Cứ 1 trong 5 bệnh nhân ở Vũ Hán, Trung Quốc, bị tổn thương tim sau khi mắc Covid-19, theo nghiên cứu nhỏ công bố hôm 27/3 trên tạp chí JAMA Cardiology. Trong khi một số có tiền sử bệnh tim, nhiều người khác chưa từng gặp vấn đề về bệnh này. Các chuyên gia tim mạch đưa ra một số giả thuyết. Theo họ, tim có thể khó bơm máu khi không có đủ oxy, virus có thể trực tiếp xâm nhập tế bào tim hoặc trong khi nỗ lực tiêu diệt virus, cơ thể huy động tế bào miễn dịch ồ ạt tấn công tim.
Virus có thể trực tiếp tấn công tim. "Chúng ta đang gặp những người không có bệnh nền liên quan tới tim nhưng lại bị tổn thương tim", tiến sĩ Erin Michos, phó giám đốc phòng bệnh tim mạch ở Trường Y Johns Hopkins, Mỹ, cho biết. Tổn thương tim không phổ biến ở các ca Covid-19 dạng nhẹ, và có xu hướng xảy ra thường xuyên hơn ở bệnh nhân triệu chứng nặng phải nhập viện.
Dù nCoV chủ yếu ảnh hưởng tới phổi, nó tuần hoàn trong mạch máu, có nghĩa virus có thể xâm nhập và tấn công cơ quan nội tạng khác, bao gồm tim. Cả bề mặt tế bào tim và tế bào phổi đều được bao phủ bởi enzyme chuyển đổi angiotensin 2 (ACE2), những phân tử này đóng vai trò như "cửa ngõ" giúp virus tiến vào tế bào. Nhưng enzyme này là "con dao hai lưỡi". Một mặt, phân tử ACE2 cho phép virus nhân lên trong tế bào, nhưng mặt khác, thông thường nó có chức năng bảo vệ.
Khi mô trong cơ thể bị tổn thương bởi virus xâm nhập như nCoV hoặc vì lý do khác, phản ứng tự nhiên của cơ thể bao gồm giải phóng phân tử gây viêm như protein nhỏ gọi là cytokine vào mạch máu. Điều nghịch lý là quá nhiều phân tử gây viêm có thể khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn. Enzyme ACE2 đóng vai trò như chất kháng viêm, ngăn tế bào miễn dịch khỏi gây thêm tổn thương cho tế bào trong cơ thể.
Nhưng khi nCoV bám vào protein ACE2, những protein đó không thể thực hiện nhiệm vụ dẫn tới chức năng kháng viêm giảm sút. Như vậy, virus không chỉ trực tiếp phá hủy tế bào mà còn ngăn cơ thể bảo vệ các mô khỏi tổn thương do viêm nhiễm. Theo Michos, nếu cơ tim bị viêm và tổn thương do virus, tim không thể hoạt động bình thường.
nCoV cũng có thể gián tiếp làm tổn thương tim. Trong trường hợp này, hệ miễn dịch của bệnh nhân bị quá tải. Một số bệnh nhân ốm nặng có lượng protein báo hiệu tình trạng viêm trong cơ thể tăng cao. Tình trạng đó được gọi là hội chứng phóng thích (cytokine storm). Hội chứng phóng thích gây tổn thương cho cơ quan nội tạng khắp cơ thể, trong đó có tim và gan. Giới nghiên cứu chưa rõ tại sao hội chứng phóng thích ở một số người xảy ra mạnh mẽ hơn những người khác, nhưng nguyên nhân có thể do gene.
Các chuyên gia tim mạch xác định tổn thương tim dựa vào xét nghiệm máu đối với một protein mang tên troponin. Khi tế bào tim bị thương, troponin sẽ được tiết vào mạch máu. Theo Michos, nguyên nhân gây tổn thương tim khác nhau quyết định cách điều trị khác nhau. Ví dụ, nếu virus tấn công tim, bệnh nhân có thể cần dùng thuốc kháng virus. Nhưng nếu hệ miễn dịch gây tổn thương tim, bệnh nhân có thể cần thuốc ức chế miễn dịch. Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho Covid-19. Quá trình điều trị chủ yếu tập trung vào chăm sóc hỗ trợ như cung cấp thêm oxy cho bệnh nhân.
An Khang (Theo Live Science)