Trong quá trình thực hiện nghiên cứu ở các nước trên thế giới, nhân viên điều tra của tổ chức Minh bạch Quốc tế (IT) đã yêu cầu các doanh nhân, học giả và quan chức chính phủ đánh giá tình hình xã hội nói chung và môi trường kinh doanh nói riêng tại đất nước họ.
Kết quả của cuộc điều tra được sử dụng để đánh giá mức độ tham nhũng của quan chức dưới dạng chỉ số nhận thức tham nhũng (Corruption Perceptions Index), gọi tắt là CPI. Tuy nhiên, CPI không đánh giá trực tiếp tình hình tham nhũng trong khu vực kinh tế tư nhân.
IT khẳng định Bangladesh và Chad (một quốc gia ở châu Phi) là 2 nước có mức độ tham nhũng nghiêm trọng nhất. Tình hình tham nhũng cũng đang trở nên ngày càng trầm trọng tại các nước Costa Rica, Nga, Sri Lanka, Canada và Ireland.
Những nơi mà nạn tham nhũng đang có chiều hướng giảm dần là Hong Kong, Thổ Nhĩ Kỳ và Nigeria.
Ở cả đầu và cuối bảng xếp hạng của năm nay, người ta nhận thấy có rất ít thay đổi về vị trí so với năm 2004.
Nằm trên đầu danh sách, tức là những nước mà mức độ tham nhũng của quan chức là nhẹ nhất, là Iceland, Phần Lan, New Zealand và Thuỵ Sĩ. Anh đứng thứ 11, cùng thứ hạng với Hà Lan, còn Mỹ đứng thứ 17.
Bangladesh và Chad cùng được xếp ở vị trí 158 - cuối bảng xếp hạng, trên một bậc là Haiti và Turkmenistan.
Nhiều khu vực của Liên Xô trước đây cũng được đánh giá là có mức độ tham nhũng cao. Bản thân Nga đứng thứ 126, trong khi đó Georgia, Kyrgyzstan, Azerbaijan, Uzbekistan và Tajikistan còn có thứ hạng thấp hơn.
Những quốc gia châu Phi giàu tài nguyên đang phải chứng kiến tình trạng tham nhũng trầm trọng. Nigeria, Angola, Guinea xích đạo, Sudan và Cộng hoà dân chủ Congo đều nằm ở nhóm 20 nước cuối bảng. Nhưng Nigeria đã chứng tỏ được quyết tâm của mình trong cuộc chiến chống tham nhũng khi thoát khỏi vị trí thứ ba từ dưới lên trong năm ngoái.
IT cho biết cuộc điều tra của họ cho thấy tình trạng tham nhũng tiếp tục đe doạ quá trình phát triển thông qua việc kìm hãm tăng trưởng kinh tế và làm nản lòng các nhà đầu tư.
"Tham nhũng là nguyên nhân chính gây ra đói nghèo và cũng là vật cản người dân vượt qua đói nghèo", chủ tịch IT Peter Eigen tuyên bố. "Hai tai hoạ đó hỗ trợ lẫn nhau, ghìm người dân vào vòng tròn luẩn quẩn của nghèo đói".
Mặc dù các nước nghèo phải tự mình nỗ lực trong cuộc chiến chống tham nhũng, song IT cho rằng các nước giàu cũng cần phải có trách nhiệm, thông qua các hoạt động đầu tư và xét xử các công ty bị nghi ngờ tiến hành các hoạt động hối lộ ở nước ngoài và ngăn chặn họ ký kết các hợp đồng với khu vực kinh tế công cộng.
Tham nhũng là chủ đề được nói đến nhiều nhất trong chương trình nghị sự phát triển chính thức trong vài năm gần đây, nhưng những nhà vận động luôn cho rằng các chính phủ chỉ hứa suông.
Tuy nhiên, gần đây giới chức các nước dường như đã thay đổi quan điểm.
Hiệp ước Chống tham nhũng của Liên Hiệp Quốc sẽ bắt đầu có hiệu lực từ tháng 12 năm nay, được thừa nhận trong luật pháp quốc tế với mục đích theo dõi các khoản tiền và của cải phi pháp gửi ra ngoài biên giới của một nước.
Việt Linh (theo BBC)