Chỉ nên ăn tôm đã được chế biến kỹ. |
Tương tự, chị Bùi Thị H. (37 tuổi, Tây Ninh) nhập viện trong tình trạng đau nhức dữ dội vùng gáy, tê rần 4 chi và bí tiểu. Suốt tuần sau, chị luôn bị sưng mắt, liệt dần 4 chi và viêm tấy vùng mặt cạnh tai. Kết quả xét nghiệm cho thấy cầu não bị viêm. Sau một thời gian khá dài không tìm ra căn nguyên gây bệnh, bác sĩ rà soát lại những lời khai của bệnh nhân và lưu ý một tình tiết: Chị H. rất hay ăn món cá nướng. Kết hợp điều này với bệnh cảnh lâm sàng, các bác sĩ nghĩ đến khả năng chị bị nhiễm Gnathostoma SP. Sau đó ít lâu, họ cũng bắt được một con Gnathostoma SP từ vết tấy vùng mặt chị H.
Gnathostoma SP là loài giun ký sinh trên thủy hải sản. Ấu trùng của nó chỉ xâm nhập cơ thể người thông qua thực phẩm nấu không kỹ hoặc được chế biến dưới dạng gỏi, tái, nướng, nhúng dấm, chấm mù tạt... Tiến sĩ Trần Thị Kim Dung, Bộ môn Ký sinh trùng Đại học Y Dược TP HCM, cho biết, có lần bà đi đến các chợ lấy mẫu lươn về xét nghiệm và tá hỏa vì trên 90% mẫu bị nhiễm Gnathostoma SP. Bà khẳng định, các loại thủy hải sản khác như cá, tôm, cua, ghẹ cũng nhiễm ký sinh trùng này. Sẽ rất nguy hiểm nếu nấu không chín các thực phẩm trên hoặc để máu của chúng giây ra rổ rá, rồi lại dùng rổ rá này chứa thức ăn khác.
Gnathostoma SP có thể gây bán thân bất toại
Khi vào cơ thể người, loại giun này di chuyển lung tung khắp các nơi như mắt, não, cột sống hoặc dưới da, gây nhiều bệnh cảnh khác nhau. Bệnh thường kéo dài, gây rất nhiều khó chịu. Người nhiễm Gnathostoma SP có thể rơi vào cảnh "bán thân bất toại" hoặc có các biến chứng nặng nề khác ở hệ thần kinh, não tủy.
Việc chẩn đoán loại giun này khá khó khăn (rất ít cơ sở y tế có khả năng chẩn đoán). Có người đã phải đi dăm ba bệnh viện, mất mấy tháng trời mới xác định được bệnh. Việc điều trị rất tốn kém, phải dùng kháng sinh liều cao kéo dài. Giáo sư Trần Vinh Hiển, Trung tâm Bệnh Nhiệt đới TP HCM, cho biết, sau 1 liều điều trị đầy đủ bằng Albendazole (thuốc chữa Gnathostoma), bác sĩ chưa thể xác định được là bệnh đã khỏi hẳn hay chưa. Vì vậy, bệnh nhân cần được theo dõi lâu dài.
Nhiễm giun Gnathostoma SP là tình trạng thường gặp ở Đông Nam Á, đặc biệt là Thái Lan. Ở Việt Nam, bệnh nhân đầu tiên được phát hiện (năm 1965) là một bé trai 4 tuổi ở Tây Ninh. Đến năm 1993, cả nước cũng chỉ ghi nhận thêm 3 trường hợp. Nhưng từ cuối 1998 đến nay, nhờ áp dụng kỹ thuật huyết thanh miễn dịch, Trung tâm Bệnh Nhiệt đới TP HCM đã phát hiện trên 300 trường hợp. Điều đó chứng tỏ rằng nếu có đủ điều kiện xét nghiệm rộng rãi, số người nhiễm loại giun này không phải nhỏ.
Bác sĩ Phạm Ý, khoa Thần kinh Bệnh viện Chợ Rẫy, cũng cho biết, gần đây, nhờ có các phương tiện kỹ thuật cao như CT Scan, MRI và chẩn đoán miễn dịch học, khoa đã phát hiện và điều trị rất nhiều ca viêm nhiễm biến chứng nặng hệ thần kinh trung ương do Gnathostoma SP.
Người Lao Động