Phí cảng biển theo quy định của Nhà nước đã giảm đáng kể. |
Do nguồn vốn ngân sách không đáp ứng đủ nhu cầu đầu tư, năm 1998, Chính phủ cho phép Cục Hàng hải VN xây dựng biểu giá phí cảng biển cao hơn 2,6 lần mức trung bình của khu vực. Trước yêu cầu hội nhập không thể “một mình một chợ”, phí cảng biển đã giảm nhiều. Chỉ tính riêng năm 2004, phí giảm 30% (hơn 300 tỷ đồng). Trong mục tiêu giảm cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu khoảng 1.000 tỷ đồng phí mỗi năm Bộ Tài chính đang thực hiện, mức cắt giảm đáng kể nhất là phí cảng biển.
Thế nhưng các doanh nghiệp vẫn không ngừng kêu ca về gánh nặng phí hàng hải. Điều này cũng phù hợp với hầu hết kết quả đánh giá, xếp loại của các tổ chức quốc tế liên quan đến chi phí kinh doanh của VN trong nhiều năm qua. Để đưa một container 20 feet ra đến cầu cảng, doanh nghiệp vẫn phải chi tối thiểu trên 1,5 triệu đồng đối với hàng xuất khẩu và 1,6 triệu đồng đối với hàng nhập khẩu, chưa kể phí phát sinh.
Cục Hàng hải VN thống kê 4 nguyên nhân khiến giá cước hàng hải VN cao hơn thế giới: Mặt bằng giá cao; ngày chờ tàu dài, thủ tục chậm; giải quyết cho tàu ra không kịp thời; chi phí không chính thức. Theo lộ trình, năm 2006, phí sẽ giảm tiếp 27% để ngang bằng Thái Lan. Chế độ hai giá chênh nhau 30-35% giữa đội tàu vận chuyển nội địa và quốc tế cũng được bãi bỏ. Nhưng nếu so với Indonesia, Singapore, Philippines, phí hàng hải của ta vẫn chưa có sức cạnh tranh.
Theo Cục trưởng Cục Hàng hải VN Vương Đình Lam, nếu như các nước khác đều thống nhất một biểu phí cảng biển chung thì VN lại chia thành hai loại, gồm phí do Nhà nước quản lý, được công bố rõ ràng, và giá dịch vụ hàng hải do các doanh nghiệp kinh doanh khai thác cảng tự ban hành theo Pháp lệnh Giá. Trong đó, giá công bố ít, giá không công bố thì nhiều, sinh ra phí "đen". Những khoản phí không tên đã tạo “tiếng xấu” về mặt bằng giá ở các cảng biển VN. Mỗi cảng có mức thu khác nhau và chủ hàng không thể tính toán chi phí cho mỗi tấn hàng là bao nhiêu. Dù trên sổ sách, phí của VN không cao hơn nhiều so với khu vực, nhưng tính tổng chi phí một chuyến tàu vào cảng thì cao hơn 20-30%.
Nguyên cục trưởng Hàng hải VN Chu Quang Thứ cho rằng giải bài toán giảm phí hàng hải không thể chỉ trông chờ vào phép tính mỗi năm giảm bao nhiêu, vì số tiền Nhà nước thu không đáng kể so với tổng chi phí chủ hàng đang phải trả. Muốn giảm chi phí, không cách gì khác phải thực hiện theo một biểu giá thống nhất và công bố công khai để xóa “phí đen”. Đồng thời đánh lại số cảng, số cầu tàu, mã hàng hóa cho trùng với GATT và đấu thầu cho thuê khai thác cảng, thay vì giao cho các doanh nghiệp quản lý.
Cục trưởng Vương Đình Lam cũng thừa nhận để các doanh nghiệp tự ban hành giá dịch vụ như hiện nay là không hợp lý. Nhưng ngay trong bản trình Chính phủ sắp tới về điều chỉnh phí cảng biển, Bộ Giao thông Vận tải cũng chưa thống nhất được với Bộ Tài chính có nên quy về một biểu giá chung như thông lệ quốc tế hay không, vì liên quan đến quyền lợi của quá nhiều ngành.
Thị trường cung cấp dịch vụ hàng hải hiện có 1.026 doanh nghiệp và mới đây có thêm sự góp mặt của doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài Maersk (Đan Mạch). Theo các chuyên gia, đây là dấu hiệu tốt cho một môi trường cạnh tranh lành mạnh.
(Theo Người Lao động)