- Thời gian qua, dư luận nhắc nhiều đến vấn đề giá bán lẻ xăng dầu trong nước chưa hài hòa với nhịp tăng, giảm của thị trường thế giới. Để rộng đường dư luận, Bộ Tài chính đã công khai công thức và các thành phần tính giá nhưng vẫn chưa làm thỏa mãn người tiêu dùng. Theo ông tại sao lại có chuyện như vậy?
Ông Bùi Văn Mai cho rằng việc doanh nghiệp viện cớ giá dầu thế giới chưa giảm đủ 30 ngày để chưa giảm giá bán lẻ trong nước là không rõ ràng. Ảnh: Nhật Minh
- Phức tạp trong kinh doanh hàng nhập khẩu (trong đó có xăng dầu) hiện nay xuất phát từ thực tế thời điểm nhập khẩu và lưu thông hàng hóa ra thị trường không giống nhau. Doanh nghiệp ký hợp đồng nhập khẩu và vận chuyển về Việt Nam sau 15-20 ngày, sau đó chuyển tiếp đi các nơi để bán. Do vậy, tôi rất đồng tình với ý kiến cho rằng không phải giá xăng dầu thế giới giảm là giá trong nước có thể giảm ngay.
Tuy vậy, cũng cần nói lại rằng không phải giá thế giới tăng thì giá trong nước cũng tăng ngay. Giả sử giá trong nước giảm sau giá thế giới 3 ngày thì khi giá tăng, cũng nên để giá tăng sau 3 ngày. Việc giá thế giới giảm liên tục gần chục ngày mà doanh nghiệp lại nói chưa giảm đủ 30 ngày theo quy định để không giảm giá bán trong nước là không rõ ràng. Trước đây, khi giá thế giới tăng thì giá trong nước cũng tăng ngay và doanh nghiệp không giải thích như vậy.
- Vậy ông đánh giá như thế nào về cách tính giá bán lẻ xăng dầu trong nước dựa trên cơ sở giá bình quân dự trữ, lưu thông 30 ngày của mặt hàng này từ khi nhập ở Singapore về?
- Cách tính này là đúng theo quy định tại Nghị định 84 của Chính phủ, nhưng theo tôi, nếu cứ sau 30 ngày mới tính lại giá cả là chưa hợp lý. Nếu trong vòng 2, 3 ngày, giá thế giới tăng, giảm đáng kể thì nên tính toán lại ngay và lấy mốc ngày hôm đó để tính lùi về 30 ngày trước đó. Thời điểm tính toán khi tăng giá hoặc khi giảm giá là tương đối. Còn chủ trương của Nhà nước là: nếu giá thế giới tăng thì điều chỉnh tăng giá trong nước; nếu giá thế giới giảm thì khôi phục thuế nhập khẩu ở mức hợp lý khi có điều kiện mới thực hiện giảm giá bán trong nước… thì cần tuyên truyền rộng rãi và giải thích để mọi người hiểu rõ.
- Kiểm toán giá xăng dầu là vấn đề được đặt ra nhiều, song một số cơ quan lại cho rằng không thể thực hiện. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?
- Kiểm toán giá xăng dầu là loại hình kiểm toán hoạt động, về lý thuyết có thể làm được. Tuy nhiên, nó khó hơn các loại hình kiểm toán khác hoặc kiểm toán các mặt hàng khác bởi để hình thành giá bán lẻ tới tay người tiêu dùng, phải thông qua rất nhiều khâu, nhiều phương tiện vận chuyển, bảo quản, từ cảng phân bổ về nhiều điểm, đại lý, cửa hàng, bán lẻ với đơn vị tính rất khác nhau… Xăng dầu không giống xi măng, sắt thép, có thể nhìn bằng mắt, đo đếm dễ dàng. Xăng dầu chứa dưới bể ngầm có nhiều hình dạng, thể tích khác nhau, kiểm kê hàng tồn kho cũng khó mà chính xác được.
'Kiểm toán xăng dầu khó nhưng có thể làm được'. Ảnh: Nhật Minh |
- Nói như vậy thì chuyện lỗ lãi của doanh nghiệp là rất khó xác minh?
- Hạch toán một lô hàng xăng dầu nhập khẩu hay chỉ kiểm tra kết quả kinh doanh một kỳ, một tháng thậm chí là một năm cũng rất khó chính xác. Kết quả kinh doanh chỉ chính xác cao khi hạch toán nhiều lô hàng, nhập liên tục trong một thời gian tương đối dài. Việc đó chỉ có doanh nghiệp mới đánh giá đúng được. Tuy nhiên nếu cần chúng ta vẫn có thể kiểm toán được. Nên tập trung kiểm toán một, hai mặt hàng trọng điểm như xăng A92 - loại tương đối phổ biến. Trên cơ sở đó làm rõ giữa giá bán và giá đầu vào, hạch toán chi phí đúng, sai thế nào.
Tuy nhiên phải kiểm tra rất chi tiết, cụ thể chứ không chỉ căn cứ trên hóa đơn, sổ sách... Vì trong kinh doanh xăng dầu hiện nay, bán lẻ là chủ yếu. Người mua xăng dầu hầu như đều không lấy hóa đơn. Doanh số bán phải lấy từ số lượng nhập khẩu, cộng trừ hàng tồn kho nhân với giá bán.
Tóm lại, xăng dầu là mặt hàng thiết yếu, bắt buộc phải tiêu dùng hàng ngày đối với cả xã hội nên nên rất nhạy cảm. Ai cũng hiểu rằng tăng giá là không đừng. Nhưng nếu công khai minh bạch thông tin, giải thích thỏa đáng, rõ ràng thì sẽ nhận được sự cảm thông rộng rãi.
Hồng Anh - Nhật Minh