'Không thể làm luật theo kiểu cốt để có'

"Dự luật cần có nội dung sát với thực tiễn, lắng nghe ý kiến của người dân, còn làm cốt để ra luật thì khó có thể đi vào cuộc sống", ông nói. Theo ông Kiên, Quốc hội ủng hộ việc lùi thời điểm xem xét dự luật này.

Bộ Tài chính đang thẩm định dự luật, bản thân ông Kiên chưa rõ nó được thiết kế, vận động ra sao. Nhưng các nước ban hành luật này khi họ có khả năng quản lý thu nhập người dân một cách chặt chẽ. Ở VN từ người thu nhập thấp đến thu nhập cao đều chi trả bằng tiền mặt, cơ quan thuế không kiểm soát nổi.

Chi tiêu bằng tiền mặt, cơ quan thuế khó kiểm soát. Ảnh: H.H.

Dự luật Thuế thu nhập cá nhân đã sửa chữa cập nhật đến lần thứ bảy, song trả lời báo chí bên lề kỳ họp Quốc hội, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Sinh Hùng cho biết ông chưa hề được cấp dưới báo cáo. Tại cuộc họp tổ trong kỳ họp Quốc hội trước, ông Hùng khẳng định muốn xây dựng luật, Bộ Tài chính phải nghiên cứu thu nhập toàn xã hội để điều tra thông tin rồi mới có căn cứ để xây dựng. Ông Hùng nói: "Việc lấy mức khởi điểm là bao nhiêu phải chờ lấy ý kiến của toàn dân".

Trong cuộc trao đổi với báo chí, quan điểm của Bộ trưởng dường như khác hoàn toàn với tinh thần dự thảo luật. Bộ trưởng cho hay sau khi chiết trừ gia cảnh (tiền sinh hoạt bản thân, chi phí nuôi con, cha mẹ, rồi chi phí học hành, chi phí chữa bệnh, bảo hiểm) thì chỉ đánh thuế độ 1-2% phần chênh lệch, trong khi dự luật đưa ra 5%.

Nội dung dự luật toát lên mục đích tận thu, còn Bộ trưởng cho rằng "kiểm soát nhu nhập là chính chứ không phải thu thuế là chính. Sẽ thực hiện theo cơ chế tự kê khai, tự nộp thuế thôi". Trên thực tế, sau khi ban hành luật này, mỗi công dân đều có một mã số thuế, thu nhập sẽ bị khấu trừ ngay tại nguồn chi trả, lương 10 triệu, 5 triệu hay thậm chí 200.000 đồng cũng phải kê khai xem có thuộc diện chịu thuế hay không.

Công khai quy trình soạn thảo

Thuế thu nhập cá nhân là một trong những sắc thuế chủ yếu của hệ thống, đồng thời là loại thuế trực thu đụng chạm trực tiếp đến túi tiền của từng gia đình. Vì vậy, nhiều chuyên gia cho rằng cần công khai lộ trình ban hành, thực hiện và cả soạn thảo.

Ông Tào Hữu Phùng, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế ngân sách Quốc hội, người sẽ trực tiếp chủ trì việc thẩm tra dự luật cho hay, cơ quan soạn thảo phải đưa ra được các cơ sở cho việc tính thuế, các khoản chiết trừ gia cảnh phải được diễn giải bằng số liệu lấy từ những cuộc khảo sát thu nhập và chi tiêu của người dân ở các vùng khác nhau. Ý kiến của người dân được tiếp thu trong quá trình sửa đổi hoàn thiện dự luật.

Ban hành luật thuế này, trong giai đoạn đầu chưa đặt mục tiêu tăng thu ngân sách song theo ông Phùng, Bộ Tài chính cũng cần phân tích để đưa ra được cả những dự liệu về tác động của nó với thu chi, đặc biệt là lượng hóa tác động của nó tới cuộc sống của người dân.

Việt Phong