Giá điện tăng làm cuộc sống người dân thêm khó khăn. |
Ông Hưng cho hay, khi đàm phán vay vốn, phía nước ngoài thường yêu cầu VN phải tăng giá điện, song đây là yếu tố nhạy cảm ảnh hưởng đến sinh hoạt sản xuất nên phải cân nhắc kỹ. Ngoài sức ép từ phía các tổ chức tín dụng, ngành điện dự kiến chi phí đầu vào tăng hơn 630 tỷ đồng do than lên giá và xóa bỏ chính sách 2 giá với người nước ngoài từ đầu năm. "Đầu vào tăng, đầu ra đứng yên, doanh nghiệp không thể giữ cân bằng được. Không chỉ có EVN lo ngại mà cả 32 nhà máy điện ngoài ngành cũng đang mong muốn có cơ chế điều chỉnh giá phù hợp", ông Hưng nói.
Theo đánh giá của Bộ Công nghiệp, nhu cầu vốn đầu tư cho ngành điện rất khổng lồ: năm 2004 xây dựng 14 nhà máy với số vốn 22.000 tỷ đồng; năm nay sẽ khởi công tiếp 10 dự án với số tiền ước 25.000 tỷ. Tính đến nay, dư nợ vay để đầu tư xây dựng nguồn và lưới điện lên đến trên 42.000 tỷ đồng, tương đương 2,6 tỷ USD, số gốc và lãi phải trả hằng năm tới 636 triệu USD. Tổng vốn đầu tư quá lớn có thể dẫn đến mất khả năng trả nợ là một trong những lý do các ngân hàng quốc tế lo ngại khi đặt bút ký hiệp định cho VN vay. Vì thế, trong các dự án, Ngân hàng Thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) thường quy định về mức tăng giá điện hằng năm mà Chính phủ cam kết thực hiện. Tại Báo cáo và khuyến nghị của Chủ tịch ADB, việc điều chỉnh giá điện trong năm nay đã được dự báo và theo ADB, đó là một trong những biện pháp cần được tính đến nhằm đảm bảo khả năng tài chính dài hạn của EVN.
Theo các cam kết, EVN sẽ phải thực hiện mọi hành động cần thiết để đảm bảo rằng bắt đầu từ 1/1/2005, đạt được tỷ lệ tự đầu tư ít nhất 25%, sẽ không vay nợ trừ phi doanh thu ròng của EVN trong 12 tháng trước ngày vay nợ đạt ít nhất 1,5 lần các nhu cầu trả nợ tối đa cho năm tài khóa tiếp theo, không phát sinh nợ nếu tỷ lệ nợ trên vốn tự có lớn hơn 70:30. Với những yêu cầu chặt chẽ trên, theo nhận định của các chuyên gia Bộ Công nghiệp, khả năng tăng giá điện trong năm nay là không thể tránh khỏi, vấn đề còn lại là tăng theo hình thức nào mà thôi.
Trước yêu cầu bức bách đó, từ tháng 11 năm ngoái, Tổng công ty Điện lực Việt Nam đã đề nghị Chính phủ và các bộ ngành cho phép áp dụng cơ chế tự động điều chỉnh giá bán điện theo từng tháng từ 1/1. EVN cho biết, việc tính toán giá cả sẽ do máy tính thực hiện, toàn ngành đã được trang bị phần mềm này. Sau khi nhận các thông số biến động giá đầu vào như nhiên liệu, tỷ giá hối đoái, lạm phát..., máy tính sẽ tự động in hóa đơn cho khách hàng như kiểu tính cước điện thoại. Trường hợp hệ số hiệu chỉnh giá điện trên 1%, biểu giá điện sẽ tự động tăng và ngược lại. Còn nếu hệ số hiệu chỉnh giá có giá trị tuyệt đối nhỏ hơn cộng trừ 1%, biểu giá sẽ giữ nguyên.
Tác động tăng giá đối với người dân và doanh nghiệp theo EVN là không lớn. "Nếu doanh nghiệp dùng 100 triệu đồng tiền điện, chi phí tăng thêm 1 triệu thì người ta vẫn chấp nhận được. Chúng tôi dự tính doanh nghiệp không phải chuẩn bị gì vì họ đều có quỹ dự phòng tài chính, hơn nữa không phải tháng nào cũng có biến động giá", ông Hưng nhận định.
Trong văn bản mới đây, Thủ tướng yêu cầu Bộ Công nghiệp phối hợp với Bộ Tài chính hướng dẫn EVN nhanh chóng hoàn thiện cơ chế điều chỉnh giá bán điện theo tháng để đưa vào thực hiện. Theo các chuyên gia kinh tế, dù EVN dự kiến không làm khó người dân, song điện là ngành nhạy cảm, mọi quyết định đều tạo nên những biến động trên trị trường. Ông Nguyễn Thành Thuận, cán bộ hưu trí tổ 8 phường Định Công, Hà Nội nhận xét, nếu ngành điện điều chỉnh giá theo cơ chế trên, những đối tượng sống bằng tiền chính sách như vợ chồng ông sẽ bị ảnh hưởng mạnh, vì khó mà đoán trước giá đầu vào. "Nhà điện tính bao nhiêu cũng chịu, nếu không nộp tiền họ cắt điện thì chết, mà điện tăng giá các mặt hàng khác cũng sẽ tăng", ông Thuận nói.
Giám đốc một doanh nghiệp sản xuất phân bón cũng tỏ ra bức xúc không kém: "Than tăng giá, nay điện mà tăng giá nữa chúng tôi buộc phải đẩy giá bán sản phẩm lên ít nhất 10%, các nước thực hiện cơ chế tự điều chỉnh khi doanh nghiệp của họ có tiềm lực tài chính mạnh, còn mình vốn dốc ra sản xuất hết, lấy đâu mà dự phòng nhiều thế".
Phong Lan