Tôi xin bắt đầu từ thực tế của một đại biểu dân cử với câu chuyện từ một con đường hỏng.
Một con đường chưa làm được bao lâu đã hỏng dân nhìn vào đó mất niềm tin lần thứ nhất. Dân càng mất lòng tin hơn khi đại biểu của dân chất vấn làm rõ vấn đề thì chủ đầu tư (UBND hay Ban quản lý dự án) ra sức bảo vệ nhà thầu, bao biện đủ đường thậm chí lờ đi nhằm làm cho các đại biểu … ngán. Dân mất lòng tin vào đại diện của dân, đại diện của dân mất lòng tin vào cấp giải quyết và thế là dân mất niềm tin lần thứ hai.
Tìm hiểu ra thì nguồn cơn là do tham nhũng. Tham nhũng đẻ ra quân xanh quân đỏ và vì đã có quân xanh quân đỏ thì nhà thầu đi đến bước rút ruột công trình để “biếu” chủ đầu tư. Không khó hiểu bởi nguyên tắc “mỡ nó rán nó” đâu có xa lạ gì.
Dần thành quen, doanh nghiệp từ việc đầu tư vào máy móc thiết bị và con người để nâng cao tính cạnh tranh nay chuyển sang chỉ đầu tư cho các mối “quan hệ” bởi thực tế họ cũng đã mang bao “hoài bão chân chính từ buổi ban đầu ấy”, nhưng với những thứ đó họ cứ mãi thua trong các cuộc đấu thầu xanh đỏ.
Và ngày càng nhiều doanh nghiệp tồn tại “nhờ vào mối quan hệ” chứ không phải nhờ năng lực. Khi đó thử hỏi sức mạnh kinh tế dựa trên những loại doanh nghiệp đó liệu có khỏe được chăng? Doanh nghiệp loại đó liệu mang gì nổi để đi đánh xứ người?
Doanh nghiệp “có quan hệ” đến một lúc nào đó cũng chẳng thèm thi công công trình nữa. Chúng bán công trình. Khi đó B’ thậm chí là B’’ liệu còn được đồng lãi nào không? Vì vậy đồng lương của người lao động chân chính ở doanh nghiệp B’, B’’ hay thậm chí B còn nhiều phẩy hơn nữa chắc chỉ mong có được việc làm đắp đổi qua ngày đã là tốt rồi thì liệu mong gì đời sống được cải thiện và khá lên?
Trái lại với đời sống của những người lao động chân chính đó, bọn buôn bán “quan hệ” và ban phát “quan hệ” với cách kiếm tiền quá dễ. Chúng dễ gây thêm tệ nạn: ăn chơi, bao gái, mua quan bán chức, mua bằng cấp… thậm chí là lôi kéo những người khác vào vòng xoáy như chúng, dính líu và bảo kê để chúng dễ dàng hơn trong vòng xoáy “quyền - tiền”.
Có những tên đã phải trả giá bằng việc hư hỏng của con cái do những đồng tiền quá dễ kiếm. Do sự mải mê bên ngoài mà quên mất con cái nên đã để chính những tệ nạn mà họ góp phần “nuôi lớn” nuốt chửng con cái của họ và đau đớn hơn là nuốt cả con cái của những người dân lao động chân chính hàng ngày phải bươn chải kiếm sống. Bởi tệ nạn vốn là con quỷ đói, bị mù và không có lương tâm.
Đi qua con đường hỏng mỗi ngày sẽ có bao người phải giảm ga, đạp phanh và nhảy chồm chồm trên mỗi cái ổ gà. Mỗi lần như thế mỗi gia đình đã mất đi một chút phí tổn tiền xăng, phí tổn cho sự hư hao của phương tiện. Cộng dồn lại, thiệt hại cho cả xã hội là rất lớn.
Nhưng điều đó chắc chắn sẽ không lớn bằng việc mỗi lần đi trên con đường hỏng đó, phải chịu những cái dằn mạnh khi gặp ổ gà, thì liệu người dân còn đủ sức để giữ những phần niềm tin còn lại không bị rớt xuống mặt đường?
Tham nhũng đánh cắp niềm tin, tham nhũng làm cho nền kinh tế yếu kém đi, tham nhũng làm cho đời sống của người dân chân chính kém đi, làm nảy sinh và dung dưỡng tệ nạn, làm xói mòn sức mạnh dân tộc. Vậy xin hỏi, tham nhũng xứng đáng bị quy vào tội danh gì?
Có đại biểu Quốc hội đã nói: “Cần coi tham nhũng như tội phản quốc, buôn ma túy.” Đó là một ý kiến. Và tôi cũng muốn góp một ý kiến trước khi Quốc hội thông qua dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi) trong nay mai.
Nguyễn Hữu Kiên
Chia sẻ những ý kiến của bạn về các vấn đề đời sống, xã hội tại đây.