Về mặt lâm sàng, các cơn động kinh được chia làm 2 loại chính:
1. Cơn toàn thể
Bệnh nhân bị co giật toàn thân, cứng người, sùi bọt mép...
2. Cơn cục bộ:
- Co giật ở một phần cơ thể.
- Rối loạn cảm xúc, hành vi: Trẻ đang học trong lớp bỗng đứng dậy đi đi lại lại, hoặc bỏ chạy ra ngoài, thay đổi sắc mặt, miệng nhai (dù không có thức ăn) hoặc cởi áo, có hành vi lặp lại, đập phá vô cớ. Cơn này kéo dài 5-10 phút (có khi 30 phút), khi hết cơn trẻ trở lại bình thường.
- Cơn vắng ý thức thoáng qua: Ngưng hoạt động trong chốc lát, không biết chuyện gì xảy ra xung quanh. Cơn này chỉ kéo dài vài giây.
Trong số các nguyên nhân gây bệnh, chấn thương đầu chiếm tỷ lệ lớn. Tại Bệnh viện Tâm thần TP HCM, 14% số trẻ mắc bệnh này có tiền sử chấn thương. Trẻ có thể lên cơn động kinh vài tuần hoặc vài năm sau khi xảy ra tai nạn.
Đối với trẻ có tiền sử sốt cao co giật, việc điều trị dự phòng bệnh động kinh cần được tiến hành ở những cháu có các đặc điểm sau:
- Chậm phát triển tinh thần, kèm những bất thường về thần kinh.
- Xuất hiện co giật ngay cả khi sốt không cao (dưới 38,5 độ C).
- Cơn co giật kéo dài, có thể trên 20 phút.
- Co giật từng phần của cơ thể (như nửa bên phải hoặc nửa bên trái, mắt...).
Khi trẻ lên cơn động kinh, bà mẹ nên giữ trẻ ở một tư thế an toàn, tránh để con va vào nền xi măng, thành giường... Đặt đầu trẻ nghiêng qua một bên để đờm nhớt (nếu có) chảy ra. Gia đình có trẻ bị động kinh nên chuẩn bị sẵn một cây ngáng lưỡi có quấn gạc bông gòn mềm, nhưng chỉ sử dụng khi trẻ có nguy cơ cắn vào lưỡi (vì nhiều trường hợp bị tổn thương môi, răng và lưỡi do dùng que này).
Tránh giật tóc hoặc kéo tay chân trẻ vì động tác này dễ làm trẻ bị gãy xương. Tuyệt đối không đổ thuốc nước cam thảo hoặc nước chanh vào miệng để không gây biến chứng hoặc nghẹt thở. Cơn co giật thường diễn ra trong 5-10 phút, nếu trên 15 phút thì phải đưa ngay đến cơ sở y tế.
Việc điều trị sớm và đúng có thể hạn chế nguy cơ chậm phát triển tâm thần và biến đổi nhân cách sau này của trẻ, trừ những trường hợp đã có tổn thương thực thể ở não (như viêm não, viêm màng não, chấn thương sọ não nặng). Khoảng 20-30% bệnh nhân động kinh không thể chữa khỏi. Tuy nhiên, việc điều trị vẫn làm cho các cơn động kinh xuất hiện thưa hơn.
Lưu ý:
- Gia đình phải cho trẻ dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, không được tự ngừng thuốc đột ngột.
- Không dùng thuốc chữa động kinh cho những trường hợp chưa được bác sĩ xác định là bị động kinh.
BS Lam Xuân Điền, Tuổi Trẻ