Họp chợ là hoạt động quan trọng trong đời sống sinh hoạt của đồng bào dân tộc thiểu số vùng cao núi đá Hà Giang, đặc biệt những ngày giáp Tết, các loại hàng hoá, nông sản được bày bán phong phú hơn. Ở huyện Đồng Văn, chợ họp mỗi tuần một lần vào chủ nhật.
Chợ phiên họp trên mảnh đất rộng cạnh khu phố cổ ở thị trấn Đồng Văn. Nơi được cánh đàn ông lui tới nhiều nhất trong chợ là khu bán chim.
Có nhiều người do ở xa nên phải đi từ 3h sáng, vượt qua mấy ngọn núi để xuống cho kịp phiên chợ. Ông Giàng Nhí Dính, ở xã Thài Phìn Tủng dắt con lợn đen từ nhà xuống chợ để bán.
Thịt lợn đen rất thơm ngon do được đồng bào Mông nuôi thả rông, mỗi con chỉ 30-40 kg. Ngày cận Tết, hầu như gia đình nào cũng trữ ít thịt lợn đen để gói bánh và làm cỗ.
8h sáng, chợ chật kín người, các con đường đổ về trung tâm chợ cũng đông đúc. Bà con đến chợ để mua dụng cụ sản xuất.
Quần áo, nhu yếu phẩm được phụ nữ quan tâm nhiều nhất. Hàng hóa chủ yếu được mang từ dưới xuôi lên, một số ít nông cụ, hạt giống do bà con tự sản xuất và mang bán.
Đồng bào dân tộc thường mang gùi đựng hàng hóa. Với các cụ già, tiền không để trong túi mà vận vào tay nải.
Người dân tộc thiểu số trên vùng cao núi đá Hà Giang hàng ngày lao động vất vả, các gia đình sinh sống cách nhau cả một ngọn đồi, quả núi. Vì vậy, việc gặp gỡ rất hạn chế. Phiên chợ chính là dịp để họ gặp nhau, chia sẻ vui buồn trong cuộc sống và cùng nâng chén rượu.
Uống rượu trong chợ phiên là một phong tục của đồng bào Mông. Sau khi mua sắm, họ thường tụ vào một góc để gặp gỡ và uống rượu. Đàn bà, con gái đều có thể uống.
Nét đặc biệt ở các phiên chợ vùng cao là ngoài việc mua bán, trao đổi hàng hoá thì chợ còn là nơi để mọi người giao lưu. Chính vì vậy, hầu hết thành viên trong gia đình đều háo hức chờ đến ngày chợ phiên để cùng nhau xuống chợ, hay còn gọi là đi chơi chợ. Nhiều đôi nam nữ cũng tranh thủ cơ hội này để bày tỏ tình cảm.
Thanh niên dân tộc Mông múa khèn trong chợ phiên, trước sự cổ vũ nồng nhiệt của người dân.
Năm nay, nhiều đồng bào dân tộc ở vùng núi đá Hà Giang đón một cái Tết no đủ do thời tiết khá thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp. Vì thế, khi xuống chợ ai nấy đều vui vẻ, diện những bộ quần áo mới nhất, đẹp nhất.
Nam Anh