Các nhà phân tích không tỏ ra bất ngờ khi Standard & Poor (S&P) đưa ra nhận định Hoàng Anh Gia Lai (mã HAG, sàn HOSE) sẽ còn khó khăn ít nhất từ nay đến năm tới.
Tuy nhiên, nhận định này đi ngược với kỳ vọng của nhiều nhà đầu tư và nhiều người vẫn bày tỏ niềm tin vào doanh nghiệp đang đứng trong top những doanh nghiệp niêm yết có vốn hoá lớn nhất thị trường chứng khoán Việt Nam.
Thanh khoản của HAG là một trong những yếu tố hàng đầu khiến S&P đánh giá thấp khả năng đảm bảo các hoạt động đầu tư của doanh nghiệp này.
Căn cứ trên tính toán của mình, S&P xếp hạng tín nhiệm của HAG ở mức B-, đi kèm triển vọng “tiêu cực”. Theo báo cáo mới nhất do S&P công bố, tính thanh khoản tại HAG hiện vẫn ở mức yếu. Quyết định xếp HAG ở mức B- , ngoài tính thanh khoản kém và khả năng chịu rủi ro của HAG trong các vấn đề về kinh tế, chính trị cũng như quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam, Campuchia và Lào.
S&P còn chỉ rõ mối liên quan giữa những dòng tiền mang tính chu kỳ, rủi ro thực hiện và kế hoạch tài chính của công ty trong năm. Một điểm nhấn mạnh nữa của S&P và có thể cũng là cơ sở khiến hãng này đưa ra đánh giá tiêu cực về hoạt động của HAG trong chu kỳ 6 tháng đến 1 năm, là do những khó khăn của thị trường bất động sản Việt Nam, lĩnh vực đã ghi đậm dấu ấn tên tuổi của HAG.
Căn cứ trên báo cáo tài chính của HAG trong 2 quý đầu năm, có nhiều số liệu cho thấy, thanh khoản của doanh nghiệp cũng đang gặp vấn đề. Ở quý I, tính từ 31/12/2011 đến 31/3, tiền mặt của HAG đã sụt giảm trên 1.200 tỷ đồng, từ 2.896 tỷ đồng xuống còn 1.687 tỷ đồng. Hàng tồn kho của doanh nghiệp cũng tăng từ 4.448 tỷ đồng lên 4.667 tỷ đồng trong khi các khoản phải thu ngắn hạn khác cũng có mức tăng tương ứng, từ 5.516 tỷ đồng lên 6.620 tỷ đồng. Tổng nợ ngắn và dài hạn của HAG cũng tăng từ 15.493 tỷ đồng lên 16.177 tỷ đồng, tăng thêm 684 tỷ đồng. tỷ lệ nợ lớn, chi phí lãi vay cao, hàng tồn kho tăng do không bán được khiến doanh thu và lợi nhuận của HAG đã sụt giảm mạnh. So với quý I, trong quý đầu, lợi nhuận thuần trong kỳ của HAG chỉ đạt 76 tỷ đồng, quá thấp so với mức đã đạt 403 tỷ đồng của cùng kỳ năm trước.
Trong bối cảnh khó khăn của nền kinh tế nói chung, thị trường bất động sản nói riêng, trong năm 2011, HAG đã có sự đầu tư mạnh tay cho các hạng mục mua sắm tài sản cố định khá lớn. Năm 2011, hạng mục này được đầu tư 4.812 tỷ đồng, chiếm gần 1/2 trị giá tiền vay đã nhận của HAG. 1/2 số tiền vay đã nhận còn lại tương đương gần 5.000 tỷ đồng, lại tương ứng với khoản trả nợ gốc vay và tiền lãi vay, lần lượt là 4.674 tỷ đồng và 312 tỷ đồng. Trong quý I, HAG tiếp tục đầu tư cho hạng mục này thêm 1.500 tỷ đồng, ngoài ra số tiền chi trả nợ gốc trong 1 quý cũng chiếm 1.378 tỷ đồng, tiền lãi vay là 85 tỷ đồng. Một chuyên gia cho rằng đầu tư các hạng mục tài sản cố định và dài hạn chính là bước đầu tư “thiếu tính toán” của HAG trong năm 2011, mà hệ quả để lại là thanh khoản của doanh nghiệp suy yếu kéo dài cho đến năm 2012, đúng như nhận định của S&P đã nêu.
Tuy nhiên, ở một góc nhìn khác, nếu so với tình trạng nợ nần của các doanh nghiệp Việt Nam, HAG vẫn không phải là doanh nghiệp đang ngập đầu trong nợ nần. HAG vẫn có lối ra, và nói theo cách của ông Nguyễn Lê Ngọc Hoàn, Thạc sĩ Tài chính doanh nghiệp, nợ của HAG phần lớn vẫn là “nợ tốt”. Chính S&P, bên cạnh những nhận định tiêu cực, cũng đưa ra khẳng định, với cơ cấu chi phí có triển vọng tốt để kinh doanh bất động sản cùng việc xây dựng thương hiệu ở Việt Nam phần nào giúp HAG giảm bớt các tiêu cực đã nêu.
Lứa cao su đầu tiên đã bắt đầu cạo mủ và mở ra một triển vọng tốt cho tập đoàn. Ảnh minh họa. |
Bản thân lãnh đạo HAG cũng đã có thông tin tới nhà đầu tư khá cụ thể ngay sau đánh giá của S&P được công bố, để khẳng định các chỉ số tài chính của HAG vẫn đang rất tích cực. Theo ông Võ Trường Sơn, Phó tổng giám đốc HAG, doanh nghiệp hiện vẫn đang xúc tiến bán dự án Minh Tuấn ở quận 9, TP HCM dự kiến tháng 9 sẽ thu về khoảng 560 tỷ đồng. Tập đoàn cũng vừa phát hành 10 triệu cổ phần của ngành thủy điện cho đối tác chiến lược và thu về 313 tỷ đồng.Nếu đúng, thì con số đó có thể sẽ được hiển thị vào báo cáo tài chính quý tới và phần nào giúp HAG cải thiện được thanh khoản ngắn hạn.
Riêng về khoản lợi nhuận đã thu từ phát hành cổ phần ngành thuỷ điện, chưa biết HAG hạch toán vào đâu nhưng rất có thể đây là khoản đã được ghi nhận vào báo cái tài chính của công ty mẹ, giúp cải thiện lượng tiền mặt hiện có của HAG từ 1.687 tỷ đồng lên trên 2.153 tỷ đồng. Bên cạnh đó, HAG cũng đang thực hiện tái cơ cấu lại các khoản nợ, giảm đáng kể nợ ngắn hạn, điển hình như hạng mục đầu tư ngắn hạn với số dư tại ngày 30/6 bao gồm giá trị tài sản ròng 81,783 tỷ đồng của khu nghỉ dưỡng Đà Lạt đã được chấp nhận. Điều đó cho thấy có khả năng doanh nghiệp sẽ tiếp tục thanh lý một vài dự án, các hạng mục đầu tư trong thời gian tới, qua đó, nâng cao thanh khoản và đảm bảo năng lực trả nợ trong ngắn và trung hạn.
Cũng theo thông tin mà lãnh đạo HAG chia sẻ cùng báo giới, hiện tại, “lứa cao su đầu tiên đã bắt đầu cạo mủ và mở ra một triển vọng tốt cho tập đoàn. Lứa mía trồng vào tháng 11 năm ngoái có thể thu hoạch vào tháng 10 năm nay. Mỏ khai thác ở Lào đã có giấy phép và dự kiến đầu năm 2013 có thể khai thác".
Đây liệu có thể là thông tin tích cực cho triển vọng dài hạn của HAG? Theo nhìn nhận của S&P, những khó khăn trong việc phê chuẩn khai thác quặng ở Lào và Campuchia cũng khiến HAGL phải gánh thêm nhiều rủi ro hoạt động kinh doanh, và hãng tín nhiệm nghi ngại việc “lấn sân” sang lĩnh vực trồng cao su cùng các dự án thủy điện sẽ đòi hỏi lượng chi phí vốn lớn, tiềm ẩn rủi ro cao cho HAG. Đồng thuận với nhìn nhận này, một chuyên gia đặt câu hỏi: Giả sử mía và cao su của HAG đã có thể đi vào khai thác và mang lại doanh thu cho doanh nghiệp đúng như thông tin được đưa, thì hãy hình dung liệu đó có thể lại nguồn thu mang lại “một cục tiền” tức thời, có giá trị lớn tương tự như việc bán các sản phẩm bất động sản, đủ để HAG thanh toán nợ? “Vì vậy, nếu nhìn nhận tín nhiệm của HAG căn cứ trên các chỉ số tài chính, nhà đầu tư cần theo dõi kỹ hơn những diễn tiến tăng hay giảm số liệu hàng tồn kho, tiến độ thu từ các khoản phải thu của công ty con của Tập đoàn, đặc biệt là hạng mục tiền mặt…, để có quyết định đầu tư thông minh nhất” - vị này nói.
Ghi nhận ý kiến từ một số chuyên gia tài chính, xét về dài hạn, việc S&P giữ nguyên triển vọng tín nhiệm “tiêu cực” của HAG xem ra lại có phần bi quan. Bởi như lưu ý của các nhà kinh tế IMF, các nhà đầu tư không nên quá phụ thuộc vào các đánh giá, xếp hạng của các cơ quan xếp hạng tín nhiệm. Hơn nữa, các cơ quan xếp hạng tín dụng cũng cần có các quy định mềm hơn, như chỉ hạ mức xếp hạng tín dụng nếu có đủ cơ sở khẳng định rằng tình hình tín dụng của nước đó, bao gồm xếp hạng tín dụng của các Ngân hàng và xếp hạng tín nhiệm của các doanh nghiệp lớn thuộc nền kinh tế đó, khó có điều kiện được cải thiện.
Trong trường hợp này thì khả năng cải thiện tín nhiệm của HAG lại rất lớn, khi chỉ số tín nhiệm của doanh nghiệp thường không chỉ được đánh giá dựa vào các số liệu tài chính mà còn căn cứ trên năng lực quản trị, khả năng lãnh đạo điều hành của những người đứng đầu doanh nghiệp, và mức độ ổn định kinh tế, chính trị lẫn thị trường, nơi mà hoạt động kinh doanh đóng góp chính cho doanh thu của doanh nghiệp, sáng sủa hay bất ổn.
Giả định với tổng nợ vay của HAG hiện tại là 16.000 tỷ đồng, sẽ được các Ngân hàng thương mại kéo giảm lãi suất xuống mức 15% như chỉ đạo của Ngân hàng nhà nước (bỏ qua khâu phân tích chi tiết các khoản nợ của HAG), thì ước tính doanh nghiệp vẫn phải trả lãi vay xấp xỉ 2.400 tỷ đồng một năm. Đây là một con số quá lớn và sẽ là gánh nặng cho doanh nghiệp trong cả ngắn lẫn trung hạn.
Do hàng tồn kho và các khoản phải thu cũng còn rất lớn, nên lối ra cho HAG chắc chắn là phải đẩy mạnh bán hàng tồn kho, thu tiền hàng về trả nợ. Vì vậy, thay vì bán hàng thu chậm, HAG có thể tìm các tổ chức, đối tác đầu tư nước ngoài tính toán, thương thảo chuyển nhượng một số các dự án đã lên thành phẩm, có thể bằng giá vốn hoặc chiết khấu với một tỷ lệ tương đương lãi suất ngân hàng. Bởi xét trên toàn thị trường thì giá vốn hàng bán của HAG trong lĩnh vực địa ốc không quá cao, sản phẩm có nhiều ưu thế cạnh tranh nên chắc chắn những doanh nghiệp, tổ chức quốc tế còn dư tiền mặt sẽ “nhìn ngó” cơ hội giải ngân trọn gói.
Hiện tại, hàng tồn kho của HAG đạt 4.600 tỷ đồng. Nếu bán trọn gói với giá vốn, cộng thêm khoản phải thu khách hàng 2.600 tỷ đồng đã được chiết khấu khoảng 15% còn 2.200 tỷ đồng, cộng lại có thể cho HAG một khoản tiền tương đương gần 7.000 đồng. Tiền thu được trả nợ vay thì HAG có thể giảm gánh nợ xuống gần 1/2, tức các chi phí vốn sẽ giảm xuống tương ứng. Nếu cộng một phần tiền mặt thu được vào khoản tiền hiện có, tức khắc, thanh khoản của HAG sẽ tăng lên. Fitch Ratings từng đưa ra nhận định là nếu HAG cải thiện được lượng tiền trên 3.000 tỷ đồng, đó là tín hiệu tốt. Như vậy thì việc này có thể đã ở trong tầm tay. Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn nên tính toán kỹ và xem lại các kế hoạch mở rộng đầu tư, nên tập trung cho các sản phẩm có thể mang lại dòng tiền cải thiện thanh khoản trước, mới tính đến chuyện mở rộng các lĩnh vực đầu tư dài hạn chưa lập tức cho lợi nhuận.
(Theo Đầu tư chứng khoán)