Tác giả Hồ Vũ Yến Linh, đang theo học tại University of Connecticut (Mỹ) chia sẻ bài viết về thái độ của sinh viên Mỹ khi nghỉ học vì dịch Covid-19:
Tôi có một câu cửa miệng thường hay nói với những người bạn thân học cùng đại học ở Mỹ rằng "Đừng lo, hãy vui đi" (Don’t worry be happy). Đến nỗi, tôi trở nên nổi tiếng trong cuộc nói chuyện ở trường vì câu nói đấy. Có lẽ vì tôi sinh ra và lớn lên ở Việt Nam, tôi lì hơn với khó khăn và coi nó là một màu sắc của cuộc sống. Tôi biết câu nói này thật đại chúng nhưng ở thời đại nay, là một sinh viên, chúng ta thật khó để không lo lắng.
Có một lần, đang ngồi học ở thư viện, bạn tôi kéo tôi sang phòng vệ sinh và khóc ròng. Bạn kể mình ấy vừa bị đối xử rất tồi tệ bởi giáo sư và một người bạn ở phòng nghiên cứu. Vài câu nói "sốc" của họ khiến bạn ấy không còn tin tưởng vào khả năng của bản thân mình.
Cũng có một lần, một bạn nam khác của tôi gần như là bỏ cuộc với dự án nghiên cứu của mình chỉ vì một vài câu nói mang tính chất phân biệt của cô giáo sư. Một hình ảnh chẳng giống giáo dục chút nào.
Chỉ mới hôm qua thôi, tôi nghe tin từ bạn cùng bàn nói rằng một sinh viên học giỏi nhất trong khối tôi thực ra mới bị trượt một lớp hóa học kì năm ngoái. Bởi vì bài tập về nhà quá nhiều cộng với sự mơ hồ của giáo sư. Vì quá stress, bạn ấy chả thể tập trung làm gì cả.
Đến ngày hôm nay, khi tổ chức WHO công bố Covid-19 là đại dịch toàn cầu và con số người ảnh hưởng sẽ ngày càng tăng vì sự mơ hồ của tác động của con virus này, hệ thống giáo dục Mỹ lần lượt cho phép các trường đại học đóng cửa.
Những trường đại học với nguồn quỹ lớn như Harvard và Yale công bố sẽ chuyển sang học online đến cuối học kì. Kể cả những trường nhỏ hơn cũng vậy. Riêng có trường tôi University of Connecticut, chỉ có một email rằng trường có thể đóng cửa, nghiên cứu khoa học vẫn sẽ diễn ra và sinh viên có thể phải rời ký túc xá.
Suốt hai ngày hôm nay, những người lạ mặt tôi gặp ở trên đường đến trường, những người mà trước giờ tôi không hề để ý cuộc nói chuyện của họ, đều có một tiếng nói chung: Họ đều lo lắng về một con virus mà mắt con người chúng ta không hề thấy. Trong tiếng xì xào đó, thay vì trấn an tinh thần của nhau như cách mà tôi thấy rất nhiều người ở Việt Nam đang làm ở thời điểm này, những người sinh viên ở Mỹ đều phàn nàn về rất nhiều vấn đề từ A-Z.
Rằng trường tôi nên đóng cửa ngay lập tức, họ không hề muốn đi học. Họ hy vọng rằng bài kiểm tra sẽ được dời đi. Có những bạn lại suy nghĩ ngõ cụt rằng "Bọn họ nghĩ học online thì có thể xong sao. Không phải ai cũng có cùng một kiểu học như nhau. Tốt nhất là nghỉ hết học kì này đi cho xong". Có những sinh viên lại nói rằng "Nếu UConn cho nghỉ, nhà trường phải hoàn tiền lại cho họ." Nào là "Những sinh viên nghèo và học sinh quốc tế không có tiền để về nhà lúc này thì sao".
Mặc cho dịch bệnh vẫn chưa có hồi kết, các bạn sinh viên năm cuối của tôi lại bối rối về việc tốt nghiệp và công việc. Mạng xã hội của tôi là cuộc bùng nổ của sự nổi giận, phóng đại cho một sự việc chưa có một tiếng nói nhất định. Tôi khó mà tập trung làm được việc gì vì dường như không khí xung quanh của chúng tôi chùng xuống.
Đây là lúc chúng ta không thể ví von "Nhất quỷ, nhì ma, thứ ba học trò" nữa. Mà đó là một hệ quả của xã hội khi chúng ta luôn nhìn vào những con số lạnh lùng của sự hoàn hảo trong giáo dục. Những bạn học của tôi dần mất đi sự tích cực ở môi trường trường lớp. Giáo dục thành một chỗ xúc tác cho chướng ngại. Đến khi sức khỏe của con người bị đánh đổi, chúng ta không hề thông cảm cho những người điều hành giáo dục.
Thậm chí, khi nghe rằng nghiên cứu khoa học sẽ vẫn được diễn ra ở trường tôi, rất nhiều sinh viên phàn nàn. Bởi vì đằng sau đó, rất nhiều dự án nghiên cứu được thí hành không công bởi những sinh viên. Tôi cũng là một trong những sinh viên đó. Sự bắt nạt từ những sinh viên cấp trên đến sinh viên cấp dưới ở khuôn viên phòng thí nghiệm, sự chi li tính toán giữa người làm giáo dục với nhau, cuộc đua không ngủ để học giữa các sinh viên là một chuyện muôn thuở không chỉ diễn ra ở trường tôi mà ở khắp mọi nơi ở nước Mỹ cũng như toàn thế giới.
Ở thời điểm này, tôi ước hệ thống giáo dục có thể đẩy con người đối xử với nhau tốt hơn. Là một người yêu khoa học và lịch sử, theo tôi được biết, khi Edward Jenner sáng chế ra vaccine, ông đã quan sát những cô gái chăn bò và nhận ra rằng hệ kháng sinh của họ đã ghi nhớ tế bào của virus và có cách để phản khán lại virus đó nếu chúng định xâm nhập cơ thể người thêm một lần nữa. Giáo dục nên là như thế, ở mọi đỉnh cao cũng như cùng cực, nâng đỡ xã hội đi lên bằng sự tận tâm và quan sát của mình.
Khi những tiếng xì xào giận dỗi vì hiệu trưởng trường đại học của tôi chưa thông báo cho học sinh nghỉ, tôi nghĩ ngay đến những người đang thèm khát vị trí của tôi đó là được đi học. Khi một diễn đàn trên mạng của trường đại học của tôi xuất hiện rất nhiều tin giả về một sinh viên ở trường tôi bị nhiễm corona. Lúc đấy tôi chả biết mình muốn gì. Tôi không hề đồng lòng với những tiêu cực xung quanh bạn bè tôi trong thời điểm này. Trong lúc quẫn túng giữa sức khoẻ, thành tích, dịch chuyển, tôi mong họ có thể kiên nhẫn chờ đợi và vẫn tiếp tục cuộc sống thường ngày của sinh viên. Đồng thời, tôi cũng ước trường tôi có thể lên kế hoạch giúp chúng tôi tiếp tục được học và được nghiên cứu dù là từ xa. Dẫu sao, tiền học phí của tôi gấp 3 lần sinh viên bản xứ, tôi cũng phải học cho tử tế.
Tôi nghĩ đại dịch này là dịp giáo dục có thể thay đổi mục rữa mà nó đang mang trên mình. Giáo dục phải là một nơi mà khi đại hạn xảy ra, con người vẫn có tinh thần để dựa vào nó mà đi lên. Sắp tới ở đại dịch này, khi mà giáo dục trở nên điện tử hoá, ít tương tác người với người hơn, chúng ta sẽ cần phải thay đổi cách ta trao đổi qua điện tử sao cho đàng hoàng, ít hiểu lầm và dễ "nhìn" hơn. Vì con người vốn là động vật thích giao hữu. Chúng ta suy nghĩ đến những điều người khác nói ở mọi giây.
Đây cũng là một dịp mà hệ thống giáo dục phải dạy cho sinh viên học sinh cách ứng xử với thông tin đại chúng. Bớt "hiệu ứng đám đông". Bớt tin vào "giật gân" và tra khảo những tin tức uy tín đúng lúc đúng chỗ nhiều hơn.
Điều cuối cùng giáo dục có thể làm đó là tiếp tục cung cấp kiến thức và thúc đẩy sự sáng tạo. Có kiến thức, có sự nhất định chúng ta mới tìm cách bớt "lo lắng" và "vui hơn".
>>Chia sẻ bài viết của bạn cho trang Ý kiến tại đây.