Bảo Việt cho biết, đây là sản phẩm tiếp nối sau loại bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho các luật sư nước ngoài hoạt động tại Việt Nam. Khách hàng là các công ty luật hợp danh và văn phòng luật sư, đối tượng có trách nhiệm mua bảo hiểm nghề nghiệp cho luật sư của mình theo quy định của Pháp lệnh Luật sư (có hiệu lực từ 1/10 vừa qua). Dự kiến sản phẩm này sẽ được triển khai trong tháng 11, và bán rộng rãi trong vòng 2-3 năm tới, khi con số luật sư trên cả nước đạt tới 5.000.
Môi trường pháp lý cho việc triển khai sản phẩm này khá thuận lợi. Cả Luật Kinh doanh bảo hiểm và Pháp lệnh Luật sư đều coi đây là loại bảo hiểm bắt buộc.
Chưa mấy người quan tâm
Trao đổi với VnExpress về loại hình kinh doanh mới, Giám đốc Công ty Luật Hà Nội Trần Vũ Hải cho rằng, đây là sự phát triển tất yếu của hoạt động luật sư, tư vấn ở Việt Nam. “Văn phòng luật sư càng mở rộng hoạt động thì rủi ro càng lớn. Trong khi luật coi cả văn phòng và công ty luật hợp danh có trách nhiệm vô hạn thì cách tốt nhất để san sẻ rủi ro là tham gia bảo hiểm”, luật sư Hải nói.
Tuy hiện nay, thiệt hại xảy ra do hoạt động luật sư, tư vấn chưa nhiều, nhưng luôn có rủi ro tiềm ẩn. Ông Hải nói: “Nội dung tư vấn sai có thể khiến nhà đầu tư bỏ cả triệu USD vào một lĩnh vực bị nhà nước hạn chế. Quân sư làm quá thời hiệu khởi kiện vụ tranh chấp có giá trị hàng chục tỷ đồng, có thể làm phá sản cả một doanh nghiệp”.
Theo luật sư Việt Hà, Đoàn Luật sư Hà Nội, ở nước ngoài, loại hình bảo hiểm nghề nghiệp với hoạt động dịch vụ pháp lý là phổ biến, và nhiều công ty luật ngoại quốc khi đặt mối quan hệ với Việt Nam đều trương biển rằng họ đã được bảo hiểm tới mức nào. “Ở Việt Nam rồi cũng phải vậy, và đây sẽ là cuộc cạnh tranh quyết liệt của các văn phòng luật sư, công ty luật hợp danh khi thuyết phục khách hàng làm ăn với mình”, bà Hà nói.
Tuy nhiên, theo luật sư Hà, mức phí mà Bảo Việt đưa ra là quá cao: 150-1.000 USD/luật sư/năm (với hạn mức trách nhiệm 200.000-500.000 USD cho mỗi vụ hoặc tổng số vụ một năm). Và sẽ làm tăng giá dịch vụ pháp lý. Hơn nữa, ít văn phòng luật sư đủ khả năng mua bảo hiểm cho toàn bộ cộng sự của mình. Cũng như ông Hải, bà Hà thừa nhận hiện chỉ có nhu cầu rất nhỏ về loại bảo hiểm này, chủ yếu ở Hà Nội và TP HCM, từ những người chuyên hoạt động dịch vụ tư vấn, nhận uỷ quyền.
Các luật sư hoạt động tranh tụng không mấy quan tâm về loại bảo hiểm này. Thày cãi nổi danh Trần Thị Phương Đức, nguyên phó chánh Tòa phúc thẩm TAND Tối cao, nói: “Không làm được đâu. Chẳng hiểu họ căn cứ vào đâu mà tung sản phẩm vào thời điểm này”. Luật sư Đức phản đối việc Pháp lệnh Luật sư coi tham gia bảo hiểm nghề nghiệp là bắt buộc. Bà cho biết, trong tranh tụng, việc khách hàng thắng kiện hay không không chỉ phụ thuộc vào trình độ luật sư, mà còn vào các cơ quan pháp luật. “Chưa bao giờ tôi phải đền bù cho thân chủ. Cùng lắm, nếu họ không thỏa mãn với kết quả bào chữa, thì trả lại tiền mà họ đóng. Đó là tình cảm, chứ về lý không thể buộc tôi làm được”, luật sư Đức nói.
Tương tự, luật sư Chu Khang, Giám đốc Công ty luật Quang Minh, khẳng định: “Chắc chắn tôi không mua. Rủi ro không phải do tôi gây ra, bởi khách hàng có quyền từ chối hoặc chấp nhận, thực hiện đề xuất của luật sư”. Còn thực tế, nếu có thiệt hại thì luật sư và khách hàng đưa nhau ra tòa, chẳng cần phải tham gia bảo hiểm. Theo ông Khang, mua bảo hiểm phải xuất phát từ nhu cầu tự thân của luật sư, khi họ thấy nguy cơ rủi ro cao hoặc muốn nâng uy tín của mình bằng mác “đã được bảo hiểm”.
Không thể bắt buộc
Thực tế, Bảo Việt rất hy vọng các cơ quan chức năng sớm ban hành chế tài cho tổ chức dịch vụ pháp lý không mua bảo hiểm nghề nghiệp. Tuy nhiên, điều này khó đạt được, bởi theo lời ông Nguyễn Văn Thảo, Vụ trưởng Vụ Quản lý luật sư tư vấn pháp luật (Bộ Tư pháp), quy định trong Pháp lệnh chỉ mang tính đón trước.
Dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành Pháp lệnh Luật sư đang được soạn thảo không có một lời nào về chế tài cho trường hợp luật sư không tham gia bảo hiểm. Trao đổi với VnExpress, ông Thảo khẳng định: “Trước mắt, việc mua hay không bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp là phải do cơ chế thị trường quyết định. Nếu luật sư thấy có lợi cho họ trong việc cạnh tranh với nhau, với luật sư nước ngoài thì họ sẽ tham gia. Còn không thì chưa thể ép buộc”.
Nghĩa Nhân