Theo bác sĩ Ngô Đình Triệu Vỹ, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản BVĐK Tâm Anh TP HCM (IVFTA-HCM), suy buồng trứng sớm là tình trạng ngừng chức năng hoạt động của buồng trứng ở những phụ nữ sau tuổi dậy thì và trước 40 tuổi. Thông thường phụ nữ bước vào độ tuổi sau 40 mới có dấu hiệu tiền mãn kinh và suy buồng trứng. Tuy nhiên, những thống kê gần đây cho thấy không ít trường hợp phụ nữ ở độ tuổi 30, thậm chí 20 đã suy buồng trứng.
Hiện nay vẫn chưa có cách nào có thể phục hồi hoạt động bình thường của buồng trứng mà chỉ có thể điều trị triệu chứng của bệnh. Bệnh nhân nếu gặp các dấu hiệu cảnh báo suy buồng trứng nên đến ngay các cơ sở y tế có chuyên khoa Sản hoặc Hỗ trợ sinh sản để được bác sĩ thăm khám và có phương án hỗ trợ điều trị phù hợp. Bệnh nhân sau khi thăm khám có thể được chỉ định một số phương pháp điều trị và hạn chế nguy cơ biến chứng.
Bác sĩ có thể chỉ định một số phương pháp để giúp người suy buồng trứng sớm có thể hạn chế những nguy cơ biến chứng của bệnh như:
Liệu pháp hormone thay thế như estrogen có thể giúp ngăn ngừa loãng xương cũng như làm giảm các cơn bốc hỏa và các triệu chứng thiếu hụt estrogen khác. Bác sĩ có thể kê toa estrogen cùng với hormone progesterone, đặc biệt trong trường hợp bệnh nhân vẫn còn tử cung, việc bổ sung progesterone bảo vệ niêm mạc tử cung khỏi những thay đổi tiền ung thư có thể do chỉ dùng estrogen.
Sự kết hợp của các loại hormone có thể làm cho kinh nguyệt quay trở lại, nhưng điều này không đồng nghĩa với việc khôi phục chức năng buồng trứng. Tùy thuộc vào sức khỏe và mong muốn, chị em có thể dùng liệu pháp hormone cho đến khoảng 50 hoặc 51 tuổi, độ tuổi trung bình của thời kỳ mãn kinh tự nhiên.
Ở phụ nữ lớn tuổi, liệu pháp estrogen cộng với progestin trong thời gian dài có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh tim cũng như ung thư vú. Tuy nhiên, ở những phụ nữ trẻ bị suy buồng trứng sớm, lợi ích của liệu pháp hormone vượt trội hơn những rủi ro tiềm ẩn.
Bổ sung canxi và vitamin D: Đây đều là 2 chất quan trọng trong việc ngăn ngừa loãng xương. Trong chế độ ăn và dinh dưỡng hàng ngày có thể người phụ nữ sẽ không nhận đủ các chất này. Bác sĩ có thể đề nghị kiểm tra mật độ xương trước khi có chỉ định bổ sung.
Đối với phụ nữ từ 19 đến 50 tuổi, các chuyên gia thường khuyên dùng 1.000 miligam (mg) canxi mỗi ngày thông qua thực phẩm hoặc chất bổ sung, tăng lên 1.200 mg mỗi ngày đối với phụ nữ từ 51 tuổi trở lên.
Với những phụ nữ được chẩn đoán suy buồng trứng sớm, điều mà họ phải đối mặt là thời gian sinh sản bị rút ngắn lại và đối mặt với nguy cơ bị vô sinh cao hơn so với phụ nữ bình thường. Hiện nay vẫn không có phương pháp điều trị nào được chứng minh có thể khôi phục chức năng buồng trứng, làm tăng chỉ số dự trữ buồng trứng. Trường hợp phụ nữ gặp khó khăn trong việc mang thai tự nhiên và lo lắng thời gian có thai sẽ bị rút ngắn khi buồng trứng ngày càng suy giảm có thể suy nghĩ đến việc mang thai thông qua thụ tinh ống nghiệm hoặc sử dụng trứng của người hiến tặng.
Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF): Phụ nữ suy buồng trứng sớm sau khi thăm khám vẫn có cơ hội để mang thai bằng noãn tự thân, bác sĩ sẽ khuyên nên tiến hành điều trị sớm. Tùy vào từng trường hợp của bệnh nhân bác sĩ sẽ đưa ra những phác đồ điều trị phù hợp. Tại IVFTA nhiều trường hợp suy buồng trứng sớm, chỉ số dự trữ buồng trứng (AMH) thấp chạm đáy vẫn có thể sinh con từ noãn của chính mình. Điều quan trọng nhất là không nên trì hoãn điều trị để tránh bỏ lỡ thời gian vàng.
Xin trứng: Trường hợp bệnh nhân không thể sử dụng noãn chính chủ nhưng vẫn mong muốn có con, bác sĩ sẽ khuyến nghị xin trứng để thực hiện nguyện vọng mang thai và làm mẹ. Trong trường hợp này, trứng của người hiến tặng sẽ được kết hợp với tinh trùng của người chồng để tạo thành phôi và chuyển vào cơ thể của người phụ nữ.
Trữ noãn: Phụ nữ không may bị suy buồng trứng sớm nhưng chưa lập gia đình hoặc chưa có ý định sinh con ở thời điểm hiện tại có thể suy nghĩ đến việc trữ noãn.
Theo bác sĩ Triệu Vỹ, cách đây tầm 5 - 7 năm, gom trứng là khái niệm hết sức xa lạ tại Việt Nam bởi tế bào trứng là một trong những tế bào trữ khó khăn nhất. Tế bào trứng kích thước lớn, khi rã ra để trữ rất dễ bị hư hỏng, không sử dụng được để kết hợp với tinh trùng. Hiện nay tại IVFTA, kỹ thuật trữ noãn đã được áp dụng để giúp bảo tồn khả năng sinh sản cho những phụ nữ trẻ không may mắc các bệnh lý về sinh sản hoặc người chưa có ý định có thai ở thời điểm hiện tại.
Bác sĩ Triệu Vỹ lưu ý, phụ nữ bị suy buồng trứng sớm thường bị vô kinh hoặc ra máu không đều và thường có triệu chứng hoặc dấu hiệu thiếu hụt estrogen (ví dụ loãng xương, viêm âm đạo do teo, giảm ham muốn tình dục). Họ cũng có thể có những thay đổi trong tâm trạng, bao gồm cả trầm cảm.
Một số phụ nữ bị suy buồng trứng sớm có những triệu chứng tương tự như mãn kinh tự nhiên, bao gồm chóng mặt, buồn nôn, mất ngủ, cơn bốc hỏa, vã mồ hôi về đêm, dễ kích động, khó tập trung tư tưởng, đau khi quan hệ tình dục, âm đạo khô, giảm ham muốn tình dục, luôn né tránh chuyện giường chiếu, mất khả năng sinh sản, rối loạn tiết niệu (tiểu nhiều lần, són tiểu...). Vì vậy để tránh những biến chứng nguy hiểm của bệnh, chị em nên đến thăm khám sớm để có phương án điều trị kịp thời.
Bác sĩ cũng khuyến khích các cặp vợ chồng đang mong con lâu ngày có chỉ số dự trữ buồng trứng thấp hay trường hợp nữ giới chưa lập gia đình nhưng suy giảm buồng trứng sớm nên tiến hành thăm khám và điều trị để có tiên lượng tốt hơn.
Châu Quỳnh