Thụy Điển bắt đầu chiến dịch quy mô lớn nhằm truy tìm tàu ngầm ở vịnh Kanholmsfjärden hồi tháng 10/2014, sau khi phát hiện tín hiệu mã hóa trên tần số vô tuyến khẩn cấp từng được quân đội Nga sử dụng. Nguồn phát tín hiệu được xác định là một tàu ngầm và căn cứ quân sự ở vùng lãnh thổ Kaliningrad của Nga.
Cuộc truy tìm diễn ra suốt nhiều ngày, quan chức Thụy Điển khẳng định một quốc gia đang thực hiện chiến dịch tàu ngầm ngoài khơi nước này, trong lúc xuất hiện tin đồn cho rằng tàu dầu Concord của Nga đang di chuyển gần bán đảo Stockholm là tàu mẹ của một thiết bị lặn cỡ nhỏ. Người dân Thụy Điển cũng báo cáo tới hơn 100 lần phát hiện tàu ngầm không xác định.
Tàu quét mìn HMS Koster tham gia chiến dịch săn tìm tàu ngầm ngày 19/10/2014. Ảnh: AFP.
Dù vậy, không có bất kỳ dấu hiệu nào của tàu ngầm Nga, thậm chí không có bằng chứng cho thấy phương tiện như vậy từng xuất hiện gần Stockholm. Nhiều nghi vấn về cuộc săn tìm tàu ngầm đầy tốn kém đã được đặt ra.
"Nhiệm vụ chính của điều tra săn ngầm là xác nhận hoặc bác bỏ tín hiệu thủy âm đặc biệt được ghi nhận. Đó là quá trình kéo dài, nhưng khi đó mọi việc diễn ra quá nhanh, các phân tích cần thiết không được hoàn thành. Tiêu chí để xác nhận tàu ngầm xuất hiện không được đáp ứng", nguồn tin quân sự giấu tên tiết lộ trong báo cáo điều tra của Svenska Dagbladet, một trong những nhật báo lớn của Thụy Điển hôm 6/10.
Tháng 4/2015, chuẩn đô đốc Anders Grenstad, khi đó là Phó tư lệnh Bộ chỉ huy Liên quân Thụy Điển, thừa nhận ít nhất một báo cáo về phương tiện nghi là tàu ngầm lại chỉ là một chiếc thuyền dân sự.
Tình huống được cựu tư lệnh quân đội Thụy Điển Sverker Göransson mô tả là "sự xâm phạm được xác nhận của một tàu ngầm vào lãnh hải Thụy Điển" thực tế chỉ là những dữ liệu sơ bộ và sau này được chứng minh là không chính xác.
Báo cáo dài 100 trang về chiến dịch truy tìm mất tới nhiều tháng để hoàn thiện. Trong khoảng thời gian đó, chính phủ Thụy Điển đã thông qua khoảng chi tiêu quốc phòng mới. Lần đầu tiên trong vòng hơn 20 năm, Stockholm quyết định duy trì đà tăng ngân sách quốc phòng, từ mức 4,3 tỷ USD năm 2016 lên hơn 5 tỷ USD vào năm 2020.
Tàu ngầm lớp Kilo của Nga. Ảnh: TASS.
"Cư dân đã thông báo phát hiện tàu ngầm nước ngoài trong suốt 40 năm qua. Dù vậy, hải quân không đưa ra được bằng chứng đáng tin cậy nào về hoạt động xâm nhập của tàu ngầm Nga", chuyên gia nghiên cứu hải quân Thụy Điển Mattias Göransson nói, cho biết nhiều vụ phát hiện tàu ngầm chỉ là báo động giả, bắt nguồn từ tín hiệu thủy âm của cá voi hoặc các đàn cá nhỏ.
"Thực tế về vụ săn tìm tàu ngầm năm 2014 sẽ không bao giờ được công bố đầy đủ, nhưng nó cũng đủ để thúc đẩy sự ủng hộ Thụy Điển gia nhập NATO, cũng như khởi đầu quá trình tăng cường chi tiêu quân sự của Stockholm", nhà báo Jonas Gummesson, người thực hiện phóng sự điều tra, nhận xét.
Vũ Anh (Theo Svenska Dagbladet)