Tại buổi lễ trao giải đua xe năm 1995, một cậu bé 10 tuổi tiến đến ông chủ McLaren Ron Dennis xin chữ ký, và nói: "Chào chú. Cháu là Lewis Hamilton. Cháu đã vô địch nước Anh và một ngày nào đó muốn lái xe của các chú". Dennis trả lời trên sổ tay của Hamilton: "Chín năm nữa, gọi cho chú. Xem cháu đủ khả năng không". Nhưng chỉ sau ba năm, cậu bé đến từ Anh đặt bút ký vào chương trình Phát triển Tay lái McLaren, trở thành người trẻ nhất có hợp đồng với một đội đua F1.
Hamilton sinh ra trong căn nhà thuê từ hội đồng thị trấn Stevenage – nơi mẹ anh làm việc, cách thủ đô London 50 km về phía bắc. Khi cậu bé Lewis mới hai tuổi, cha mẹ đã ly thân dù cả hai đều dành trọn tình yêu cho anh.
Cha của Lewis Hamilton, ông Anthony, từng làm nhiều việc cùng lúc để giúp con trai theo đuổi giấc mơ trở thành tay lái chuyên nghiệp. Cũng vì tiềm năng của Hamilton, mẹ anh, bà Carmen Lockhart, chấp nhận để con trai sống cùng cha khi 12 tuổi.
"Anthony thấu hiểu khả năng của Hamilton và giúp nó theo đuổi ước mơ. Cha thằng bé làm việc cật lực để thúc đẩy sự nghiệp của Hamilton. Đó là điều tôi không thể làm nổi. Dù đau lòng, tôi phải buông tay thằng bé để nó sống cùng cha, trở thành một ngôi sao", bà Lockhart tâm sự ở mùa F1 đầu tiên của Hamilton năm 2007.
Hamilton lần đầu trải nghiệm đua xe khi lên 6 tuổi, với xe điều khiển từ xa được cha mua tặng. Chưa đầy một năm, cậu bé đã về nhì ở giải quốc gia do Hiệp hội xe điều khiển từ xa Anh quốc (BRCA). "Tôi tranh tài với người lớn và chiến thắng", Hamilton nhớ lại. Chứng kiến tiềm năng của con trai, ông Anthony nảy sinh ý tưởng cho Hamilton đua xe chuyên nghiệp. Hamilton từng có đai đen karate, tập bóng đá ở trường trung học cùng Ashley Young - thành viên Man Utd hiện tại, nhưng đua xe mới là môn anh vượt trội so với bạn bè đồng trang lứa.
Lên 8 tuổi, Hamilton bắt đầu học lái karting và cậu bé chỉ mất hai năm để vô địch Anh lứa tuổi thiếu nhi. Tay lái sinh năm 1985 thắng gần như mọi giải karting cậu tham dự. Tài năng của Hamilton nổi trội đến nỗi nhà cái Ladbrokes tung kèo dị thường - Hamilton sẽ thắng một chặng F1 trước tuổi 23, với tỷ lệ 1 ăn 40 hoặc vô địch mùa F1 trước tuổi 25 với tỷ lệ 1 ăn 150. Cả hai kèo này đều trở thành hiện thực về sau.
Sự nghiệp đua xe Formula của Hamilton không suôn sẻ như khi đua karting. Bắt đầu lái ô tô năm 16 tuổi, anh được Dennis giới thiệu sang đua thử ở Renault. Lần đầu đua xe Formula của Hamilton không được như mơ. "Cậu ấy chưa lái xe bao giờ, dù chỉ là ô tô thông thường. Cậu ấy va chạm trên chiếc Renault của chúng tôi khi mới qua ba vòng", ông bầu của McLaren kể lại. "Nhưng chàng trai nhanh chóng trở lại đường đua với tốc độ cao, không hề bị ảnh hưởng bởi va chạm".
Thần kinh thép và sự ổn định của Hamilton được tôi luyện ngay từ ngày đầu đến McLaren. Anh được mời đến trụ sở chính của đội, gặp gỡ bác sĩ khoa học thần kinh Kerry Spackman. Tại đây, Hamilton được đưa vào cỗ máy mô phỏng, giúp anh trải nghiệm mọi khúc cua của các chặng F1.
NASA từng làm điều tương tự với phi hành gia, nhưng tâm lý học thần kinh chưa từng có tiền lệ ở F1. Kết quả là McLaren đã nuôi mầm cho một tay lái bền bỉ bậc nhất làng tốc độ.
Dù có tài nghệ nổi bật, Hamilton vẫn phải kiên nhẫn chờ đợi cơ hội ra mắt đường đua F1. Trong sáu năm đầu, anh chỉ tham gia những giải nhỏ hơn F1 để tích lũy kinh nghiệm.
Ở một đội mạnh và từng nhiều lần vô địch với những huyền thoại như Niki Lauda, Alain Frost và Ayrton Senna, những tay đua trẻ thường không được trao cơ hội. Trước Hamilton, người lần gần nhất McLaren để "tay mơ" ngồi sau vô-lăng chiếc F1 của họ là Michael Andretti năm 1993. Dù được ông chủ Dennis dự đoán rằng anh có thể vô địch thế giới, Andretti chỉ mang về bảy điểm qua 16 chặng.
Nhưng với màn dứt áo của Kimi Raikkonen và Juan Pablo Montoya cuối năm 2006, McLaren mạo hiểm một lần nữa - để Hamilton kết hợp với đương vô địch Fernando Alonso. Không phụ lòng tin của đội, Hamilton đứng trên podium ngay ở chặng đầu tiên, kéo dài cho đến chặng thứ chín. Anh thậm chí hai lần về nhất chặng ở Canada và Mỹ, độc chiếm đỉnh bảng. Tuy nhiên, mâu thuẫn giữa Hamilton với Alonso khiến hai tay đua của đội McLaren hụt hơi so với Raikkonen của Ferrari ở thời khắc sinh tử.
Mâu thuẫn manh nha tại Hungary GP, khi Hamilton từ chối để Alonso vượt qua ở vòng phân hạng, theo chỉ đạo của đội. Tay đua người Tây Ban Nha quyết vượt lên, sau đó trả đũa bằng cách chặn đầu Hamilton ở pit, không cho đua vòng cuối. Hành động nóng giận khiến Alonso bị đẩy xuống thứ sáu ở chặng chính, còn McLaren bị trừ điểm tổng. Hamilton nói rằng anh không quan tâm đến án phạt của đàn anh. Mối quan hệ giữa hai tay đua đổ vỡ và họ kết thúc mùa giải đều với một điểm kém hơn "người tuyết" Raikkonen. Màn ra mắt của Hamilton tại F1 chứa đủ mọi biến cố, xúc cảm, tạo nên giải F1 hấp dẫn bậc nhất.
Không thể viết sử về tay đua vô địch F1 ngay mùa đầu tham dự, Hamilton vẫn được McLaren ký hợp đồng năm năm, trở thành chủ lực của đội từ mùa 2008. Không phụ mong đợi của đội đua nước Anh, Hamilton đoạt vô địch F1 ở mùa thứ hai, thành tích trước đó chỉ có huyền thoại Jacques Villeneuve làm được. Anh có màn phục thù ngọt ngào Ferrari khi đứng trên Felipe Massa một điểm.
Chuyển sang Mercedes từ mùa 2013 là quyết định đúng đắn nhằm cứu vãn sự nghiệp Hamilton, khi McLaren không còn hứng thú với F1. Tính đến cuối mùa này, trong năm năm khoác áo đội đua Đức, với dàn động cơ hạng sang, anh mang về ba chức vô địch và một lần về nhì (sau đồng đội Nico Rosberg). Michael Schumacher cũng đoạt danh hiệu thứ tư ở tuổi 32 như Hamilton. Tay đua người Anh vì thế được dự báo có khả năng bắt kịp kỷ lục "thiên đường thứ bảy" của đàn anh.
Dù đã bốn lần vô địch thế giới, chỉ thua Schumacher và Juan Manuel Fangio, Hamilton vẫn chưa được thừa nhận rộng rãi ở tầm huyền thoại như Schumacher, Fangio, Prost hay Senna. Nhưng anh đang giữ những kỷ lục thể hiện sự vững vàng trên đỉnh cao, với tổng 2.580 điểm đạt được qua 11 mùa F1, sau Mexico GP vừa qua. Anh cũng đạt tỷ lệ thắng chặng độc nhất với hơn 30%, trong số những người đã đua ít nhất 100 chặng. Tức là trung bình cứ đua 10 chặng, Hamilton có ba lần đứng trên bục cao nhất. Với môn thể thao có ảnh hưởng lớn bởi máy móc, sự ổn định của Hamilton là hiếm có - khó tìm.
Hamilton cũng trưởng thành vượt bậc từ những ngày ganh đua với Alonso tại McLaren. Ở mùa 2017, anh từng xin phép vượt qua đồng đội Valtteri Bottas để tranh đua với cặp Vettel - Raikkonen của Ferrari, nhưng bất thành. Sau đó, Hamilton nhường lại vị trí cho Bottas trước sự hài lòng từ lãnh đội cũng như cha anh. "Toàn đội chúng tôi đều thích thử thách", Hamilton nói về Mercedes. "Mỗi cá nhân đều cố gắng cải thiện thành tích cho đội. Mỗi khi đến nhà máy, tôi thường thắc mắc: 'Tại sao các bạn vẫn ở đây? Đã 8h tối rồi đấy'. Đôi khi còn muộn hơn thế. Họ thường đáp: 'Vì chúng tôi muốn vô địch'. Quả thực, chinh phục ngôi vương không hề là điều đơn giản".
Hamilton đánh dấu lần thứ tư lên ngôi vương làng F1 tại Mexico GP cách đây hai tuần với việc bị Max Verstappen vượt qua một vòng. Nhưng đó không phải vấn đề khi chức vô địch đã được định đoạt. Hamilton mừng chiến thắng ở Mexico bằng cách khoác cờ Anh, chạy quanh khán giả.
Ở Mexico hôm đó, đám đông mải mê đuổi theo xin một cái selfie với Hamilton, trong đó hai người vấp vào nhau và ngã. Họ đứng phắt dậy, tiếp tục bám lấy anh. Hamilton có câu cửa miệng rằng: "Khán giả ở đây tuyệt nhất" dù ở chặng nào, bởi anh cũng từng là một cậu bé 10 tuổi cuồng F1 như vậy.
Xuân Bình
