Ông Blair diễn thuyết tại Belfast. |
Trong bài diễn văn đọc tại Belfast, ông Blair khẳng định: "Tiến trình đã đi tới ngã ba đường. Chúng ta sẽ đưa ra bất kỳ sự đảm bảo nào cần thiết cho việc thực thi hiệp ước (Ngày Thứ sáu Tốt lành). Tôi sẽ thực hiện bất cứ cam kết nào có thể dẫn đến một kết cục mà tất cả chúng ta đều muốn thấy: Hòa bình cho Bắc Ireland. Tuy nhiên, chúng ta không thể tiếp tục khi IRA tham gia tiến trình một cách nửa vời. Điều đó không chỉ bất hợp lý mà còn không có hiệu quả. Hãy chấm dứt bạo lực và tiến trình hoà bình sẽ đi vào đúng quỹ đạo".
Bài diễn văn mạnh mẽ của ông Blair được đưa ra chỉ 3 ngày sau khi London chấm dứt quyền điều hành của chính phủ Tin lành Bắc Ireland. Động thái này không ảnh hưởng tới liên minh cầm quyền tại đây mà chỉ nhằm ngăn đảng Hợp nhất Ulster từ chức. Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng chính trị có thể sẽ làm cho sự chia sẻ quyền lực - thành công cốt lõi của hiệp ước hòa bình 1998 - khó có cơ hội vãn hồi.
Ông Blair bác bỏ ý kiến cho rằng các cử chỉ thiện chí của IRA như phá hủy một số vũ khí kể từ tháng 10/2001 có thể làm những người Tin lành yên tâm. Ông nhận định: "Các cử chỉ mang tính biểu tượng, quan trọng tại mỗi thời điểm, giờ đây không thể xây dựng niềm tin được nữa. Đã đến lúc có những hành động cho một giải pháp tổng thể".
Lãnh đạo Sinn Fein Gerry Adams và Martin McGuinness - được xem là chỉ huy hiện nay của IRA - khẳng định IRA chỉ tính tới khả năng giải tán một khi London đáp ứng những mục tiêu chính của tổ chức này. Đó là: chấm dứt việc cảnh sát theo dõi các nhà hoạt động của IRA và toàn bộ lực lượng quân đội Anh tại biên giới Bắc Ireland phải triệt thoái.
Khi được hỏi liệu ông có đề nghị IRA chấm dứt các hoạt động hiện nay không, ông Adams lưỡng lự: "Tôi nghĩ rằng IRA có thể tự hiểu bài diễn văn này và họ sẽ tự đưa ra quyết định".
Thế Nghĩa (theo BBC, ABC News)