Tổng thống Mỹ GW Bush tại sân bay Aachen, miền nam Hà Lan, nơi ông sẽ dự các hoạt động tưởng niệm lính Mỹ hy sinh trong Thế chiến II, ngày 7/5. |
Đối với nước Đức, thất bại về quân sự đi kèm với nỗi hổ thẹn về nạn diệt chủng nhằm vào người Do Thái, trong khi Mỹ còn nhớ rằng vào ngày này năm 1945, họ còn phải chiến đấu thêm 3 tháng nữa mới thắng phát xít Nhật.
Nhưng với nước Nga, ngày chiến thắng ở châu Âu là thời khắc thiêng liêng về mặt tinh thần và là ngày cuối của cuộc chiến - cuộc chiến người Liên Xô gọi là Chiến tranh Vệ quốc.
Đối với Tổng thống Nga Putin, lễ kỷ niệm này là cơ hội để nhắc nhở thế giới về vai trò của Liên Xô trong lịch sử - điều mà người Nga cảm thấy phương tây đang có xu hướng coi nhẹ. Hầu như không một gia đình người Liên Xô nào không bị ảnh hưởng của cuộc chiến tranh trên toàn phía tây lãnh thổ nước này hồi đầu thập kỷ 40.
Trong khi nhiều người lên án những quyết định của Joseph Stalin, Tổng thống Nga hầu như không bao giờ chỉ trích nhà lãnh đạo thời chiến. Dưới thời Putin, những hồi ức liên quan đến Stalin sống lại, và tổng chỉ huy quân đội Liên Xô được người ta nhắc đến với những lời cả khen lẫn chê.
Đây cũng là dịp để Tổng thống Putin đẩy mạnh đoàn kết trong nước, trong bối cảnh tỷ lệ ủng hộ của dân chúng giảm so với hai năm trước và những lời chỉ trích về nền dân chủ Nga đang xuất hiện từ phương tây.
Đối với một số nước từng thuộc Liên Xô, đặc biệt là 3 quốc gia Baltic, lập trường cứng rắn của Putin khiến họ bực tức. Tổng thống Nga tuyên bố không cần thiết phải xin lỗi về hiệp ước Molotov - Ribbentrop năm 1939, bởi Xô viết Tối cao năm 1989 đã có nghị quyết lên án văn bản đó rồi. Hai trong số 3 nước Baltic từ chối lời mời tới dự lễ chiến thắng của Kremlin.
Chuyến công du châu Âu hiện nay của Tổng thống Mỹ Bush được giới quan sát so sánh với cuộc làm xiếc trên dây, giữa một bên là Nga và một bên là các nước Baltic. Hôm qua ông Bush đã dự các hoạt động kỷ niệm kết thúc chiến tranh ở Latvia, và quan trọng hơn là gặp lãnh đạo của 3 nước nói trên. Sau Matxcơva, ông sẽ tới gặp Tổng thống Mikhail Saakasvili - người lên nắm quyền sau "cách mạng nhung" ở Gruzia, quốc gia từng thuộc Liên Xô và nằm trong vùng ảnh hưởng của Nga. Lịch trình của Tổng thống Mỹ trong dịp này cũng được giới quan sát coi là liều thuốc thử đối với quan hệ Nga - Mỹ.
T. Huyền (theo AP)