Chia sẻ tại tọa đàm lấy ý kiến vận hành mô hình sàn giao dịch heo hơi sáng 14/11 tại TP HCM, ông Nguyễn Ngọc Hòa, Trưởng ban dự án cho biết, với mô hình này Nhà nước sẽ tạo môi trường, Sở Công Thương TP HCM chủ trì thành lập công ty sàn giao dịch hoạt động dưới hình thức công ty cổ phần, với sự tham gia của các chợ đầu mối. TP HCM cử doanh nghiệp tham gia cổ đông (nếu cần).
Theo kế hoạch, sàn dịch sẽ được xây dựng và quản lý theo quy chế, luật lệ cụ thể. Nếu hoạt động kinh doanh tốt, sàn có thể giao dịch hàng ngày như sàn chứng khoán. Không chỉ là hoạt động trao đổi buôn bán thịt heo hoặc heo hơi thông thường, có thể sàn sẽ có thêm các dịch vụ bổ sung như tài chính, bảo hiểm.
Khi đưa sàn giao dịch heo vào hoạt động sẽ giúp người chăn nuôi loại bỏ phụ thuộc vào khâu trung gian, tiếp cận trực tiếp với người tiêu dùng; đồng thời các doanh nghiệp và cơ sở chăn nuôi sẽ kết nối trực tiếp, thương lái chỉ cung cấp dịch vụ logistics. Sàn cũng sẽ có đơn vị độc lập kiểm tra tỷ lệ nạc, mỡ, độ pH trong thịt để làm cơ sở cho các bên quyết định giá bán, giá mua.
Heo mảnh tại cửa hàng sỉ của doanh nghiệp ở TP HCM. Ảnh: Thi Hà.
Ông Hòa cho biết thêm, việc xây dựng sàn giao dịch heo sẽ giúp giảm dần các hoạt động chăn nuôi tự phát, nhỏ lẻ và xây dựng các cơ sở giết mổ công nghiệp gia súc, gia cầm của thành phố; bổ sung giải pháp kiểm tra, kiểm soát, giám sát chặt chẽ giúp ngăn chặn hiệu quả tình trạng lây lan dịch bệnh trên gia súc...
Đồng tình việc thành lập sàn giao dịch, đại diện các doanh nghiệp Vissan , CP, CJ, Masan... cũng cho rằng, đơn vị xây dựng sàn ngoài việc kêu gọi các cơ sở kinh doanh, thương lái tham gia thì cần xây dựng cơ chế quản lý giá hợp lý để tránh trường hợp bị đầu cơ, ép giá. Song song đó, để sàn giao dịch heo phát triển bền vững thì TP HCM cần có chính sách hỗ trợ cụ thể hơn.
Là người có nhiều kinh nghiệm trong xây dựng sàn giao dịch hàng hóa, ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch Hiệp hội hồ tiêu Việt Nam cho rằng, xây dựng sàn giao dịch heo phù hợp với thực trạng hiện nay và giải quyết được bài toán về đầu ra cho sản phẩm này. Tuy nhiên, để sàn giao dịch heo hiệu quả không hề dễ dàng và có thể thất bại nếu không suy xét thấu đáo.
Ông Nam đưa ra vài bài học "xương máu" của các sàn trước đây như sàn giao dịch cà phê Buôn Mê Thuột, đi vào hoạt động được một thời gian ngắn thì bị giới đầu cơ tác động đã "sụp đổ". Hay như sàn giao dịch tiêu do nhà đầu tư Singapore xây dựng cũng "sập" trong thời gian ngắn vì thị trường còn manh mún... Do đó, ông Nam khuyên để xây dựng sàn giao dịch heo cần xác định sàn dành cho buôn bán heo hơi hay heo mảnh. Nếu là heo mảnh thì cần có kho trữ hàng; chi phí trữ hàng này ai sẽ là người chi trả? Khi hàng hóa lưu trữ, giá sản phẩm sẽ bị giảm hoặc tăng mạnh nên rủi ro rất cao. Do đó, khi tham gia, sàn giao dịch cần có những cam kết, quy chế phù hợp để giữ chân doanh nghiệp, thương lái...
Hiện, Sở Công Thương TPHCM đang làm việc với các sở ngành của thành phố, chợ đầu mối và các tỉnh, thành nhằm đảm bảo đưa đề án vào vận hành trong thời gian sớm nhất.
Trước đó, ngày 7/3, Sở Công Thương TP HCM và Tổng lãnh sự Anh, Cục Thực thi quy định quốc tế (thuộc Bộ Năng lượng và Chiến lược công nghiệp Vương quốc Anh) đã ký ghi nhớ hợp tác 3 bên về việc hỗ trợ xây dựng sàn giao dịch heo hơi trên địa bàn TP HCM. Mục đích của sự hợp tác nhằm cung cấp, hỗ trợ cho Sở Công Thương về kỹ thuật, thông tin, kinh nghiệm pháp lý, chuyên gia... trong việc nghiên cứu, khảo sát thực hiện xây dựng mô hình và thí điểm triển khai đưa vào hoạt động sàn giao dịch heo hơi.
Thi Hà