Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết, 9 tháng đầu năm 2012, kim ngạch xuất khẩu và sản phẩm gỗ Việt Nam đạt gần 3,4 tỷ USD, tăng 20,2% so với cùng kỳ năm trước. Mặc dù sản phẩm gỗ Việt đã có mặt tại hơn 120 quốc gia và vùng lãnh thổ nhưng ông Trần Quốc Khánh, Thứ trưởng Bộ Công Thương, bày tỏ ngay tại thị trường nội địa, các doanh nghiệp đã bỏ ngỏ thị phần cho hàng ngoại nhập chiếm lĩnh.
Theo kết quả một số cuộc điều tra, khảo sát thị trường của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Vietforest), hiện chỉ có khoảng 20% doanh số tiêu thụ đồ gỗ trong nước thuộc về các sản phẩm doanh nghiệp Việt Nam, còn lại 80% là sản phẩm nhập từ Malaysia, Trung Quốc, Đài Loan, Thái Lan…
Lạc quan hơn, Hội Chế biến gỗ và Thủ công mỹ nghệ TP HCM (HAWA) cho biết, đồ gỗ Việt Nam hiện chiếm trên 50% thị trường nội địa nhưng chủ yếu là sản phẩm của các công ty nhỏ, siêu nhỏ hoặc hộ gia đình. Các công ty, cơ sở này chủ yếu gia công cho doanh nghiệp lớn hoặc sản xuất đơn giản, ký gửi sản phẩm tại các cửa hàng đồ dùng nội thất, làm theo đơn đặt hàng của khách là hộ gia đình.
Doanh nghiệp gỗ nội địa chật vật tìm thị phần trong nước. Ảnh: Diễn đàn doanh nghiệp |
Tại Hội chợ Đồ gỗ và Thủ công mỹ nghệ 2012 (Expo 2012) diễn ra ở TP HCM đầu tháng 10, gần 90% trong tổng số 100 đơn vị tham gia triển lãm là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Mục tiêu các doanh nghiệp này là thông qua hội chợ để đưa sản phẩm đến gần người tiêu dùng trong nước hơn.
Ông Nguyễn Chiến Thắng, Chủ tịch HAWA, cho biết các doanh nghiệp trong ngành đang nỗ lực tìm kiếm cơ hội bán hàng tại thị trường nội địa. Một số tập đoàn như Hoàng Anh Gia Lai, Hòa Phát… bước đầu đã có hệ thống phân phối riêng, tuy còn khá nhỏ lẻ.
Tổng giám đốc một doanh nghiệp xuất khẩu gỗ lớn nhận xét, trong bối cảnh sức mua của thị trường thế giới giảm đáng kể, một số công ty gỗ quay về thị trường nội địa nhưng vẫn loay hoay vì chưa tạo ra sản phẩm có thiết kế phù hợp, không nắm bắt được xu hướng, nhu cầu khách hàng đồng thời chưa có hệ thống phân phối và giá bán hợp lý.
Chẳng hạn, Công ty Gỗ Đức Thành vốn có thế mạnh về đồ dùng nhà bếp và đồ chơi gỗ, ít bị cạnh tranh, được khách hàng ưa chuộng nhưng vẫn chưa phát triển mạnh trên thị trường nội địa. Ông Lê Hồng Thắng, Phó Tổng Giám đốc Công ty Gỗ Đức Thành, thừa nhận hiện doanh thu nội địa chỉ chiếm khoảng 20% tổng doanh thu của công ty.
“Thị trường nội địa chưa có những doanh nghiệp phân phối độc quyền, chuyên nghiệp, Đức Thành vừa phải sản xuất, vừa lo phân phối nên rất tốn kém nguồn lực, không chuyên môn hóa, gây trở ngại lớn cho chúng tôi” - ông Lê Hồng Thắng chia sẻ.
Khó khăn của Công ty Gỗ Đức Thành cũng là thực trạng chung của các doanh nghiệp ngành cùng ngành. Nhiều đơn vị xuất khẩu rất mạnh nhưng khi tiếp cận thị trường nội địa lại gặp nhiều khó khăn vì hệ thống phân phối vẫn là bài toán khó giải.
Theo báo cáo của Cục Chế biến, Thương mại Nông Lâm sản và Nghề muối (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn), các công ty gỗ lớn lâu nay chưa có sự quan tâm đúng mức đối với thị trường trong nước, đến khi muốn quay lại nội địa thì không đủ lực và kiên nhẫn để xây dựng lại từ đầu.
Ông Huỳnh Văn Hạnh, Phó Chủ tịch HAWA, nhận xét hầu hết doanh nghiệp ngành gỗ Việt Nam chưa đủ tiềm lực, kiên nhẫn để làm việc này bởi đầu tư vào đây sẽ tốn nhiều tiền, thời gian, đồng thời thu hồi vốn chậm. Thế nhưng, nếu không nhanh chân xây dựng hệ thống phân phối chuyên nghiệp ngay từ bây giờ thì sẽ để vuột mất cơ hội “tái chiếm” sân nhà, ông Hạnh nhấn mạnh.
Hiện tại, các tập đoàn nước ngoài với tiềm lực tài chính mạnh, hệ thống phân phối chuyên nghiệp đã nhận ra điểm yếu này của các công ty nội và đang từng bước tiếp cận. Thái Lan, Malaysia đã mở cửa hàng phân phối tại TP HCM. Đến năm 2015, Việt Nam phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đối với cam kết AFTA (Khu vực Mậu dịch tự do ASEAN), gỡ bỏ hoàn toàn một số dòng thuế đối với hàng hóa của các nước trong khu vực. Đến lúc đó, khả năng cạnh tranh trên sân nhà là rất khó, ông Hạnh nhận xét.
Theo Người Lao Động