Bộ trưởng Các vấn đề Bắc Ireland John Reid thông báo lệnh tạm ngưng hoạt động của chính phủ chia sẻ quyền lực Bắc Ireland. |
Như vậy, có thể nói rằng cuộc tranh luận chiều 14/10 tại cơ quan lập pháp Bắc Ireland (108 thành viên) sẽ là buổi họp cuối cùng của họ, vì không biết bao giờ mới có cuộc họp tiếp theo.
Tuyên bố trên được đưa ra hôm qua, sau khi đảng Hợp nhất Ulster của người Tin Lành đe dọa rút khỏi chính phủ chia sẻ quyền lực vì IRA tiến hành do thám họ. Thủ hiến David Trimble, chủ tịch Ulster, đã đặt hạn chót để Anh can thiệp là ngày 15/10. Thực ra thì ông muốn đưa Sinn Fein, cánh chính trị có quan hệ với lực lượng Quân đội Cộng hòa Ireland (IRA), ra khỏi chính phủ, chứ không định để London giành toàn bộ quyền lực của 4 đảng phái trong liên minh. Tuy nhiên, Thủ hiến chấp nhận quyết định trên như một “giải pháp thay thế”, và đề nghị được hợp tác đầy đủ với cánh chính trị này nếu IRA giải tán.
John Reid, người Scotland được Thủ tướng Tony Blair chỉ định vào chức vụ bộ trưởng các vấn đề Bắc Ireland năm 2000, sẽ quản lý 12 bộ trực thuộc chính quyền Bắc Ireland, với sự hỗ trợ của một nhóm gồm 4 nghị sĩ từ London. Dự kiến, bắt đầu từ tuần sau, ông sẽ thường xuyên tham vấn hai nhân vật - Thủ hiến Trimble và Phó chủ tịch cộng đồng Thiên Chúa giáo, Chủ tịch đảng Lao động và Dân chủ Xã hội Mark Durkan - để tăng cường tính liên tục và giảm thiểu tình trạng chia rẽ trong một chính phủ không còn quyền lực.
4 nhân vật, trong đó có một trợ lý lập pháp hàng đầu của Sinn Fein, đang ngồi sau song sắt chờ xét xử vì các tội danh liên quan đến hoạt động gián điệp, sau đợt truy quét của cảnh sát hôm 4/10. Các nghi phạm này bị buộc tội lấy cấp tài liệu từ văn phòng của Bộ trưởng Reid, gồm nội dung chi tiết mục tiêu của IRA và những cuốn băng ghi âm hội đàm giữa Anh và các đảng phái quan trọng.
Theo Bộ trưởng phụ trách các vấn đề Bắc Ireland, những cáo buộc đối với Sinn Fein đã làm phương hại tới niềm tin của người Tin Lành. Tuy nhiên, đẩy một đảng nào đó ra khỏi chính trường vào thời điểm này là hành động hấp tấp. Ông bày tỏ hy vọng những cuộc đàm phán trong các tháng tới sẽ xây dựng lại niềm tin và cho phép Anh trao lại quyền cho người sở tại trước khi bầu cử cơ quan lập pháp Bắc Ireland diễn ra vào tháng 5.
Thủ tướng Anh Tony Blair và người đồng nhiệm Ireland Bertie Ahern “rất buồn lòng” trước động thái trên. Người đứng đầu chính phủ hai nước đã ra tuyên bố chung, nêu rõ sẽ ngăn chặn sự sụp đổ hoàn toàn của một liên minh mà phải mất nhiều năm đàm phán mới thiết lập và duy trì được. Hai ông cũng cho rằng muốn thiết lập lại quan hệ Hợp nhất Ulster - Sinn Fein, thì hoạt động bất hợp pháp của IRA phải chấm dứt hoàn toàn. Sự hợp tác giữa Thủ tướng Anh và Ireland đã mở đường cho việc ký kết hiệp định hòa bình Ngày Thứ sáu Tốt lành năm 1998.
Hoạt động của Quốc hội |
- Tháng 2/2000 - ngừng hoạt động trong 3 tháng. |
Trước đây, Anh từng 3 lần thành công trong việc chấm dứt rồi nối lại hoạt động của chính quyền Tin lành - Thiên Chúa giáo. Tuy nhiên, giới phân tích nhận định sẽ rất khó giải quyết cuộc khủng hoảng lần này vì ngày càng có nhiều người Tin Lành không muốn chia sẻ quyền lực với Sinn Fein - hiện giành được sự ủng hộ của người Thiên Chúa giáo nhờ tiến trình hòa bình.
Tuy nhiên, nhiều nhân vật của cả hai bên trong xã hội bị chia rẽ hiện nay vẫn tin tưởng rằng cuộc khủng hoảng chính trị sẽ không châm ngòi cho nạn đổ máu do vô số các nhóm vũ trang Bắc Ireland gây ra.
Nguyễn Hạnh (theo AP, BBC)