Ông Thắng cho rằng, trước hết, cần hoàn thiện các quy định về PPP và đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo thông lệ quốc tế đồng thời bố trí nguồn lực tài chính tối thiểu để làm đối ứng cho dự án.
Thứ hai, nguồn vốn tín dụng nước ngoài cũng là giải pháp nhằm bù đắp nguồn lực thiếu hụt cho các dự án PPP trong giai đoạn tới. Nhiều quốc gia trên thế giới cũng áp dụng thành công cách này.
Thứ ba, việc xây dựng hệ thống ưu đãi đầu tư sẽ thu hút các nhà đầu tư, ngân hàng thương mại trong và ngoài nước. Tính công khai, minh bạch trong đầu tư theo PPP cũng cần được chú trọng trong suốt vòng đời dự án, bao gồm cả thông tin về tiến độ thực hiện công trình.
Sở dĩ có những đề xuất trên do thời gian qua, hình thức đầu tư đối tác công - tư (PPP) được nhiều doanh nghiệp triển khai nhưng gặp nhiều vướng mắc về vốn trong quá trình thực hiện. Không ít dự án gặp khó khăn khi vay vốn hay đề nghị hỗ trợ đầu tư từ các ngân hàng, tổ chức tín dụng.
Đại diện Vietcombank, ông Phạm Mạnh Thắng - Phó Tổng Giám đốc (bên trái) ký kết thoả thuận hợp tác toàn diện với Sở Kế hoạch và Đầu tư T TP HCM để hỗ trợ thẩm định chuyên sâu về phương án tài chính đối với các dự án đầu tư theo hình thức PPP. |
Theo số liệu của Sở Kế hoạch và Đầu tư TP HCM, đến tháng 9/2017, thành phố có 23 dự án theo hình thức PPP hoàn tất ký kết hợp đồng với tổng vốn khoảng 71.127 tỷ đồng. 130 công trình khác đang được thành phố tiếp tục triển khai với tổng mức đầu tư dự kiến 395.847 tỷ đồng.
Dù vậy, hầu hết dự án còn tồn tại nhiều vướng mắc về vay vốn, hỗ trợ đầu tư từ các ngân hàng, tổ chức tín dụng. Theo quy định hiện hành, nhà đầu tư cần đảm bảo có 15 đến 20% vốn chủ sở hữu; nguồn vốn cần huy động từ các ngân hàng, tổ chức tín dụng vẫn chiếm chủ yếu, khoảng 80-85% tổng số vốn.
Trong khi đó, theo đánh giá của các ngân hàng, tổ chức tín dụng, tài sản đảm bảo dự án chủ yếu là vốn vay dẫn đến khó định giá, mất thanh khoản, tiềm ẩn rủi ro chuyển thành nợ xấu do chậm tiến độ, khó thu hồi vốn. Nhiều công trình đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT thường có vòng đời trung bình khoảng 15-20 năm, chưa phù hợp với chính sách cho vay thường là vốn ngắn hạn.
|
Nhiều dự án bị vướng mắc về vay vốn, hỗ trợ đầu tư từ các ngân hàng, tổ chức tín dụng. |
Việc thiếu cơ chế giám sát, phối hợp ba bên giữa nhà đầu tư, ngân hàng - tổ chức tín dụng và cơ quan quản lý khiến bên cho vay khó kiểm soát doanh thu, chi phí, lợi nhuận để đưa ra phương án điều chỉnh kịp thời.
Bên cạnh đó, lãi suất cho vay trung bình đối với dự án đầu tư theo hình thức PPP từ phía các ngân hàng, tổ chức tín dụng thường cao hơn so với lãi suất vốn vay của Bộ Tài chính, dẫn đến khó khăn cho nhà đầu tư trong việc xác định phương án tài chính, tính khả thi triển khai dự án.
Ngoài ra, các tổ chức tín dụng trong nước có quy mô nhỏ, nguồn vốn huy động chủ yếu là vốn ngắn hạn nên khả năng cung cấp tín dụng trung và dài hạn cho dự án còn hạn chế. Năng lực tài chính của một số nhà đầu tư còn yếu, không góp đủ vốn chủ sở hữu tham gia vào các công trình theo đúng cam kết, dẫn đến phải dừng dự án.
Để góp phần tháo gỡ những khó khăn này cho doanh nghiệp, mới đây, Vietcombank vừa ký kết thỏa thuận hợp tác với Sở Kế hoạch và đầu tư TP HCM để hỗ trợ thẩm định chuyên sâu về phương án tài chính đối với dự án đầu tư theo hình thức PPP. Thỏa thuận sẽ giúp Sở đánh giá chi tiết về tính khả thi của dự án bên cạnh các yếu tố thẩm định tổng quan khác về tác động kinh tế, xã hội.
Thu Ngân