Vừa lướt Instagram trên điện thoại, Ingebjorg Blindheim, cô gái 22 tuổi sống tại thành phố Bergen, Na Uy, vừa giải thích lý do cô được đặt biệt danh "Người cứu sinh".
"Tôi thấy có nhiều người muốn tự tử", Ingebjorg chia sẻ. "Tôi không thể làm ngơ và hy vọng mình có thể làm điều gì đó tốt hơn cho họ".
Ngăn cản ý định tự tử của một người dùng Instagram không phải trách nhiệm của Ingebjorg. Cô không làm việc cho các trang mạng xã hội, không phải là chuyên gia hỗ trợ tâm lý và cũng không được trả tiền cho việc đó, nhưng Ingebjorg cảm thấy đây là việc cô cần phải làm, là cơ hội cuối cùng để giúp đỡ những người đang tuyệt vọng muốn tự tử.
Ingebjorg Blindheim, cô gái theo dõi 450 tài khoản Instagram để ngăn cản người có ý định tự tử. Ảnh: BBC. |
"Tôi sợ rằng nếu mình không thường xuyên theo dõi, một người nào đó có thể tự gây tổn hại cho bản thân mà không ai biết", Ingebjorg cho hay.
Đó là lý do Ingebjorg phải vào Instagram liên tục, xem các bài đăng của khoảng 450 người mà cô đang theo dõi để kịp thời phát hiện ra những điều bất thường để báo cho cảnh sát hay dịch vụ cứu thương. Ingebjorg thừa nhận đã có nhiều đêm mất ngủ và những người thân của cô không vui vì điều này, nhưng ngăn cản ai đó tự tử là việc quan trọng hơn.
Ingebjorg chia sẻ hầu hết trong số 450 tài khoản cô theo dõi là các cô gái trẻ, trang cá nhân của họ luôn chứa đầy hình ảnh, suy nghĩ và tâm trạng tiêu cực, còn cô giống như thám tử chuyên đi tìm kiếm và kết nối mọi thông tin để nhận ra những người có dấu hiệu muốn tự sát.
Khi phát hiện dấu hiệu nghi vấn, cô sẽ thông báo cho cảnh sát, nhưng không phải lúc nào họ cũng tin và cảm ơn sự đóng góp của cô.
Đầu năm nay, cô đã cố gắng nhờ cảnh sát can thiệp khi một cô gái tuyên bố 16 lần trên Instagram rằng mình sẽ tự tử, nhưng họ không tin cô. Một ngày sau, cảnh sát gọi điện cho Ingebjorg để thông báo rằng cô gái đó đã tự kết liễu đời mình.
"Tôi cầu xin họ hãy kiểm tra xem cô gái đó có ổn không, nhưng họ đã không quan tâm", Ingebjorg cho biết.
Hơn ai hết, cô hiểu mạng xã hội có sức ảnh hưởng lớn thế nào. Trong những năm tháng thiếu niên, khi phải khổ sở với chứng rối loạn tiêu hóa, cô từng điên cuồng theo dõi các tài khoản Twitter chia sẻ về chứng chán ăn hoặc ngược đãi bản thân.
Ingebjorg cho rằng đây chính là mặt tích cực của các mạng xã hội, khi tạo ra cho mọi người một nơi để tâm sự, chia sẻ các vấn đề họ gặp phải và được những người khác lắng nghe, quan tâm, trong khi người thân hoặc các chuyên gia y tế đôi lúc lại tỏ thái độ xem nhẹ, hay phán xét về các rắc rối đó.
Tuy nhiên, trong mạng lưới Instagram mà cô đang theo dõi, những người càng đăng nhiều suy nghĩ, hình ảnh tiêu cực lại càng được chú ý và nhận được nhiều lượt thích. Điều này có thể khiến nhiều người dần hình thành ý thức ngược đãi bản thân, thậm chí là tự sát.
"Tôi nghĩ rằng cộng đồng mạng đang đẩy nhiều người vào tình trạng tồi tệ hơn khi chỉ cho họ cách tự sát, cách bỏ đói bản thân, hay che giấu bệnh tình của họ", Ingebjorg nhận định.
Ingebjorg cho biết cô từng đăng các hình ảnh gầy gò, hốc hác của mình lên Twitter. Một bác sĩ trị liệu đã cảnh báo rằng hình ảnh đó có thể khuyến khích nhiều người khác làm theo.
Bốn năm trước, Ingebjorg và một người bạn thân 15 tuổi của cô cùng nhập viện để điều trị các vấn đề tâm lý. Khi được xuất viện, Ingebjorg tin rằng sức khỏe của cô sẽ sớm ổn định, nhưng bạn cô lại dọa sẽ tự tử nếu phải ra viện. Cô gái này sau đó còn đăng hình ảnh đường ray xe lửa lên mạng xã hội, khiến Ingebjorg phải vội gọi cho bạn để cầu xin đừng làm điều gì dại dột. Vài giờ sau đó, Ingebjorg nhận được tin bạn thân qua đời, dù trước đó đã hứa với cô sẽ không làm như vậy.
"Đó là lý do cho những việc tôi đang làm", Ingebjorg chia sẻ. "Sau khi mất đi người bạn thân, tôi đã tự hứa sẽ làm bất cứ điều gì có thể để mọi người không phải trải qua cảm giác của tôi khi đó".
Ingebjorg không đơn độc trong cuộc chiến này, bởi có một người khác cũng đang ngày đêm theo dõi "mạng lưới tự tử" trên Instagram để kịp thời ngăn chặn điều tồi tệ xảy ra.
Tài khoản Instagram của Andrine, cô gái ở thành phố Tromso, Na Uy, tự tử năm 2017 sau khi tham gia "mạng lưới tự tử" trên Instagram. Ảnh: BBC. |
Annemarte Moland, phóng viên điều tra của đài truyền hình quốc gia Na Uy NRK ở thủ đô Oslo, lần đầu phát hiện về thế giới bí mật và nguy hiểm này một năm trước khi đến một thị trấn nhỏ ở Na Uy điều tra về vụ tự sát của ba cô gái trẻ. Một trong ba cô gái này có một tài khoản Instagram bí mật chia sẻ những ý định tự sát và ngược đãi bản thân.
Sau khi câu chuyện này được đăng, một phụ nữ đã liên hệ với Annemarte và cho biết có 10 cô gái khác cũng tự sát giống như vậy. Lúc này, Annemarte nhận ra đây là một vấn đề lớn rất nhiều. Cô đã lập một tài khoản giả với nhiều hình ảnh tiêu cực, đen tối để làm cớ kết nối với mạng lưới này, và ngạc nhiên khi thấy hàng tá tài khoản gợi ý theo dõi trong "mạng lưới tự tử" xuất hiện sau đó.
Annemarte tìm kiếm thông tin về 10 vụ tự tử trên và liên hệ với gia đình các nạn nhân. Trong quá trình điều tra, Annemarte đã gặp Heidi sống tại thành phố Tromso, ở phía bắc Na Uy, người có cô con gái Andrine đã tự sát cách đây hai năm, ngay trước sinh nhật 18 tuổi.
Từ chiếc điện thoại mà Andrine để lại, Annemarte và Heidi đã phát hiện nhiều hình ảnh, video cô gái trẻ này ngược đãi bản thân và nói về ý định tự tử trên tài khoản Instagram.
Thông qua tài khoản của Andrine, Annemarte đã thiết lập một "mạng lưới tự tử" gồm 1.000 tài khoản, chủ yếu là phụ nữ trẻ và thanh thiếu niên ở ít nhất 20 quốc gia khác nhau, bao gồm Đan Mạch, Anh, Đức, Australia và Mỹ. Với sự hỗ trợ của đồng nghiệp, Annemarte đã xác định được hầu hết những chủ tài khoản đều gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần như lo lắng quá mức, trầm cảm, suy sụp và thậm chí có người đã từng phải vào viện điều trị tâm lý.
"Tất cả họ đều tin rằng họ không thể tìm được sự giúp đỡ nào khác ngoài mạng Instagram. Do đó, họ tìm và kết nối với nhau để cố gắng hỗ trợ nhau trong những tháng ngày đen tối nhất của cuộc đời", Annemarte cho biết.
Theo Annemarte, bằng cách hưởng ứng các bài đăng mang tính tiêu cực, các thành viên trong mạng lưới này sẽ dần đẩy nhau vào tình trạng tồi tệ hơn. Sau cuộc điều tra kéo dài một năm, Annemarte đã ghi nhận ít nhất 15 cô gái người Na Uy trong mạng lưới này tự sát.
Hồi tháng 2, Instagram đã cấm đăng tất cả hình ảnh, video có nội dung ngược đãi bản thân, và hạn chế các nội dung về tự tử. Quyết định này được đưa ra sau cái chết của thiếu niên người Anh Molly Russell, người đã tự sát vào năm 2017 sau khi xem nội dung tiêu cực trên nền tảng này. Tháng trước, Instagram mở rộng lệnh cấm với các hình vẽ, ảnh chế có nội dung tương tự.
Tuy nhiên, Annemarte cho rằng những giải pháp này chưa đủ để ngăn chặn "mạng lưới tự tử", bởi các thành viên của nó vẫn tìm cách "lách luật" và mở rộng mạng lưới của họ.
Đáp lại sự lo lắng của Annemarte, Tara Hopkins, người phụ trách về chính sách cộng đồng của Instagram ở châu Âu, Trung Đông và châu Phi, khẳng định công ty này đang phối hợp với các bên liên quan để tìm cách ngăn chặn tình trạng này. Công ty đang cố gắng lọc các tài khoản đăng nội dung không phù hợp dựa trên báo cáo của người dùng, khẳng định một tài khoản bị gắn cờ sẽ không được đề xuất theo dõi cho các người dùng khác.
Sau cuộc điều tra của phóng viên Annemarte, Bộ trưởng Y tế Na Uy Bent Hoie cho biết nhà chức trách đang xem xét tiến hành một chiến dịch ngăn chặn vấn nạn tự tử, đồng thời yêu cầu các trung tâm sức khỏe tâm thần trẻ em và trẻ vị thành niên quan tâm hơn đến các vấn đề tâm lý của nhóm đối tượng trẻ này.
Ingebjorg cho biết từ giờ cô có thể trút bỏ gánh nặng này để theo đuổi giấc mơ trở thành một y tá, còn Heidi hy vọng sẽ có nhiều người được cứu sống sau khi cuộc điều tra được công khai.
"Tôi đã không nói chuyện với Andrine về việc sử dụng Instagram vì sợ con bé giận, và giờ tôi rất hối hận về điều đó. Do đó, tôi mong các cha mẹ khác đừng phạm phải sai lầm giống như tôi, và hãy nói chuyện thẳng thắn với con cái bạn về nó", Heidi, mẹ của Andrine, chia sẻ.
Thanh Tâm (Theo BBC)