Quân nhân Hàn Quốc liên lạc với phía Triều Tiên năm 2005. Ảnh: AFP. |
Đường dây nóng Hàn - Triều được thiết lập vào năm 1972, theo một tuyên bố chung giữa hai nước và đi vào hoạt động vào tháng 8 năm đó. Một đường dây điện thoại và fax được lắp đặt ở làng Panmunjom, địa điểm truyền thống cho các cuộc đàm phán giữa hai bên, theo AFP.
Triều Tiên đơn phương cắt đứt đường dây vào năm 1976 khi lính nước họ dùng rìu sát hại hai lính Mỹ trong một cuộc tranh cãi về việc chặt cây tại Panmunjom. Căng thẳng đẩy bán đảo ngấp nghé bờ vực chiến tranh.
Đường dây nóng được mở trở lại vào năm 1980 khi hai bên đồng ý mở cuộc hội đàm cấp bộ trưởng. Năm 2010, Seoul áp đặt lệnh trừng phạt thương mại chống lại Bình Nhưỡng sau khi cáo buộc Triều Tiên đánh chìm tàu hộ tống Cheonan của mình. Bình Nhưỡng trả đũa bằng cách thông báo ngừng tất cả kênh liên lạc và trao đổi với Hàn Quốc.
Kênh liên lạc được khôi phục vào năm sau đó nhưng lại bị cắt đứt vào năm 2013, khi căng thẳng gia tăng sau vụ thử hạt nhân thứ ba của Triều Tiên. Sau khi được khôi phục, đường dây nóng một lần nữa bị ngừng vào tháng 2/2016, sau khi Seoul đóng cửa khu phức hợp công nghiệp Kaesong thuê lao động Triều Tiên.
"Triều Tiên thường sử dụng đường dây điện thoại để thể hiện sự không hài lòng của họ", Steven Denney, một nghiên cứu sinh về khoa học chính trị tại Đại học Toronto nói.
Trong bài phát biểu năm mới ngày 1/1, nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un để mở việc đối thoại với Hàn Quốc và nói rằng hai bên nên giảm căng thẳng. Ông Kim ngày 4/1 cho nối lại đường dây nóng biên giới. Quan chức hai bên đã gọi điện thử với nhau trong 20 phút, đánh dấu lần đầu tiên Triều Tiên gọi điện cho Hàn Quốc trong hai năm.
Denney cho rằng đây là dấu hiệu tốt. "Điều đó có nghĩa là Triều Tiên sẵn sàng đối thoại với Hàn Quốc", ông nhận xét.
Elliot Tepper, chuyên gia tại Trường Ngoại giao Norman Paterson, Đại học Carleton, cũng cho rằng đây là phát triển tích cực. Tuy nhiên, ông cảnh báo có thể có động cơ khác đằng sau đó.
"Kim Jong-un có thể chỉ đơn giản cố gắng câu giờ để tiếp tục theo đuổi công nghệ tên lửa và phát triển kho vũ khí hạt nhân", ông nói.
Cũng có khả năng các biện pháp cứng rắn của Mỹ với Triều Tiên đang phát huy hiệu quả và Triều Tiên đang để mở khả năng đàm phán ngoại giao để tránh nguy cơ chiến tranh.
Hàn Quốc nhận cuộc gọi từ Triều Tiên ngày 4/1. Ảnh: Yonhap. |
Một cách suy luận khác là Triều Tiên đang cố gắng tạo ra căng thẳng giữa Mỹ và Hàn Quốc. Trump nhấn mạnh cần phải gây áp lực và trừng phạt tối đa với Triều Tiên. Tổng thống Mỹ thậm chí còn gợi ý có hành động quân sự để buộc Bình Nhưỡng từ bỏ kho vũ khí hạt nhân. Trong khi đó, tuy Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in ủng hộ việc thực thi các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc, ông cũng đồng ý với Trung Quốc và Nga rằng đàm phán là cần thiết để giải quyết khủng hoảng.
Các quan chức Mỹ nói Washington sẽ không nhìn nhận nghiêm túc bất kỳ cuộc đàm phán nào giữa Triều Tiên và Hàn Quốc nếu việc đó không đóng góp vào tiến trình phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên. Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ bình luận Triều Tiên "có thể đang cố gắng tạo ra khe nứt" giữa Washington và Seoul.
Tepper không cho rằng việc Hàn Quốc thảo luận với Triều Tiên sẽ gây tổn hại lớn đến liên minh Mỹ - Hàn. "Điều đó rất khó xảy ra", ông nói. "Liên minh đã tồn tại trong khoảng 70 năm và đã trải qua những căng thẳng lớn hơn thế này".
Phương Vũ