Quê tôi ở Quảng Trị. Năm 2011, tôi công tác tại Nam Định và đăng ký hộ khẩu thường trú mới ở đây. Năm 2012, tôi xin cắt hộ khẩu ở Nam Định để đăng ký ở Hải Phòng.
Để đăng ký kết hôn, đơn vị Hải Phòng đòi hỏi phải có xác nhận độc thân của tôi tại Nam Định. Khi quay về Nam Định, đơn vị ở đây từ chối xác nhận vì lý do tôi đã cắt hộ khẩu và không còn sinh sống ở đây nữa. Tôi không biết phải làm sao?
Nguyễn Ngọc Điệp
Trả lời:
Điều 67 Nghị định 158/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005 về đăng ký và quản lý hộ tịch quy định: Người yêu cầu cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân phải nộp Tờ khai (theo mẫu quy định). Trong trường hợp người yêu cầu cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân đã có vợ, có chồng, nhưng đã ly hôn hoặc người kia đã chết, thì phải xuất trình trích lục bản án/Quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án về việc ly hôn hoặc bản sao giấy chứng tử.
Theo quy định này, bạn chỉ phải nộp một loại giấy tờ duy nhất là Tờ khai xin cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân. Ngoài ra, theo quy định tại Điều 9 Nghị định số 158/2005/NĐ-CP, cán bộ tư pháp - hộ tịch chỉ có quyền yêu cầu bạn xuất trình thêm Giấy chứng minh nhân dân hoặc Hộ chiếu; Sổ hộ khẩu, Giấy chứng nhận nhân khẩu hoặc Giấy đăng ký tạm trú có thời hạn làm căn cứ để tra cứu, xác minh hồ sơ chứ không được yêu cầu thêm bất kỳ loại giấy tờ nào khác.
Trong nghiệp vụ đăng ký và quản lý hộ tịch, việc xác nhận tình trạng hôn nhân được thực hiện bằng cách tra cứu Sổ đăng ký kết hôn lưu trữ tại cơ quan quản lý hộ tịch. Trong trường hợp cần xác minh, cán bộ tư pháp - hộ tịch phải tự mình thực hiện việc xác minh chứ không thể giao trách nhiệm cho người xin cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân.
Bên cạnh đó, theo điểm d khoản 2 Mục II Thông tư 01/2008/TT-BTP ngày 02/06/2008 của Bộ Tư pháp hướng dẫn thực hiện một số quy định của Nghị định số 158/2005/NĐ-CP đã quy định rất rõ việc xác nhận tình trạng hôn nhân cho người đã trải qua nhiều nơi cư trú khác nhau cụ thể như sau: Đối với những người đã qua nhiều nơi cư trú khác nhau (kể cả thời gian cư trú ở nước ngoài), mà Ủy ban nhân dân cấp xã, nơi xác nhận tình trạng hôn nhân không rõ về tình trạng hôn nhân của họ ở những nơi đó thì yêu cầu đương sự viết bản cam đoan về tình trạng hôn nhân của mình trong thời gian trước khi về cư trú tại địa phương và chịu trách nhiệm về việc cam đoan.
Như vậy, khi xin xác nhận tình trạng hôn nhân tại Hải Phòng, đơn vị Hải Phòng đòi hỏi phải có xác nhận độc thân của bạn ở Nam Định là trái với quy định của pháp luật. Bạn đã cắt hộ khẩu ở Nam Định, đang đăng ký hộ khẩu thường trú ở Hải Phòng thuộc trường hợp đã trải qua nhiều nơi cư trú khác nhau. Do đó, khi xin xác nhận tình trạng hôn nhân, bạn chỉ cần viết bản cam đoan về tình trạng hôn nhân của mình trong suốt thời thời gian ở Nam Định. Trong bản cam đoan cần ghi rõ từ khi đủ độ tuổi kết hôn bạn chưa kết hôn với ai và cam đoan chịu trách nhiệm trước những thông tin đã cung cấp,…..
Sau khi nộp tờ khai xin xác nhận tình trạng hôn nhân, viết bản cam đoan và xuất trình giấy tờ tùy thân (chứng minh thư nhân dân, sổ hộ khẩu,....) thì UBND phường tại Hải Phòng - nơi bạn đăng ký hộ khẩu thường trú trong thời hạn muộn nhất là 5 ngày phải có trách nhiệm xác nhận tình trạng hôn nhân của bạn. Nếu UBND phường có văn bản từ chối việc xác nhận thì bạn có quyền khiếu nại quyết định hành chính của UBND phường.
Luật sư, Thạc sĩ Phạm Thanh Bình
Giám đốc Công ty Luật Bảo Ngọc, Hà Nội