 |
|
Quân Gruzia pháo kích các vị trí quân ly khai Nam Ossetia gần Tskhinvali ngày 8/8. Ảnh: AFP. |
Thứ 5 ngày 7/8
Quân đội Gruzia và lực lượng ly khai Nam Ossetia đạt được thỏa thuận ngừng bắn và đồng ý đàm phán với sự trung gian của Nga, nhằm chấm dứt xung đột kéo dài lâu nay. Nhưng chỉ vài giờ sau, quân đội Gruzia bất ngờ ồ ạt tấn công Nam Ossetia bằng bộ binh, pháo hạng nặng và cả không quân nhằm tái chiếm vùng đất này.
Chiến trường ác liệt nhất trong đêm 7/8 và rạng sáng 8/8 là khu vực xung quanh và bên trong thủ phủ Tskhinvali. Quân Gruzia pháo kích dữ dội các vị trí của quân ly khai Nam Ossetia tại đây và khiến cả binh sĩ lực lượng gìn giữ hòa bình Nga đang đóng tại Tskhinvali thiệt mạng.
Tổng thống tự xưng của Nam Ossetia Eduard Kokoity gọi hành động quân sự của Gruzia là "sự phản bội". Trong khi chỉ huy quân Gruzia ở Nam Ossetia tuyên bố mục đích chiến dịch của họ là "thiết lập lại trật tự" tại khu vực ly khai. Tbilisi nói quân của họ đang vô hiệu hóa "các chiến binh ly khai có hành động tấn công dân thường".
Thứ sáu ngày 8/8
Tổng thống Nga Dmitry Medvedev ra tuyên bố coi chiến dịch của Gruzia là sự gây hấn, chống lại lực lượng gìn giữ hoà bình và dân thường, vi phạm luật pháp quốc tế. Ông cáo buộc hành động của Gruzia làm nhiều người bị thiệt mạng, gồm các binh sĩ gìn giữ hoà bình Nga nên Matxcơva quyết định động binh đáp trả.
Nga cho các đoàn xe chở quân và xe tăng rầm rập tiến vào vào Nam Ossetia. Lực lượng này công kích dữ dội quân Gruzia xung quanh thủ phủ Tskhinvali. Tổng thống Gruzia Mikhail Saakashvili tuyên bố quân đội của ông chiếm Tskhinvali, trong khi quân ly khai Nam Ossetia khẳng định thành phố nằm trong tay họ.
Cùng ngày, Gruzia cáo buộc phi cơ Nga dội bom xuống các căn cứ quân sự của họ. Tổng thống Saakashvili thông báo phía Gruzia có 30 người thiệt mạng, trong khi Nga khẳng định 21 binh sĩ của họ chết trong những cuộc giao tranh này. Gruzia cũng quyết định rút một nửa trong số 2.000 quân đóng ở Iraq về nước tham chiến.
Các tổ chức cứu trợ quốc tế bắt đầu lo ngại cho số phận dân thường trong cuộc xung đột. Tại thủ phủ Tskhinvali, nhiều người phải trú ẩn dưới hầm rượu trong cảnh không điện, nước và lương thực. Liên Hợp Quốc cho biết hàng nghìn người đã sơ tán khỏi khu vực chiến sự và nhiều ngôi nhà bị phá hủy.
Thứ bảy ngày 9/8
Quốc hội Gruzia phê chuẩn sắc lệnh do Tổng thống Mikhail Saakashvili đệ trình, ban bố "tình trạng chiến tranh" trên cả nước và áp dụng thiết quân luật trong vòng 15 ngày. Cùng ngày, Nga tuyên bố quân đội của họ đã giành lại quyền kiểm soát thủ phủ Tskhinvali từ tay lực lượng Gruzia. Ngoài lực lượng tăng thiết giáp, tham gia chiến dịch chiếm thành phố này còn có các đơn vị lính dù tinh nhuệ của Nga.
Cùng thời điểm này, máy bay Nga oanh tạc các mục tiêu quân sự ở thành phố Gori của Gruzia, cách Tbilisi 80 km và chỉ cách biên giới Nam Ossetia 25 km. Nga cập nhật số người thiệt mạng ở Nam Ossetia từ khi chiến tranh bùng nổ đã lên tới 1.400 người. Trong khi phía Gruzia thông báo số người trên bên phía họ là từ 82 tới 130.
Tổng thống Nga Dmitry Medvedev tuyên bố Nga có hành động quân sự nhằm "buộc Gruzia phải chấp thuận hòa bình". Trong khi đó, Thủ tướng Vladimir Putin từ nơi dự Thế vận hội Bắc Kinh về thẳng Vladikavkaz, thủ phủ Bắc Ossetia để họp bàn kế hoạch cứu trợ dòng người tị nạn từ Nam Ossetia đổ sang. Ông cáo buộc Gruzia phạm tội "diệt chủng" ở Nam Ossetia và đang "phiêu lưu đẫm máu".
 |
|
Các binh sĩ Gruzia gần một tòa nhà chung cư bị trúng bom ở thành phố Gori ngày 9/8. Ảnh: Reuters. |
Chủ Nhật ngày 10/8
Gruzia lệnh cho quân đội ngừng bắn và rút quân khỏi Nam Ossetia. Tuy nhiên, Nga khẳng định giao tranh vẫn tiếp diễn. Tàu chiến Nga cũng được triển khai gần các cảng của Gruzia nhưng khẳng định không có ý định phong tỏa bờ biển.
Nga giải thích: "Mục đích chiến dịch của hải quân ở vùng ven biển Abkhazia trên Biển Đen là để bảo vệ các công dân Nga đang có mặt tại khu vực, ủng hộ các chiến sĩ gìn giữ hòa bình trong trường hợp họ bị tấn công vũ trang và giúp đỡ nhân đạo cho các công dân trong khu vực xung đột".
Chính quyền ly khai Abkhazia, một vùng đất ly khai khác của Gruzia, quyết định huy động cả lực lượng dự bị cho kế hoạch đánh bật quân Gruzia khỏi vùng đất này, nhân lúc Tbilisi đang tập trung đối đầu với quân Nga tại Nam Ossetia. Trong khi đó, Mỹ cho rằng việc Nga gia tăng xung đột ở Nam Ossetia là nguy hiểm và không thích hợp, có thể ảnh hưởng lớn về lâu dài trong quan hệ Nga - Mỹ.
Thứ hai ngày 11/8
Quân Nga và Gruzia tiếp tục giao tranh tại Nam Ossetia và một số khu vực khác. Trong khi đó, các nhà ngoại giao châu Âu gặp Tổng thống Gruzia Saakashvili và thuyết phục ông ký vào bản dự thảo thỏa thuận ngừng bắn. Nhưng Nga bác bỏ ý tưởng này từ trước khi phái đoàn ngoại giao châu Âu đặt chân tới Matxcơva, đồng thời cáo buộc Gruzia vẫn ném bom Nam Ossetia dù đã tuyên bố ngừng bắn.
Trong khi đó, lửa chiến tranh cũng lan sang cả Abkhazia, vùng ly khai thứ hai của Gruzia. Nga bổ sung thêm hàng nghìn binh sĩ tại vùng đất này và hành quân về phía biên giới Gruzia. Quân đội Nga tại Abkhazia ra tối hậu thư cho quân Gruzia đóng gần khu vực ly khai này phải hạ vũ khí trong vòng 3 tiếng, nếu không sẽ phải đối mặt với việc binh sĩ Nga tiến vào vùng lãnh thổ do Gruzia kiểm soát.
Khi hết thời hạn tối hậu thư, quân đội Nga tiến vào lãnh thổ phía tây Gruzia qua vùng ly khai Abkhazia và tổ chức chiến dịch ở các thành phố Senaki và Zugdidi.
 |
|
Một chiếc xe tăng của Gruzia bị phá huỷ tại Tskhinvali. Ảnh: AFP. |
Thứ ba ngày 12/8
Quân Gruzia rút gần về thủ đô Tbilisi do lo ngại rằng Nga lên kế hoạch tổng tiến công trên một khu vực rộng lớn. Các nhà ngoại giao châu Âu chuẩn bị đưa ra thỏa thuận ngừng bắn trong cuộc hội đàm với giới lãnh đạo Nga. Trong khi đó, có nhiều thông tin cho rằng thành phố Gori, Gruzia, gần Nam Ossetia, bị đánh bom.
Tổng thống Nga Dmitry Medvedev tuyên bố ngừng chiến dịch tấn công Gruzia sau hơn 5 ngày giao tranh. Ông cho rằng, mục tiêu của Nga đã đạt được và "kẻ xâm lược đã bị trừng phạt đích đáng". Thông báo được đưa ra trước cuộc gặp gỡ giữa ông và Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy.
Trong khi đó, phát biểu trước đám đông hàng nghìn người ủng hộ ở thủ đô Tbilisi, Tổng thống Gruzia Mikhail Saakashvili cáo buộc Nga đang chiếm đóng một nửa Gruzia bằng chiến dịch “thúc ép hoà bình” vừa chấm dứt.
Tổng thống Nga Medvedev tham gia cuộc họp báo chung với người đồng nhiệm Pháp Sarkozy, thông báo Nga đã đồng ý với thỏa thuận ngừng bắn 6 điểm. Theo kế hoạch này, các bên nhất trí không dùng với vũ lực và tất cả binh sĩ trở lại vị trí trước giao chiến. Sau đó ông Sarkozy tới Tbilisi và Tổng thống Gruzia Saakashvili thông báo nước này cũng đồng ý ngừng bắn.
 |
|
Một binh sĩ Nam Ossetia đang bảo vệ vị trí cạnh chiếc xe bọc thép chở quân của Nga bị phá huỷ trên đường phố Tshinvali, ngày 10/8. Ảnh: Reuters. |
Thứ tư ngày 13/8
Mỹ thông báo không quân Mỹ sẽ chở hàng viện trợ tới Gruzia trong thời điểm có liên tiếp thông tin về các bên vi phạm thỏa thuận ngừng bắn. Tổng thống Mỹ George Bush cảnh báo Nga cần "giữ lời" và chấm dứt cuộc khủng hoảng. Ngoại trưởng Condoleeza Rice thì cho rằng Matxcơva đã "vượt quá giới hạn một cách trầm trọng" ở Gruzia.
Điện Kremlin đáp lại bằng những lời lẽ gay gắt, cáo buộc Mỹ coi Gruzia như một "dự án ảo" và cảnh báo Washington có thể sẽ phải chọn giữa Tbilisi và Matxcơva. Cùng lúc ngoại trưởng các nước EU nhóm họp khẩn cấp ở Brussels để thảo luận về kế hoạch hòa bình được thông qua hôm 12/8. Các bên đều ủng hộ đề xuất gửi giám sát viên của EU tới Nam Ossetia.
Trong khi đó, có nhiều thông tin rằng quân đội Nga có những hoạt động ngoài biên giới Nam Ossetia và Abkhazia. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov sau đó thừa nhận rằng quân Nga vẫn ở gần các thành phố Gori và Senaki của Gruzia. Ông cho hay họ phải đảm bảo an toàn cho dân thường bằng việc dỡ bỏ đạn, pháo mà quân Gruzia bỏ lại.
Thứ năm ngày 14/8
Chuyến hàng viện trợ nhân đạo đầu tiên của Mỹ tới Gruzia. Washington cam kết sẽ tiếp tục chuyển hàng thường xuyên cho đồng minh này. Trong khi đó, một chỉ huy Nga khẳng định quân đội nước này bắt đầu tiến trình trao trả quyền kiểm soát Gori và mời cảnh sát Gruzia trở lại tái thiết trật tự. Tuy nhiên, một vài vụ nổ xung quanh thành phố cho thấy tình hình vẫn chưa thực sự yên ổn.
Tại Matxcơva, tổng thống và ngoại trưởng Nga vạch ra đường lối của họ cho việc giải quyết xung đột với Gruzia. Trong cuộc gặp với người đứng đầu chính quyền ly khai Nam Ossetia và Abkhazia, Tổng thống Nga Dmitry Medvedev cho hay ông tôn trọng tất cả các quyết định của hai nhà lãnh đạo này.
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov thì phát biểu quyết liệt hơn. Ông tuyên bố, giờ đây Tbilisi nên quên chuyện lấy lại hai tỉnh ly khai Nam Ossetia và Abkhazia, vì bất kỳ cuộc đàm phán nào về vấn đề này đều không còn phù hợp nữa.
Thứ sáu ngày 15/8
Tổng thống Gruzia Mikhail Saakashvili ký thỏa thuận ngừng bắn do EU đề xuất. Ông cho biết nước ông sẽ không bao giờ chấp nhận mất lãnh thổ và chỉ trích phương Tây, đặc biệt các nước châu Âu, đã mời gọi hành động quân sự của Nga bằng việc không chịu kết nạp Gruzia vào NATO hồi đầu năm.
Trong một cuộc họp báo ở Tbilisi, Ngoại trưởng Mỹ Rice cho hay Nga phải rút quân khỏi Gruzia ngay lập tức. Những nhà trung gian hòa giải Pháp cho biết Tổng thống Nga Dmitry Medvedev đã hứa sẽ ký vào thỏa thuận ngừng bắn và tôn trọng cam kết rút quân.
Trong khi đó, Thủ tướng Đức Angela Merkel gặp gỡ với Tổng thống Nga Dmitry Medvedev tại khu nghỉ mát Sochi. Bà bình luận một vài hành động của Nga là "không thích hợp" và hiện diện quân sự của Nga ở Gruzia là "không hợp lý".
Medvedev cho rằng dân Nam Ossetia và Abkhazia giờ đây không muốn thuộc về Gruzia nữa. Matxcơva không phản đối đề xuất có lực lượng gìn giữ hòa bình quốc tế trong hai khu vực này, nhưng Medvedev cho rằng người dân ở nơi này chỉ tin tưởng lính Nga.
Thứ bảy ngày 16/8
Tổng thống Nga Dmitry Medvedev ký vào thỏa thuận ngưng bắn, một ngày sau khi người đồng cấp Gruzia là Mikhail Saakashvili có động thái tương tự. Nội dung quan trọng nhất của thỏa thuận là quân Nga và Gruzia rút về vị trí cũ như trước khi chiến tranh nổ ra, nhưng vẫn cho Nga quyền tuần tra giới hạn bên trong lãnh thổ nước láng giềng này.
Trong khi đó, Ukraina chào mời phương Tây dùng hệ thống cảnh báo sớm tên lửa của họ, sau khi hợp đồng sử dụng với Nga về thiết bị này chấm dứt. Lời chào mời của Ukraina được đưa ra giữa thời điểm Matxcơva và Kiev đang căng thẳng, do Nga tiến quân vào Gruzia, một đồng minh thân cận của Ukraina.
Chủ nhật ngày 17/8
Trong ngày xuất hiện những thông tin trái ngược về việc Nga rút quân khỏi Gruzia. Thiếu tướng Vyachislav Borisov, tư lệnh quân tiền phương Nga tại Gruzia, nói với các hãng tin phương Tây rằng, một số binh sĩ tại Nam Ossetia đang bắt đầu rút về nước và được thay thế bằng lực lượng gìn giữ hòa bình.
Nhưng một phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Nga phủ nhận thông tin trên và cho biết, họ mới "đang cân nhắc" việc rút quân chứ chưa thực sự bắt đầu tiến trình này ở Nam Ossetia. Cùng ngày, Tổng thống Nga Dmitry Medvedev tuyên bố, nước này sẽ rút quân khỏi Gruzia từ ngày 18/8 theo thỏa thuận ngừng bắn đã được lãnh đạo hai nước ký kết.
Ông Medvedev thông báo thêm, quân đội Nga sẽ rút từ các địa điểm nằm sâu trong Gruzia về Nam Ossetia. Tuy nhiên, ông không đề cập chuyện binh sĩ Nga có rút khỏi khu vực ly khai này hay không.
Cũng trong ngày 17/8, Thủ tướng Đức Angela Merkel tới Tbilisi để bày tỏ sự đoàn kết với Tổng thống Gruzia Mikhail Saakashvili. Sau cuộc thảo luận, bà Merkel cho biết Đức quyết định thay đổi quan điểm và ủng hộ Gruzia trở thành một thành viên của NATO, nhưng vẫn bảo vệ quyết định phản đối của Berlin đối với Tbilisi trước đó.
 |
|
Bản đồ chiến sự trong cuộc giao tranh Nga - Gruzia. Đồ họa: BBC/VNE. |
Hải Ninh