9h30 ngày 18/4, chị Nguyễn Thị Hảo, 39 tuổi, ở xã Thạch Hải, huyện Thạch Hà cùng hàng chục người dân mang rổ nhựa ra cào ốc ruốc dạt vào bờ biển. Ốc ruốc hay còn gọi là ốc chép, có nhiều màu sắc, to bằng chiếc khuy áo, là món ăn dân dã được nhiều người ưa chuộng.
Chị Hảo ngồi xổm trên bờ biển, hai tay cào mạnh xuống bốc nhúm ốc ruốc lẫn trong cát bỏ vào rổ, sau đó bưng ra vùng nước sâu khoảng 40 cm nhúng xuống, sàng lọc để cát trôi đi, giữ lại ốc. Sóng từ ngoài khơi đánh vào từng đợt, chị Hảo phải bưng rổ chạy vội vào bờ để tránh bị ướt người và nước cuốn trôi ốc.
"Ốc ruốc thích nghi với nước mặn, thường tụ lại thành từng đám, nằm dày đặc bên bờ biển, đôi lúc ốc nổi dật dờ theo con sóng", chị Hảo nói. Cứ khoảng 5 phút, chị Hảo đưa mẻ ốc làm sạch đổ vào xô hoặc bao tải đặt phía trên bờ.
Cào ốc ruốc là công việc thời vụ của người dân xã Thạch Hải và các xã vùng bãi ngang huyện Thạch Hà từ tháng 3 đến tháng 4 (âm lịch). Công việc phụ thuộc vào thủy triều, mỗi tháng làm khoảng 15 đến 20 ngày khi nước rút.
Mỗi ngày bà Phan Thị Thanh, 52 tuổi, ra bờ biển Thạch Hải cào ốc ruốc từ 9h30 đến 11h30, được 7-10 kg ốc. "Ốc bán theo bát, một bát ăn cơm đầy ắp ốc giá 5.000 đồng. Một ngày tôi bán được khoảng 20 bát, tương đương 3 kg, thu về 100.000 đồng. Một vụ được khoảng một triệu đồng, đủ trang trải một số khoản sinh hoạt cho gia đình", bà Thanh nói.
Cào ốc không phải bỏ chi phí mua ngư cụ, song người dân phải ngâm chân tay dưới nước biển nhiều tiếng khiến tay trắng bệch, đôi khi trầy xước vì cào trúng vỏ sò, hoặc cành cây lẫn trong cát.
Theo kinh nghiệm của bà Thanh, ốc ruốc ngon nhất là tháng 3 âm lịch vì ruột đang mềm. Khi sang tháng 4, ốc sẽ già đi, mọc thêm chân, ăn không ngon nữa.
Thời điểm này, người dân xã Thạch Hải nói "ốc ruốc muốn bắt bao nhiêu cũng có". Những năm trước, thương lái luôn đứng sẵn trên bờ chờ bà con cào được nhiều ốc để thu mua. Song nay ảnh hưởng bởi Covid-19, họ ít đi gom hàng. Do vậy người dân ngoài cào ốc đưa đi bán lẻ tại các chợ trong xã Thạch Hải và các xã ở huyện Thạch Hà, họ trừ lại vài kg đem về nhà hấp, xào rồi cùng các thành viên trong gia đình hoặc hàng xóm quây quần lại thưởng thức.
Bà Thanh cho hay, ốc ruốc hấp sả là món ăn "gây nghiện" của bà con vùng biển Hà Tĩnh, song khâu chế biến không hề đơn giản. Ốc mang về nhà phải ngâm trong chậu khoảng một ngày, sau đó rửa lại bằng nước vo gạo để ra hết cát. Khi hấp ốc cần cho thêm ít gia vị như muối ớt, bột ngọt, nước mắm gừng rồi đảo thật nhanh tay trong 20 đến 30 phút cho chín.
"Tôi thường hấp khoảng 5 kg ốc vào nồi chuyên dụng, mọi người chụm lại dùng tăm nhọn hoặc gai chanh, gai bưởi khêu ruột ốc ra ăn. Ruột ốc nhỏ li ti, nhiều người đôi lúc không khêu được ruột cũng nản, nhưng khi đã ăn được vài miếng thì nghiện luôn, bởi thịt ốc ngấm gia vị rất thơm và béo", bà Thanh chia sẻ.