Cụ thể, doanh nghiệp Nhà nước được chủ động thoái vốn với những khoản đầu tư ngoài ngành tại công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán hoặc đăng ký giao dịch trên UPCoM qua các hình thức khớp lệnh, đấu giá, thỏa thuận hoặc chào bán cạnh tranh, nhưng không được thấp hơn giá thị trường tại thời điểm bán.
Đối với chuyển nhượng các khoản đầu tư tại công ty chưa niêm yết, doanh nghiệp phải thực hiện đấu giá trên nguyên tắc công khai, minh bạch, bảo toàn vốn. Các khoản đầu tư trên 10 tỷ đồng phải đấu giá qua Sở Giao dịch Chứng khoán. Dưới 10 tỷ đồng, doanh nghiệp được thuê công ty chứng khoán bán đấu giá, tự tổ chức đấu giá tại doanh nghiệp hoặc qua Sở.
Nghị định 71 cũng nêu trường hợp chuyển nhượng vốn đầu tư ngoài ngành bị lỗ, tức giá trị chuyển nhượng thấp hơn giá trị ghi trên sổ sách của doanh nghiệp. Khi đó, doanh nghiệp sẽ báo cáo chủ sở hữu xem xét, quyết định.
Doanh nghiệp Nhà nước sẽ chỉ được tập trung vào lĩnh vực kinh doanh chính. Ảnh: Hoàng Hà |
Theo hướng dẫn của Bộ Tài chính ban hành vào tháng 6, với những khoản đầu tư ngoài ngành thuộc các lĩnh vực bảo hiểm, ngân hàng, chứng khoán, quỹ đầu tư, nếu doanh nghiệp đã thực hiện các biện pháp trên mà thoái vốn không thành công thì Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) sẽ mua lại sau khi đã trừ khoản trích lập dự phòng giảm giá đầu tư.
Theo báo cáo của Chính phủ trình lên Quốc hội về tình hình tài chính và hoạt động sản xuất kinh doanh của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, tại 31/12/2011, tổng vốn đầu tư ngoài ngành của các đơn vị này là 23.744 tỷ đồng. Trong đó, lớn nhất là lĩnh vực ngân hàng với 11.403 tỷ đồng, tiếp đến là bất động sản với 9.286 tỷ đồng. Chứng khoán, bảo hiểm và quỹ đầu tư là 3.053 tỷ đồng. |
"Doanh nghiệp có trách nhiệm bảo toàn và phát triển vốn chủ sở hữu đã đầu tư. Mọi biến động về tăng, giảm vốn chủ sở hữu phải báo cáo chủ sở hữu và cơ quan tài chính để theo dõi, giám sát. Định kỳ 6 tháng, hàng năm doanh nghiệp phải đánh giá hiệu quả sử dụng vốn", văn bản nêu rõ.
Trước đó, tại Nghị quyết phiên họp thường kỳ tháng 6/2012, Thủ tướng đã yêu cầu các Tập đoàn, Tổng công ty nhà nước phải hoàn thành việc thoái vốn đầu tư ngoài ngành từ nay tới năm 2015, với mục tiêu bảo toàn ở mức cao nhất phần vốn và tài sản của nhà nước. Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường chứng khoán và bất động sản ảm đạm thời gian dài, nhiều tập đoàn, doanh nghiệp Nhà nước đã "đau đầu" với việc tìm ra hướng đi hợp lý, từ đó dẫn tới quá trình tái cơ cấu doanh nghiệp bị chậm trễ.
Trao đổi với báo chí mới đây, ông Phùng Đình Thực - Chủ tịch HĐTV Tập đoàn Dầu khí Việt Nam thừa nhận đang gặp khó khăn trong thoái vốn khỏi lĩnh vực bất động sản. Vị này trăn trở với câu hỏi "thoái vốn lúc nào và ai mua". Do đó, ông cho rằng cần một quy chế mới để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp không còn những khoản đầu tư ngoài ngành, bao gồm việc tạo cơ chế để các đơn vị cắt lỗ hợp lý.
Cũng có những khoản đầu tư hàng nghìn tỷ đồng vào lĩnh vực tài chính, ngân hàng, bất động sản, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng cho biết đang khẩn trương tiến hành thoái vốn khỏi các lĩnh vực này. Tuy nhiên, trong lần gặp gỡ báo chí cuối năm ngoái, ông Đinh Quang Tri - Phó Tổng giám đốc EVN cũng thông tin sẽ phải cân nhắc rất nhiều để bảo toàn vốn Nhà nước ở mức cao nhất trong những lần thoái vốn.
Tại Nghị định 71, Chính phủ tái khẳng định quan điểm doanh nghiệp Nhà nước không được góp vốn hoặc đầu tư vào lĩnh vực bất động sản (trừ những doanh nghiệp có ngành nghề kinh doanh chính là bất động sản), ngân hàng, công ty bảo hiểm, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ đầu tư chứng khoán hoặc công ty đầu tư chứng khoán, trừ những trường hợp đặc biệt theo Quyết định của Thủ tướng.
Để bảo đảm hiệu quả đồng vốn, Nghị định cũng yêu cầu doanh nghiệp chỉ được đầu tư vào các dự án, công trình có tổng vốn đầu tư từ 35.000 tỷ đồng trở lên, trong đó vốn Nhà nước trên 11.000 tỷ đồng. Với dự án đầu tư ra nước ngoài cũng phải có quy mô trên 20.000 tỷ đồng, vốn Nhà nước là trên 7.000 tỷ đồng.
Liên quan đến việc doanh nghiệp đi huy động vốn qua phát hành trái phiếu, vay vốn của các tổ chức tín dụng..., văn bản quy định doanh nghiệp phải đảm bảo hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu không vượt quá 3 lần. Trong đó, Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty quyết định phương án huy động vốn không vượt quá 50% vốn điều lệ của doanh nghiệp hoặc tỷ lệ nhỏ hơn. Trong trường hợp vượt quá phải báo cáo chủ sở hữu xem xét trên cơ sở bảo đảm khả năng trả nợ và có hiệu quả.
Huyền Thư