Trong phiên chất vấn ngày 18/11, trước câu hỏi của nhiều đại biểu về tình trạng thủ tục công chứng hồ sơ thế chấp đất vay tiền ngân hàng quá rườm rà, Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường thừa nhận điều này là đúng. Thủ tục này dù đã được đơn giản hóa nhưng vẫn rất phức tạp. “Xin chia sẻ với các gia đình này vì thủ tục rườm rà mà phải đi vay nóng lãi suất cao như đại biểu phản ánh”, Bộ trưởng nói và cho hay Bộ Tư pháp "nhận khuyết điểm" khi chậm ban hành văn bản chi tiết hướng dẫn Luật Công chứng.
Tuy nhiên, ông Cường phủ nhận thủ tục rườm rà là do Luật Công chứng gây ra, cho rằng vấn đề nằm ở Bộ Luật Dân sự, Luật Đất đai các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Đất đai.
Bộ trưởng cũng cho rằng một phần nguyên nhân khác là do lịch sử quản lý đất đai để lại. Bởi theo quy định của Bộ Luật Dân sự, gia đình là chủ thể quan hệ dân sự. Do đó, Luật Đất đai cho phép cấp giấy chứng nhận sử dụng đất cho hộ gia đình. Vì thế, việc giao dịch thế chấp quyền sử dụng đất phải được sự đồng ý của các thành viên trong gia đình từ đủ 15 tuổi trở lên. Khi công chứng, chứng thực, theo đúng quy định cán bộ làm thủ tục đã yêu cầu các thành viên phải có mặt hoặc phải có ủy quyền. Và điều này bị coi là "gây phiền hà".
Hiện để rút gọn thủ tục hành chính, Bộ Tư pháp đưa ra nhiều giải pháp như khi công chứng hồ sơ làm thế chấp nhà đất thay vì nộp bản sao có chứng thực thì chỉ cần nộp bản chụp và xuất trình bản chính để đối chiếu; mở rộng thẩm quyền cho công chứng viên được chứng thực bản sao từ bản chính. Người ở nước ngoài, người thân, bạn bè đều có thể ủy quyền cho nhau mà không cần có mặt ở cơ quan chứng thực...
Ông Hà Hùng Cường trả lời chất vấn ngày 18/11. |
Trước chỉ đạo của Chính phủ yêu cầu tránh bắt buộc người dân phải công chứng ở tổ chức hành nghề công chứng, Bộ Tư pháp thừa nhận đã "thực hiện chậm". Và hiện đã ban hành hai công văn hướng dẫn các địa phương về việc tổ chức, cá nhân khi thực hiện các quyền tặng, cho, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất được lựa chọn công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc chứng thực tại ủy ban xã.
Tuy nhiên, ông Cường nhấn mạnh các địa phương phải hướng dẫn để người dân hiểu, nắm rõ hệ quả pháp lý khác nhau giữa công chứng và chứng thực để họ tự lựa chọn khi giao dịch.
Bảo Hà