Bản báo cáo tập hợp các kết quả từ cuộc khảo sát thực địa 21 doanh nghiệp da giày Việt Nam trong nửa đầu tháng 5, gần một tháng sau khi EC chính thức áp mức thuế sơ bộ khởi điểm 4,2% đối với các sản phẩm giày mũ da của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường EU.
Theo báo cáo này, ngay từ khi vụ kiện bắt đầu vào tháng 7/2005, số lượng đơn hàng đã giảm mạnh và nhiều đơn hàng cho năm 2006 chưa được các khách hàng xác nhận khiến nhiều doanh nghiệp đã phải thu hẹp sản xuất và cho công nhân nghỉ chờ việc hàng loạt. Mức thu nhập trung bình của công nhân đã giảm khoảng 25-30%, thậm chí có doanh nghiệp giảm tới 50% so với năm 2004 dù tháng 2 vừa qua, mức lương tối thiểu của công nhân đã được điều chỉnh tăng lên.
Tại cuộc họp công bố báo cáo sáng nay, Tham tán Thương mại EU tại VN Felipe Palacios Sureda cho biết, khi tiến hành vụ kiện và đưa ra các mức thuế, EU đã xét đến yếu tố VN là nước đang phát triển, đến tổng thể các vấn đề xã hội khác. Ông cho hay đây chỉ là mức thuế tạm thời và đến tháng 10 tới EC sẽ xem xét lại.
Theo ông Felipe, có một yếu tố mới xuất hiện trong vụ kiện là vai trò của các thương lái, những người tham gia buôn bán và đưa hàng VN sang EU. Có nhiều khả năng vụ kiện sẽ chuyển sang hướng nhắm tới đối tượng này bởi rất có thể, đây là nguyên nhân dẫn đến giá cả không công bằng.
"Khi EC có biện pháp tự vệ thương mại, đối tượng bị áp thuế là các nhà sản xuất. Rất tiếc là các nhà xuất VN đã trao toàn quyền quyết định sản phẩm của họ cho bên trung gian (hiện chỉ có khoảng 10% số doanh nghiệp da giày VN có thể xuất khẩu trực tiếp sang EU). Do vậy, EC sẽ cân nhắc cả yếu tố này và rất cẩn trọng trong mọi phán quyết liên quan đến vụ kiện", ông Felipe nói thêm.
Theo bà Đinh Thị Mỹ Loan, Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Thương mại, Bộ đang cùng EC đàm phán để đưa ra một giải pháp có lợi nhất, có thể chưa từng có trong tiền lệ thực thi pháp luật tại EU cũng như các nước từng kiện chống bán phá giá.
Hà Vy