Anh Vân -
Đêm tưởng nhớ gồm 3 hoạt động: Lúc 17h, tại phòng chiếu phim Idécaf, khán giả có dịp thưởng thức bộ phim tài liệu Pháp dài 50 phút Bức thư gửi Senghor của đạo diễn Félix Samba Ndiaye. Bộ phim khám phá chân dung Senghor qua những kỷ niệm về ông và với người thân.
Lúc 18h, tại Thư viện đa phương tiện diễn ra chương trình đọc thơ của Senghor. 19h, chiếu bộ phim tài liệu "Léopold Sédar Senghor, một áng thơ có vần điệu" của Béatrice Soulé. Trong bộ phim này, đạo diễn Béatrice Soulé gửi gắm lời của Senghor qua hình thức hát nhạc rap dành cho giới trẻ. Đó là một cách mà hậu sinh của ông muốn tôn vinh sức sống tự nhiên, tỏa sáng, ngập tràn hình ảnh về châu Phi yêu dấu qua những vần thơ, bài viết của Senghor.
 |
|
Nhà thơ, chính trị gia Leopold Sedar Senghor. Ảnh: Joalfadiouth.com |
Léopold Sédar Senghor sinh ngày 9/10/1906 tại một thành phố nằm bên bờ biển của Joal ở miền Nam Dakar, Senegal. Cha ông là Basile Diogoye Senghor, một thương gia thuộc dân tộc Serer, dân tộc lớn thứ hai ở Senegal. Mẹ của ông Gnilane Ndiémé Bakhou (và là người vợ thứ ba của cha ông) là người Hồi giáo thuộc bộ tộc Tabor. Theo tiếng của dân tộc Serere, chữ Sédar trong tên ông nghĩa là "Người không bao giờ để bị làm nhục".
Senghor bắt đầu công việc học tập của mình tại trường Peres du Saint Esprit Ngasobil và sau đó là trường dòng ở Dakar. Từ khi còn là học sinh, ông đã đặc biệt đam mê văn chương Pháp. Khi đậu tú tài, ông tiếp tục nhận được học bổng sang Pháp du học. Senghor đặt chân lên Pháp lần đầu vào năm 1928 và bắt đầu đánh dấu chặng đường "16 năm lưu lạc", phấn đấu vươn lên trên con đường học hành cũng như trong sự nghiệp quân nhân, chính trị. Senghor gia nhập quốc tịch Pháp và là người châu Phi đầu tiên hoàn thành bậc đại học tại Pháp. Bằng cấp cho phép ông có thể trở thành giảng viên cả ở bậc trung học và đại học
Khi Senegal giành được độc lập từ Pháp vào năm 1960, Leopold Senghor được bầu làm Tổng thống. Senghor nổi tiếng là một tổng thống tài ba của Senegal (1960-1980). Ông từ chức trước khi kết thúc nhiệm kỳ lần thứ 5 của mình vào tháng 12/1980. Senegal xem ông như "Vị cha già của dân tộc". Ngày 2/6/1983, ông được bầu vào Viện hàn lâm Pháp.
Tại Viện hàn lâm, Senghor không ngừng nỗ lực để thiết lập một cầu nối tinh thần giữa Pháp với các nước thuộc địa. Ông góp phần sáng lập nên một tiêu chuẩn quốc gia và dân tộc dành cho các nước châu Phi, giúp các nước này vươn ra cộng đồng người sử dụng tiếng Pháp.
Qua hàng loạt các tác phẩm nổi tiếng như: Shadow Songs (1945), Black Hosts (1946), Songs for Naett (1949), Nocturnes (1961), Letters in the Season of Hivernage (1972), Senghor được xem là một nhà thơ sử dụng tiếng Pháp lỗi lạc của châu Phi.
 |
|
"Người phụ nữ trần truồng, người phụ nữ da đen. Trái chín mọng và thịt da căng chắc. Trạng thái mê ly sẫm màu rượu vang. Môi nàng khiến miệng tôi muốn hát..." (thơ Leopold Sédar Senghor). Ảnh: Jabiru.blog. |
Senghor nổi tiếng vì đã dấy lên phong trào mang thuật ngữ "Negritude" (nghĩa là "Nền văn hóa da đen"). "Négritude" là một phong trào tri thức nhằm tìm kiếm bản sắc chung để "nhận diện" cộng đồng nói tiếng Pháp ở châu Phi, chống lại chủ nghĩa thực dân Pháp và các nước châu Âu về chính trị lẫn văn hóa. Theo ông, "Negritude" là một sự nhận diện về một "người da đen" không câu nệ đến văn hóa, ngôn ngữ hoặc địa lý. Trên phương diện này, "Negritude" vượt qua ngăn cách lớn lao ở giữa (và cả bên trong) những người Ảrập, những người châu Phi, cộng đồng người châu Phi theo đạo Do Thái. Tất cả họ đều được gắn kết bởi một mối liên hệ chủng tộc chung. "Negritude" là sự tiếng nói mạnh mẽ của "sức mạnh da đen" trên khắp thế giới. Ở phương diện nào đấy, nó được hiểu là tinh thần chung của châu Phi.
Senghor để lại cho đời những vần thơ quật cường lẫn u buồn của tâm hồn các dân tộc da đen. Những vần thơ của ông luôn mang tính thể nghiệm, phá cách về hình thức lẫn tung hứng với ngôn ngữ. Nội dung các bài thơ có thể là thời gian đầu của lịch sử châu Phi hay sự nổi loạn muốn bộc lộ về tình dục, tình yêu, và những suy nghiệm về cái chết. Ông mất vào tháng 12/2001, thọ 95 tuổi, để lại cho cộng đồng Pháp ngữ và lịch sử thế giới một tinh thần văn hóa sâu thẳm của người khai sáng.