Washington Post ngày 31/1 dẫn lời quan chức Mỹ và Philippines cho biết các cuộc đàm phán về việc Washington được tăng quyền tiếp cận căn cứ quân sự của Manila đang diễn ra. Hai nước dự kiến thông báo về vấn đề trong tuần này khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin tới gặp người đồng cấp Philippines Carlito Galvez Jr. và Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. tại Manila.
Giới chuyên gia nhận định hai căn cứ quân sự trên đảo Luzon, miền bắc Philippines, nằm trong số những địa điểm quân đội Mỹ muốn tiếp cận để đảm bảo cho họ vị trí chiến lược nhằm triển khai hoạt động trong trường hợp nổ ra xung đột tại khu vực.
Một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết công tác đánh giá tại một số địa điểm ở Philippines diễn ra trong vài tháng qua, ít nhất hai địa điểm đã được chọn. Một quan chức quốc phòng Philippines cho biết thỏa thuận về các địa điểm bổ sung "đã được thực hiện phần nào" và sẽ chính thức hóa khi bộ trưởng quốc phòng hai nước gặp nhau.
Binh sĩ Mỹ và Philippines tham gia diễn tập Balikatan 22 ở ngoài khơi tỉnh Palawan tháng 4/2022. Ảnh: USMC.
Quan chức Philippines cho biết tăng cường hợp tác quân sự với Mỹ "là tín hiệu tốt cho thế trận phòng thủ của chúng tôi", song khẳng định nỗ lực này của Philippines "không nhằm vào bất cứ quốc gia cụ thể nào".
Theo quan chức này, Tổng thống Marcos "nhận thấy biến động của khu vực vào thời điểm hiện tại và Philippines thực sự cần có bước đi", cũng như đang "theo dõi chặt chẽ diễn biến" ở eo biển Đài Loan và Biển Đông.
Quân đội Mỹ triển khai lực lượng đồn trú quy mô lớn tại Philippines sau Thế chiến II, trong đó có hai cơ sở từng là căn cứ lớn nhất ở nước ngoài của họ. Tuy nhiên, giới chức Philippines năm 1991 chấm dứt thỏa thuận và yêu cầu Mỹ trả lại toàn bộ căn cứ quân sự.
Vị trí đảo Luzon, Philippines. Đồ họa: Wikimedia.
Theo Thỏa thuận Hợp tác Quốc phòng Nâng cao (EDCA) năm 2014, Mỹ có quyền tiếp cận 4 căn cứ không quân và một căn cứ lục quân tại Philippines với hình thức triển khai lực lượng đồn trú luân phiên. Không có căn cứ nào trong số 5 cơ sở trên nằm ở đảo Luzon, miền bắc Philippines.
Kế hoạch mở rộng EDCA dự kiến diễn ra sau khi thủy quân lục chiến Mỹ đầu tháng 1 thông báo sẽ cải tổ một đơn vị đồn trú tại Okinawa, Nhật Bản, để tăng cường năng lực tác chiến ở những hòn đảo xa xôi và hiểm trở vào năm 2025. Theo kế hoạch cải tổ, một trung đoàn duyên hải thủy quân lục chiến Mỹ sẽ được trang bị khí tài tiên tiến như tên lửa diệt hạm.
Nguyễn Tiến (Theo Washington Post)