arập), không quân chiến lực từ các căn cứ Mỹ đặt tại châu Âu, Thổ Nhĩ Kỳ, Cô-oét, Bahrain, Arập Sêut. Các mục tiêu dự tính có thể là 5 nước: Afganistan, Pakistan, Sudan, Algeria và Yemen. Trên lãnh thổ của 3 nước cuối hiện có các trại huấn luyện quân khủng bố. Còn Afganistan và Pakistan thì có quan hệ trực tiếp với bin Laden.
Sau khi có bài diễn văn tại Nhà thờ Lớn, Tổng thống đã bay tới New York. Chiếc Air Force One của ông được các phi cơ chiến đấu F-16 yểm trợ. Ông Bush đã tới thăm khu Trung tâm Thương mại Thế giới (WTC) ở Lower Manhattan. Các nhân viên cứu trợ và tình nguyện kêu vang “nước Mỹ! nước Mỹ”, trong khi Tổng thống vẫy lá cờ Mỹ và cảm ơn họ vì đã làm việc suốt ngày đêm để tìm kiếm những người sống sót.
Liệu có bao nhiêu nước sẽ cùng Mỹ tham chiến?
Người dân ở nhiều nước bày tỏ sự cảm thông với nước Mỹ. Các nhà lãnh đạo NATO cũng tuyên bố sẽ một lòng đoàn kết với Washington, từ Thủ tướng Anh Tony Blair, Thủ tướng Đức Gerhard Schroeder đến Tổng thống Pháp Jacques Chirac, xưa nay không phải lúc nào cũng đứng về phía Mỹ.
Ngoại trưởng Anh Jack Straw tuyên bố là NATO sẽ giúp Mỹ về mặt quân sự, chứ không chỉ tinh thần. Tuy nhiên, tuyên bố ủng hộ của NATO không hề đề cập đến “hành động chiến tranh” như lời Tổng thống Bush. Bộ trưởng Quốc phòng Pháp cũng từ chối dùng từ “chiến tranh” để miêu tả các cuộc tấn công vào nước Mỹ. Bộ trưởng Quốc phòng Đức Rudolf Sharping cũng vậy: “Chúng ta không hề đối mặt với chiến tranh”.
Hiến pháp Đức yêu cầu bất cứ việc gửi quân nào cũng phải được Quốc hội thông qua, và ông Scharping đã ám chỉ là sự ủng hộ của Đức chỉ giới hạn về mặt y tế. Những nước như Nauy, đang tích cực tham gia vào các cố gắng hoà bình ở Trung Đông, sẽ cực kỳ thận trọng. Ngay cả Ngoại trưởng Anh cũng nhấn mạnh rằng các nước không trao cho Mỹ “tấm séc trắng”.
Rõ ràng là các nước NATO đang thúc giục Mỹ không nên có bất cứ hành động nào cho đến khi có bằng chứng rõ ràng về những kẻ thực hiện vụ khủng bố. Nội bộ Liên minh Bắc Đại Tây Dương cũng có sự khác biệt trong quan điểm về cách đối xử với các nước bị nghi ngờ chứa chấp khủng bố. Anh thì rất cương quyết. Thủ tướng Blair khẳng định là quốc gia nào chứa chấp kẻ thù của nền dân chủ thì cũng bị coi như kẻ thù. Nhưng những nước khác thì không muốn lâm vào một cuộc chiến Vùng Vịnh thứ hai.
Hiện Mỹ đang chờ đợi vào sự giúp đỡ của Nga. Nhưng theo Bộ trưởng Quốc phòng Sergey Ivanov, ngay cả về mặt lý thuyết, Matxcơva chưa cân nhắc đến khả năng cùng Mỹ tham gia vào một cuộc chiến: “Một mình Mỹ đã đủ mạnh rồi”.
Ngoài ra, các nước đồng minh còn lo ngại là thế giới Ảrập có thể sẽ trở nên cực đoan hơn sau hành động trừng phạt của Mỹ.
Nhằm vào bin Laden và Taliban
Ngoại trưởng Mỹ Colin Powell đã gửi đến Taliban một lời cảnh báo hôm qua: “Vì các vị đang cung cấp nơi trú ẩn, ủng hộ, khuyến khích cho các tổ chức như nhóm do Osama bin Laden đứng đầu, các vị cần hiểu rằng các vị không thể tách rời hoạt động của các vị khỏi những kẻ phạm tội. Và khi hành động đáp trả, chúng tôi sẽ buộc không chỉ những kẻ phạm tội mà cả những kẻ cung cấp nơi trú ẩn, ủng hộ về mặt tài chính và các mặt khác cho bọn chúng phải chịu trách nhiệm".
Những nước Hồi giáo giờ đây phải chịu áp lực là tham gia liên minh của Mỹ chống Taliban. Tập trung lớn nhất là các quốc gia giáp ranh với Afghanistan, nhất là Pakistan, ngoài ra còn Turkemenistan, Tajikistan, Uzbekistan, Iran và Trung Quốc. Tổng thống Pakistan (một trong 3 nước trên thế giới công nhận Taliban) Pervez Musharraf lâm vào tình thế tiến thoái lưỡng nan, khi nhận được một danh sách các hành động cụ thể mà Mỹ yêu cầu Islamabad thực hiện, từ tay Thứ trưởng Ngoại giao Richard Armitage.
Minh Châu
(theo CNN, ABC, AP)